Στην ατζέντα του σημερινού Υπουργικού Συμβουλίου περιλαμβάνονται τα νομοσχέδια για τη φορολογική μεταρρύθμιση. Πριν από μερικές ημέρες ολοκληρώθηκε ο νομοτεχνικός έλεγχος των νομοθετημάτων από τη Νομική Υπηρεσία και, όπως όλα δείχνουν, τα δεδομένα συνηγορούν ότι θα πάρουν το «πράσινο φως» από το Υπουργικό. Εάν δεν υπάρξει οποιαδήποτε άλλη καθυστέρηση, το πιθανότερο είναι τα έξι νομοθετήματα να κατατεθούν την Πέμπτη στην Ολομέλεια της Βουλής, όπου θα αρχίσει η συζήτησή τους από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών. Στις 17 Νοεμβρίου ολοκληρώνεται η συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού από την Επιτροπή Οικονομικών και στη συνέχεια αναμένεται να αρχίσει η εξέταση των νομοσχεδίων. Τα αρχικά κείμενα που είχαν τεθεί το περασμένο καλοκαίρι σε δημόσια διαβούλευση έχουν αναθεωρηθεί και περιλαμβάνουν ασφαλιστικές δικλίδες που βελτιώνουν, σε κάποιο βαθμό, τις πρόνοιες για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Οι αλλαγές έγιναν ύστερα από τις συναντήσεις που είχαν ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός και ο Έφορος Φορολογίας Σωτήρης Μαρκίδης με διάφορους εμπλεκόμενους φορείς, οι οποίοι τους μετέφεραν τις ανησυχίες και τα αιτήματά τους. Το ερώτημα, όμως, που εγείρεται είναι κατά πόσο η Βουλή θα προλάβει να ολοκληρώσει την εξέταση του νομοθετικού πακέτου πριν από το τέλος του χρόνου, καθώς η κυβέρνηση επιθυμεί να εφαρμοστεί η φορολογική μεταρρύθμιση την 1η Ιανουαρίου 2026. Στα κόμματα επικρατεί έντονη δυσαρέσκεια για την καθυστέρηση που παρατηρείται, καθώς —όπως δηλώνουν βουλευτές στον «Φ»— η κυβέρνηση τους «βάζει το πιστόλι στον κρόταφο» για να εγκρίνουν εντός των χρονοδιαγραμμάτων τα έξι νομοσχέδια.
Τα σενάρια που εξετάζονται
Στη Βουλή φαίνεται να κερδίζει έδαφος το σενάριο να εγκριθούν πριν από το τέλος του χρόνου μόνο οι πρόνοιες των έξι νομοσχεδίων που αφορούν τους φορολογικούς συντελεστές, ενώ οι ρυθμίσεις για αυστηροποίηση της νομοθεσίας και πάταξη της φοροδιαφυγής να μετατεθούν για το 2026. Δηλαδή, να εγκριθούν όσες διατάξεις αφορούν την αύξηση του αφορολόγητου εισοδήματος στις €20.500 και την παραχώρηση φορολογικών εκπτώσεων για κάθε τέκνο, φοιτητή ή στεγαστικό δάνειο, καθώς και για δαπάνες ανακαίνισης κατοικιών, ανεβάζοντας το αφορολόγητο στις €24.500 για τους δικαιούχους.
Ευνοείται επίσης η έγκριση εντός του 2025 των ρυθμίσεων που προβλέπουν αλλαγές στις φορολογικές κλίμακες, αύξηση του εταιρικού φόρου στο 15% (από 12,5% που είναι σήμερα), κατάργηση της λογιζόμενης διανομής μερίσματος και μείωση της έκτακτης εισφοράς για την άμυνα από 17% σε 5%. Το σενάριο της έγκρισης της μεταρρύθμισης σε δύο δόσεις φαίνεται να συγκεντρώνει την απαιτούμενη πλειοψηφία, καθώς ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ τάσσονται υπέρ. Το σκηνικό θα ξεκαθαρίσει από την πορεία της συζήτησης στη Βουλή αλλά και από τις αντιδράσεις που θα υπάρξουν.
Να μην βρεθεί στη δίνη της προεκλογικής
Όπως πληροφορείται ο «Φ», η κυβέρνηση φαίνεται διατεθειμένη να συναινέσει στην έγκριση του συνόλου των νομοσχεδίων για τη μεταρρύθμιση τον Ιανουάριο του 2026, καθώς η επιβολή των σχετικών φορολογιών αναμένεται να αρχίσει τους αμέσως επόμενους μήνες. Το ζητούμενο είναι η μεταρρύθμιση να κλείσει το συντομότερο δυνατό, ώστε να μην βρεθεί στη δίνη της προεκλογικής περιόδου των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου. Κάτι που ήδη έχει μεταφέρει και ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, κατά τη συνάντηση που είχε πριν από μερικούς μήνες με τους αρχηγούς των κομμάτων.
Αυτό που ανησυχεί την κυβερνητική πλευρά είναι το ενδεχόμενο τα κόμματα, λόγω των εκλογών, να αλλάξουν τη φιλοσοφία της μεταρρύθμισης ή να προχωρήσουν σε τροποποιήσεις που θα επιβαρύνουν τα δημόσια οικονομικά και θα προκαλέσουν εκτροπή στον οικονομικό σχεδιασμό του κράτους.
Στα €150 εκατ. οι φοροαπαλλαγές σε φυσικά πρόσωπα
Ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός, με σημείωμά του προς τη Βουλή, αναφέρει πως οι φοροαπαλλαγές που δίνονται στα φυσικά πρόσωπα στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης θα έχουν δημοσιονομικό κόστος €150 εκατ. Για αυτόν τον λόγο έχουν περιληφθεί στα νομοσχέδια πρόνοιες κατά της φοροδιαφυγής, ώστε να καλύψουν το δημοσιονομικό κενό που θα δημιουργηθεί. Εκτιμάται ότι μέρος της απώλειας των κρατικών εσόδων θα καλυφθεί μέσω της ενίσχυσης της κατανάλωσης από τους φορολογούμενους.
Ο κ. Κεραυνός, στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου και απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή Λάρνακας Ανδρέα Αποστόλου, ανέφερε πως βασικοί άξονες του προτεινόμενου πλαισίου για τη φορολογία φυσικών προσώπων είναι η μείωση του φορολογικού βάρους σε οικογένειες της μεσαίας τάξης με παιδιά, η ώθηση της γυναικείας απασχόλησης, η ενίσχυση της απόκτησης ιδιόκτητης κατοικίας και η προώθηση πολιτικών για περιβαλλοντική αναβάθμιση των νοικοκυριών. Συγκεκριμένα, για σκοπούς καθορισμού του φορολογητέου εισοδήματος θα λαμβάνονται υπόψη τόσο το οικογενειακό εισόδημα όσο και η σύνθεση της οικογένειας.
Το ύψος των απαλλαγών από τον φόρο
Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, για οικογένειες με εισοδήματα μέχρι €80.000 ετησίως παραχωρείται φοροαπαλλαγή €1.000 για κάθε τέκνο (μέχρι 19 ετών για κορίτσια και 21 για αγόρια) σε κάθε γονέα. Για κάθε φοιτητή (19–23 ετών για κορίτσια και 21–24 για αγόρια) παραχωρείται σε κάθε γονέα φοροαπαλλαγή €1.000. Για οικογένειες με περισσότερα από τρία τέκνα θα παραχωρηθεί απαλλαγή για οικογενειακό εισόδημα μέχρι €100.000. Οι μονογονεϊκές οικογένειες με εισοδήματα μέχρι €40.000 τυγχάνουν ευνοϊκότερης μεταχείρισης. Όπως επισημαίνει ο υπουργός, όλες οι οικογένειες που εμπίπτουν στα συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια ευνοούνται από τη διεύρυνση των απαλλαγών, ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων. Μάλιστα, επικαλείται και τη δημόσια παρουσίαση του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, το οποίο εκπόνησε σχετική μελέτη, βάσει της οποίας ετοιμάστηκαν τα νομοσχέδια. Όπως σημειώνει:«σε οικογένεια με μεικτό ετήσιο εισόδημα €56.184 και τέσσερα τέκνα, που καταβάλλει σήμερα φόρο €2.150, με το νέο πλαίσιο η φορολογία θα μειωθεί κατά €1.654 – μείωση μεγαλύτερη από οικογένεια με τρία τέκνα (€1.454), δύο τέκνα (€1.200) ή ένα τέκνο (€800)».
Τα σχέδια των κομμάτων
Ορισμένα κόμματα ετοιμάζουν τροπολογίες για αύξηση των φοροαπαλλαγών, ειδικά για τα φυσικά πρόσωπα. Ήδη έχουν μεταφέρει προφορικά και γραπτώς τις θέσεις και εισηγήσεις τους στο Υπουργείο Οικονομικών. Συγκεκριμένα, μελετούν το ενδεχόμενο αύξησης του ορίου εισοδήματος στις €100.000, ώστε να επωφελούνται περισσότεροι φορολογούμενοι. Επίσης, ορισμένα υποστηρίζουν την κλιμακωτή παραχώρηση εκπτώσεων, δηλαδή ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων να αυξάνεται το ύψος της απαλλαγής. Από την άλλη, η κυβέρνηση δεν φαίνεται διατεθειμένη να αυξήσει περαιτέρω τις φοροαπαλλαγές, καθώς το δημοσιονομικό κόστος θα ήταν μεγαλύτερο. Πρόσφατη μελέτη της Βουλής έδειξε ότι στην Κύπρο ισχύει ήδη ένα από τα υψηλότερα αφορολόγητα εισοδήματα στην ΕΕ, ενώ το επίπεδο φορολογίας των εισοδημάτων της μεσαίας και ανώτερης τάξης παραμένει σχετικά χαμηλό. Σήμερα, τα ετήσια εισοδήματα μέχρι €19.500 δεν φορολογούνται, ενώ υπάρχουν τέσσερις φορολογικές κλίμακες για εισοδήματα άνω των €19.501, με φόρο από 20% έως 35%.
