Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δέχθηκε τον Ειδικό Απεσταλμένο της ΕΕ για το Κυπριακό – Ο Τατάρ αρνήθηκε να δει τον Γιοχάνες Χαν

Την πρώτη τους συνάντηση είχαν το πρωί της Τρίτης, Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και Γιοχάνες Χαν. Αντίθετα ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ αρνήθηκε συνάντηση με τον ειδικό απεσταλμένο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κυπριακό.

Ο Ειδικός Απεσταλμένος της ΕΕ έδωσε υπόσχεση ότι θα εργαστεί προς την κατεύθυνση της επίλυσης του Κυπριακού. Ο κ. Γιοχάνες Χαν, ο οποίος έγινε δεκτός το πρωί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Νίκο Χριστοδουλίδη, στο Προεδρικό Μέγαρο, στην πρώτη επίσκεψη του υπό την ιδιότητα του Ειδικού Απεσταλμένου της ΕΕ για το Κυπριακό.

Καλωσορίζοντας τον κ. Χαν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε «χαιρόμαστε που είστε εδώ, βασιζόμαστε στη στήριξη σας και στη στήριξη της ΕΕ, ώστε να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, οι οποίες να μας οδηγήσουν στη λύση του Κυπριακού.

Ο ρόλος της ΕΕ είναι να υποστηρίξει τα Ηνωμένα Έθνη, όχι να αντικαταστήσει τα ΗΕ. Η ΕΕ έχει τα εργαλεία για να μας οδηγήσει σε μια κατάσταση που όλα τα εμπλεκόμενα μέρη κερδίζουν. Και είμαστε ευγνώμονες για την απόφαση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (για τον διορισμό απεσταλμένου για την Κύπρο), πρόκειται για σαφή ένδειξη του ενδιαφέροντος της ΕΕ για τη λύση του Κυπριακού.

Η Κύπρος είναι κράτος μέλος της ΕΕ και θα συνεχίσει να είναι και μετά τη λύση του Κυπριακού. Και η ΕΕ μπορεί να δώσει λύσεις σε διάφορα θέματα που συζητούμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η ενεργός σας εμπλοκή θα μας βοηθήσει να επαναρχίσουμε τις διαπραγματεύσεις και να οδηγηθούμε σε μια λύση του κυπριακού προβλήματος.

Είμαστε εδώ για να εργαστούμε μαζί σας, να στηρίξουμε την αποστολή σας, ευελπιστώντας – έχοντας υπόψη τι συμβαίνει στη γειτονιά μας, στην περιοχή μας – να έχουμε, και χρειαζόμαστε να έχουμε, κάποια καλά νέα που θα είναι προς όφελος της Κύπρου, της ΕΕ, της Τουρκίας και της διεθνούς κοινότητας».

Από την πλευρά του ο κ. Χαν είπε, μεταξύ άλλων, ότι «πράγματι έχω μια σαφή εντολή από την ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αφορά την υποστήριξη προς τη διαδικασία υπό τα ΗΕ και εγώ θεωρώ ότι είμαι κάποιος που θα διευκολύνει, που θα βοηθήσει στην εξεύρεση λύσης. Και για αυτό είμαι εδώ για πρώτη φορά υπό αυτή την ιδιότητα, για να δω, να συνομιλήσω με διάφερα μέρη και να τους ακούσω».

Πρόσθεσε ότι «αν δείτε τη γεωπολιτική κατάσταση, που έχει τεράστιο αντίκτυπο σε αυτή την πλευρά της Μεσογείου, πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε έντονο ενδιαφέρον ως ΕΕ για να εξάγουμε σταθερότητα και όχι να εισάγουμε αστάθεια και αυτή είναι η ξεκάθαρη μου αντίληψη. Αυτή ήταν και η αντίληψη μου όταν ήμουν Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης», είπε ο κ. Χαν, τονίζοντας ότι ζητούμενο ήταν οι καλές σχέσεις των κρατών μελών με τους γείτονες τους. Επεσήμανε ότι «σε σχέση με αυτό θα ήθελα να απευθυνθώ και προς τους Τούρκους γείτονες και να δω τι θα μπορούσε να αποτελέσει κοινό έδαφος για μια πιθανή λύση του Κυπριακού που θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο πλαίσιο και για άλλα διεθνή προβλήματα. Πιστεύω ότι σε αυτό είμαστε ενωμένοι, έχουμε το ίδιο συμφέρον. Αν λυθεί το Κυπριακό, είναι προς το καλύτερο συμφέρον του λαού της Κύπρου, αλλά και όλους εμάς τους Ευρωπαίους και τους γείτονες μας. Και αυτό είναι που με καθοδηγεί, που με εμπνέει και είμαι ευγνώμων για την απόφαση (διορισμού μου), που με επιλέξατε, και μπορείτε να βασίζεστε πάνω μου, θα κάνω τα πάντα για να εργαστώ για μια διαρκή λύση, διότι αυτή η κατάσταση συνεχίζεται για πάρα πολλά χρόνια».

• Ο Γιοχάνες Χαν ξεκίνησε τις επαφές του στην Κύπρο από τη Δευτέρα, όπου συναντήθηκε με τον Ελληνοκύπριο διαπραγματευτή Μενέλαο Μενελάου. Σήμερα θα έχει σειρά επαφών με αρχηγούς Ελληνοκυπριακών κομμάτων. Ανάλογες επαφές είχε στόχο να πραγματοποιήσει και στα κατεχόμενα. Μέχρι στιγμής μόνο ο αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος, Τουφάν Ερχουρμάν, δήλωσε ότι θα συναντηθεί με τον κ. Χαν.

Αντάλλαξαν απόψεις για τα επόμενα βήματα

Μετά τη συνάντηση, σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης είπε ότι «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε μια μακρά και εποικοδομητική συνάντηση με τον κ. Χαν, Είναι η πρώτη επίσημη συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας μετά τον πολύ σημαντικό διορισμό του κ. Γιοχάνες Χαν ως Ειδικού Απεσταλμένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Κυπριακό.

Αντάλλαξαν απόψεις ως προς τα επόμενα βήματα που μπορούν να ληφθούν σε αυτή την προσπάθεια ενίσχυσης των προσπαθειών του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ενόψει βεβαίως και της επικείμενης πολυμερούς διάσκεψης του Ιουλίου.

Είναι αυτονόητο, δεδομένο ότι η ενεργότερη ουσιαστική εμπλοκή της ΕΕ στις προσπάθειες που καταβάλλονται για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, μπορεί να έχει μια υψηλή προστιθέμενη αξία στις προσπάθειες της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ των ΗΕ και, βεβαίως, υπό αυτό το πρίσμα και η αξιοποίηση των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου του 2024 με τη σαφή διασύνδεση της προόδου στο Κυπριακό με την πρόοδο των ευρωτουρκικών».

Σύμφωνα με τον Εκπρόσωπο, «ο κ. Χαν θα έχει ακολούθως, σήμερα, κάποιες συναντήσεις. Τώρα έχει μεταβεί στη Βουλή, όπου θα έχει συνάντηση με την Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, ενώ αρχές Ιουλίου η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ των ΗΕ θα μεταβεί στις Βρυξέλλες, για επαφές, όπου θα έχει και συνάντηση με τον κ. Χαν».

Βρίσκεται σε επαφή με την Άγκυρα

Ερωτηθείς αν ο κ. Χαν θα έχει επικοινωνία με την Άγκυρα ή και συνάντηση με τον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας κ. Ερσίν Τατάρ, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «με την Άγκυρα, όπως είχε πει και στις δημόσιες δηλώσεις του, βρίσκεται σε επαφή, για να μπορέσει να διευθετηθεί είτε συνάντηση είτε αυτή η επαφή.

Με τον κ. Τατάρ, εξ όσων έχουμε ενημερωθεί, δεν έχει καταστεί εφικτή μια συνάντηση, παρόλο που επιδιώχθηκε. Και είναι εδώ ακριβώς που μια συνάντηση του Ειδικού Απεσταλμένου της ΕΕ για το Κυπριακό με τον κ. Τατάρ, αντιλαμβάνεστε τη σημασία και την αξία που θα είχε, ιδιαίτερα λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Τουρκοκύπριοι συμπατριώτες μας, πάντοτε με τη σύμφωνη γνώμη της Κυπριακής Δημοκρατίας, απολαμβάνουν προνόμια της ΕΕ, απολαμβάνουν εκείνες τις ιδιότητες των Ευρωπαίων πολιτών ως πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας και θα ήταν ασφαλώς καλό, ως κοινό μας σπίτι η ΕΕ, μια συνάντηση η οποία θα είχε τη δική της σημασία και τη δική της αξία».

Ερωτηθείς ποια είναι τα επόμενα βήματα που μπορούν να γίνουν για επανέναρξη των συνομιλιών, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «ο ρόλος και οι όροι εντολής του κ. Χαν είναι σαφείς, ως απεσταλμένος της ΕΕ, ιδιαίτερα υπό τη νέα αρχιτεκτονική δομή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και λαμβάνοντας υπόψη ότι αναφέρεται απευθείας στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και υπό το πρίσμα των ευρωτουρκικών, εμείς θεωρούμε ότι και νομίζω και οι ίδιες δηλώσεις από πλευράς Τουρκίας είτε του κ. Ερντογάν είτε του κ. Φιντάν, αποδεικνύουν τη σημασία που προσδίδει η Τουρκία στην πρόοδο αυτών των ευρωτουρκικών σχέσεων.

Από την πρώτη στιγμή ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έχει καταστήσει σαφές ότι μπορεί να υπάρξει πρόοδος σε αυτά τα κεφάλαια, σε αυτά τα ζητήματα που ενδιαφέρουν την Τουρκία, φτάνει να υπάρξει και η ίδια αυτονόητη πρόοδος στο Κυπριακό. Η κοινή επιστολή της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην πολυμερή διάσκεψη της Γενεύης, με έναν τρόπο πολύ καθαρό και σαφή, έχει επαναλάβει την επίσημη θέση της ΕΕ, αλλά και τις δυνατότητες, στην πρόοδο αυτών των ζητημάτων».

Ερωτηθείς στη βάση ποιου προγραμματισμού θα μεταβεί η πλευρά μας στη Νέα Υόρκη για μια νέα πολυμερή διάσκεψη, δεδομένου ότι δεν υπάρχει αποτέλεσμα μέχρι στιγμής, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «δεν ήταν ως προϋπόθεση η κατάληξη στα συμφωνηθέντα.

Αυτό είναι κάτι που έχει τη δική του σημασία. Γιατί για κάποιες εκ των έξι θεματικών ενοτήτων έχουμε δει πρόοδο.

Σας θυμίζω ότι τον περασμένο Ιανουάριο, οι Τεχνικές Επιτροπές Νεολαίας ήταν μία εκ των προτάσεων που ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είχε υποβάλει και απορρίφθηκε από τον κ. Τατάρ, ενώ μετά την πολυμερή διάσκεψη της Γενεύης, αυτή η Τεχνική Επιτροπή Νεολαίας έχει πλέον συσταθεί και συνεδριάζει. Άρα, έχουμε δει πρόοδο σε κάποια εκ των θεματικών. Βεβαίως δεν έχουμε δει εκείνη την πρόοδο και στις έξι θεματικές, οι οποίες έχουν συμφωνηθεί από όλα τα μέρη ενώπιον του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

Το ζήτημα και το ζητούμενο μιας πολυμερούς διάσκεψης, υπό αυτή τη σύνθεση είναι και η συζήτηση επί της ουσίας βεβαίως. Η κατάληξη, η πρόοδος σε αυτές τις έξι θεματικές, για τις οποίες εμείς θα συνεχίσουμε να καταβάλλουμε προσπάθειες, θα μας έδινε τη δυνατότητα με έναν πιο θετικό βηματισμό, να οδηγηθούμε προς την πολυμερή διάσκεψη. Παρόλα αυτά, έχουμε τα παραδείγματα της προηγούμενης περιόδου, όπως αυτό που έχω αναφερθεί για τον προηγούμενο Γενάρη, όπου δεν κατέστη εφικτό να υπάρξει θετική κατάληξη στην κοινή συνάντηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη και του κ. Ταταρ, μετά, όμως, στην πολυμερή του Μαρτίου είδαμε ότι υπήρξε εκεί η θετική ανταπόκριση από πλευράς του κ. Τατάρ.

Εμείς οδηγούμαστε, προετοιμαζόμαστε εντατικά για αυτή την πολυήμερη. Θεωρούμε και είναι αυτονόητο ότι η σύνθεση της πολυμερούς επιτρέπει συζήτηση επί της ουσίας. Και αυτή τη συζήτηση είναι που επιδιώκουμε και θεωρούμε αυτονόητο ότι πρέπει να γίνει. Εμείς θέλουμε τον διάλογο επί της ουσίας. Το πρώτο αυτονόητο βήμα είναι ο διάλογος, για να μπορέσουν να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις».

Σε ερώτηση αν ο κ. Χαν θα βρίσκεται στη Νέα Υόρκη και αν, ναι, κατά πόσο θα εξακολουθεί να έχει τον ρόλο παρατηρητή ή θα ζητήσει πιο ενεργό ρόλο, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «είναι ζητήματα, τα οποία σε επαφή πάντοτε μαζί με τη Γενική Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, θα αποσαφηνιστούν το επόμενο διάστημα. Η επιθυμία της ΕΕ να είναι παρούσα είναι άλλωστε δεδηλωμένη, η αξία της ΕΕ να είναι παρούσα είναι αυτονόητη και αυταπόδεικτη. Ο κ. Χαν πλέον έχει όρους εντολής, εκπροσωπεί την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναφέρεται στην ίδια την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Είμαστε, ήδη, σε συνεννόηση για διευθέτηση των τελικών καταληκτικών ημερομηνιών για τη σύγκληση της πολυμερούς. Είμαστε σε επαφή με τη Γενική Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Οτιδήποτε προκύψει και σε αυτό το κεφάλαιο θα υπάρξουν ανακοινώσεις».

Ερωτηθείς για τις ημερομηνίες της επομένης πολυμερούς διάσκεψης στη Νέα Υόρκη, ο κ. Λετυμπιώτης είπε ότι «είμαστε σε επαφή με τη Γενική Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την τελική κατάληξη. Η τελευταία ενημέρωση που είχαμε, τουλάχιστον τις προηγούμενες μέρες, ήταν ότι δεν υπήρχε η τελική απάντηση από πλευράς Τουρκίας, ενώ τα άλλα μέρη είχαν απαντήσει καταφατικά. Μόλις υπάρξει κατάληξη, αυτή θα ανακοινωθεί βεβαίως από τα Ηνωμένα Έθνη».

Σε ερώτηση αν υπάρχει περίπτωση να μη γίνει αυτή η διάσκεψη, ο Εκπρόσωπος είπε ότι «δεν έχουμε αυτή την ενημέρωση ούτε αυτή την ένδειξη στο παρόν στάδιο. Βρισκόμαστε σε στενή επαφή και επικοινωνία με τα ΗΕ για να βρεθούν οι κατάλληλες ημερομηνίες που θα συναινέσουν όλα τα μέρη για να μπορέσει να συγκληθεί αυτή η διάσκεψη».