Ο Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου, ο ιδρυτής του El Sistema, του προγράμματος μουσικής εκπαίδευσης νέων στη Βενεζουέλα που έσωσε χιλιάδες παιδιά από έναν κόσμο εγκλήματος κι ανέχειας κι απέκτησε φήμη σε όλο τον κόσμο, απεβίωσε το Σάββατο στο Καράκας σε ηλικία 79 ετών, γνωστοποίησαν οι αρχές.
«Ένας σπουδαίος πολίτης της Βενεζουέλας μας εγκατέλειψε. Ευχαριστούμε, Μαέστρο Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου, για την όμορφη κληρονομιά που αφήσατε στα παιδιά και στους νέους της Βενεζουέλας», ανέφερε σε ανάρτησή του στο Twitter ο υπουργός Παιδείας της Βενεζουέλας, ο Ελίας Χάουα.
«Σας ευχαριστούμε για τη στοργή σας, για την ευκαιρία να συμβάλλουμε στο έργο σας. Θα σας έχουμε για πάντα στις καρδιές μας», πρόσθεσε ο υπουργός.
Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο απέτισε επίσης φόρο τιμής στον μουσικό. «Μας αφήνει σπουδαία κληρονομιά, ηθική και πολιτισμική», τόνισε. «Το έργο του μένει σε όλες τις γειτονιές της Βενεζουέλας.»
Γεννημένος την 7η Μαΐου 1939 στη Βαλέρα, μια πόλη στην Πολιτεία Τρουχίγιο, ο Αμπρέου ίδρυσε το 1975 το Sistema de Orquestas Infantiles y Juveniles (Σύστημα Ορχηστρών Παιδιών κι Εφήβων), που θα γινόταν γνωστό απλά με το όνομα El Sistema, Το Σύστημα.
Επρόκειτο για ένα κυβερνητικό σχέδιο με σκοπό να αποκτήσουν μουσική παιδεία παιδιά από λαϊκές, φτωχές συνοικίες.
Το μοντέλο αναπαρήχθη έκτοτε σε πάνω από 50 χώρες, με αποτέλεσμα ο Αμπρέου να αποκτήσει ευρύτατη διεθνή αναγνώριση: το 1993, του απονεμήθηκε το Διεθνές Βραβείο Μουσικής της Ουνέσκο, ενώ το 2008, έλαβε το Principe de Asturias de las Artes, την κορυφαία τιμητική διάκριση της Ισπανίας.
Το όνομα του Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου είχε ακουστεί στις συζητήσεις ακόμη και για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Ίσως η γνωστότερη μορφή του El Sistema σε διεθνές επίπεδο είναι ο Γκουστάβο Ντουνταμέλ, που απέκτησε την μουσική του παιδεία χάρη στο πρόγραμμα αυτό κι είναι σήμερα ο διευθυντής της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Λος Άντζελες. Ο Ντουνταμέλ ανέβασε στο Twitter έναν συγκινησιακά φορτισμένο αποχαιρετισμό, «με όλη μου την αγάπη και την αιώνια ευγνωμοσύνη μου στον πατέρα μας, τον ιδρυτή του El Sistema», κάτω από μια ασπρόμαυρη φωτογραφία του ιδίου με τον Αμπρέου.
Στο πρόγραμμα σήμερα συμμετέχουν 900.000 παιδιά και έφηβοι, που εκπαιδεύονται από 10.000 δασκάλους, σε πάνω από 1.500 ορχήστρες και χορωδίες σε όλη τη Βενεζουέλα.
Ο Αμπρέου, γνωστός απλά με το προσωνύμιο El Maestro στη Βενεζουέλα, ασχολήθηκε με τη μουσική και την πολιτική. Ήταν πάντα πολύ διακριτικός όσον αφορά την προσωπική του ζωή. Δεν άφησε σύζυγο, ούτε παιδιά.
«Τίποτα σαν την πρώτη πρόβα»
«Τίποτα σαν την πρώτη πρόβα. Είναι η στιγμή που θυμάμαι με μεγαλύτερο πάθος. Τα υπόλοιπα ήταν μια μεγάλη καθημερινή συγκίνηση» είχε πει ο ίδιος στο ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου «El Sistema- Σώζοντας ζωές» της ΕΡΤ για την εκπομπή Εξάντας. Σε εκείνη την πρώτη πρόβα ήρθαν μόλις 11 παιδιά. Όμως ο σπόρος είχε πέσει ήδη στο χώμα, γεννώντας αυτό που θα έμενε παγκοσμίως γνωστό ως EL SISTEMA (Το Σύστημα). Ένα όργανο Παιδείας, αλλά και ταυτόχρονα ένα όπλο κατά της φτώχειας. Ένα εργαλείο κοινωνικής αλλαγής. Μια απόπειρα να αλλάξει ο κόσμος μέσω της μουσικής.
«Φτώχεια δεν είναι μόνο η έλλειψη τροφής και στέγης. Φτώχεια είναι το να αισθάνεσαι Κανένας, το να στερείσαι ταυτότητας. Η μουσική, το να είσαι πρωταγωνιστής σε μια ορχήστρα, το να παίζεις, να τραγουδάς, δημιουργεί στο παιδί μια αυτοεκτίμηση, μια υγιή και ωραία περηφάνια που το βγάζει από τη φτώχεια. Γιατί το παιδί με το που παίρνει το μουσικό του όργανο, παύει αμέσως να είναι φτωχό. Ένα παιδί με ένα βιολί δεν είναι φτωχό! Γιατί το βιολί το οδηγεί σε ένα δρόμο αυξανόμενου πνευματικού πλούτου» έλεγε ο Αμπρέου.
Οι ιστορίες παιδιών που σώθηκαν χάρις στην μουσική είναι αμέτρητες. «Το Σύστημα δεν θέλει να φτιάξει μουσικούς, όπως πολλοί νομίζουν, αλλά να σώσει παιδιά και να φτιάξει νέους πολίτες για την χώρα, καλύτερους πολίτες για τη χώρα», επισημαίνει ο Εδουάρδο Μέντεζ, διευθυντής του Ελ Σιστέμα. «Το Σύστημα ψάχνει να μετατρέψει τον άνθρωπο, να του δώσει αξίες, εργαλεία, να κρατήσει τα παιδιά και τους νέους μακριά από τους δρόμους, να τους απασχολήσει γεμίζοντάς τους με γνώση. Και φυσικά αυτό μεταφράζεται σε όφελος για τους γύρω του, για τις κοινότητες. Γιατί, με το που θα μετατρέψεις ένα παιδί, αυτό το μήνυμα επίσης φτάνει και στην οικογένεια. Και η οικογένεια ενσωματώνεται στο πρόγραμμα, έρχονται στις συναυλίες. Καλούν τους γείτονες, καλούν το ξάδελφο, το θείο, είναι περήφανοι που βλέπουν το παιδί τους να παίζει».
«Η μουσική, επειδή είναι αόρατη, έχει την δυνατότητα να εισχωρεί στην ψυχή», έλεγε ο μαέστρος, θυμίζοντας τη ρήση του Πλάτωνα: Μουσική είναι η κίνηση του ήχου για να φτάσει στην ψυχή και να της διδάξει την αρετή. «Αλλά όχι μόνο στην ψυχή του ατόμου, αλλά και στην συλλογική ψυχή», πρόσθετε ο Αμπρέου.
Τα παιδιά εγγράφονται στους πυρήνες και δηλώνουν τι όργανο θα ήθελαν να παίξουν. Το όργανο τους δίδεται δωρεάν. Οι γονείς έχουν την υποχρέωση να πληρώνουν μόλις €5 τον χρόνο ως συμμετοχή. Και εδώ αρχίζουν οι διαφορές με το κλασσικό σύστημα μουσικής εκπαίδευσης που έχουμε συνηθίσει. Ο μαθητής δεν διδάσκεται μόνος του. Βρίσκεται ενταγμένος μέσα σε μια μεγάλη συμφωνική ορχήστρα. Μαθαίνει παίζοντας.
Το El Sistema έχει αναδείξει μουσικούς παγκόσμιας κλάσης, ενώ μαέστροι διεθνούς κύρους από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ ταξιδεύουν στην Βενεζουέλα για να διευθύνουν 17χρονα και 18χρονα ταλέντα. Η Συμφωνική Ορχήστρα Σιμόν Μπολίβαρ, η ναυαρχίδα του El Sistema, θεωρείται μια από τις 10 καλύτερες συμφωνικές στον κόσμο, κατατάσσοντας τη χώρα ανάμεσα στις μεγάλες μουσικές δυνάμεις του πλανήτη. Έχει εξαχθεί σχεδόν σε όλη τη Λατινική Αμερική, την Αυστραλία, την Ευρώπη (Γερμανία, Ιταλία, Μεγ. Βρετανία (Σκοτία), Σουηδία, Νορβηγία, Τουρκία, Φιλανδία, Δανία), και την Ασία (Νότια Κορέα, Ιαπωνία, Κίνα). Αλλά το σημαντικότερο είναι πως έχει σώσει δεκάδες παιδιά από την μιζέρια.
Πηγή: in.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ – ΜΠΕ, exandasdocumentaries.com
