Η εμπνεύστρια του πρότζεκτ retrovi, για τη διάσωση του λευκαρίτικου, επισημαίνει την παγκόσμια απήχηση που απολαμβάνει αυτός ο θησαυρός της Κύπρου και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ανάγκη θεσμικής προστασίας της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στο νησί, πριν χαθεί μια πολύτιμη παράδοση αιώνων.

– Πώς έγινε η γνωριµία µε τον Ζαν Μπλανσάρ; Είναι σηµαντικό να τονίσω ότι η γνωριμία μας προέκυψε αφότου το λευκαρίτικο πήγε στην έκθεση στη Βενετία. Η δόξα ανήκει στους αριστοτέχνες. Μ’ αυτό θέλω να πω ότι είναι σηµαντικό να αποκτήσουµε στην Κύπρο συναίσθηση της αξίας µας. Ο Ζαν Μπλανσάρ «µυρίστηκε» µόνος του τον θησαυρό, πήγε αυτοπροσώπως στα Λεύκαρα και τον διέδωσε στην Ευρώπη. Περπάτησε στο χωριό και γνώρισε τη Μαργαρίτα. Εγώ έµαθα απλώς ότι κάποιος από την Ιταλία ανακάλυψε το «καινούριο» λευκαρίτικο κι ενδιαφέρθηκε να το εκθέσει. Δεν εκπροσωπήθηκε στη Βενετία ως Retrovi. Το λευκαρίτικο δεν ανήκει στη Μύρνα. Είναι ένας θησαυρός όλων µας. Ανήκει στη χώρα και στην άυλη πολιτιστική κληρονοµιά του πλανήτη και τελεί υπό την προστασία της ΟΥΝΕΣΚΟ από το 2009. Αυτό που άνοιξε τις πόρτες είναι η αξία και η σπάνια οµορφιά του. Και υπογράφεται πάντα από το πρόσωπο που το κεντάει.

– Ποιο είναι το κίνητρο για να επενδύσει κανείς ενέργεια και χρήµα, όπως ανέφερε ο Ζαν Μπλανσάρ, προωθώντας την εξέλιξη της χειροτεχνίας; Ίσως το ότι κουράστηκα να παρακολουθώ τα πράγµατα να παραµένουν στάσιµα, να µην ωθούνται προς τα εµπρός και να αφήνονται να φθίνουν µε τον καιρό. Με θορύβησε η αίσθηση ότι η τέχνη αυτή, µια µαγική παράδοση αιώνων, κινδυνεύει να χαθεί. Πρέπει επιτέλους εµείς οι άνθρωποι, εκτός από το να πολεµάµε και να καταστρέφουµε, να στραφούµε στην οµορφιά και να σώσουµε ό,τι µπορούµε. Σκοπός µας πρέπει να είναι να ενεργοποιήσουµε έναν κώδωνα κινδύνου για τη σωτηρία των όµορφων πτυχών της ανθρώπινης φύσης.

– Νιώθεις ότι βρίσκει αντίκτυπο αυτή η έκκληση; Διαπιστώνεται ότι οι κυβερνήσεις στην Ιταλία, την Ελλάδα, την Κύπρο δεν λαµβάνουν καν υπόψη τον κίνδυνο. Σε αντίθεση µε χώρες όπως η Βρετανία, που υποστηρίζουν πανεθνικά και θεσµικά αυτή την προσπάθεια. Δεν αρκούν µεµονωµένες περιπτώσεις που προσπαθούν να διασώσουν την κατάσταση. Και µετά τι; Πρέπει, δηλαδή, να ξυπνήσουµε µια µέρα, όταν θα είναι αργά, για να κλαίµε πάνω από την καταστροφή; Ο µεγαλύτερος αντίπαλος είναι οι κυβερνήσεις όσο δεν κατανοούν αυτό το παγκόσµιο επιτακτικό αίτηµα. Μιλάµε για κάτι που έχει διατηρηθεί στους αιώνες κι έχει λειτουργήσει ως παράδειγµα συνεργασίας και ως γέφυρα πολιτισµών. Κάτι που εµπεριέχει το µήνυµα µιας ενωµένης ανθρωπότητας. Και χάνεται!

– Αυτό βλέπεις όταν κοιτάζεις ένα λευκαρίτικο; Είναι µια παράδοση που πηγαίνει 600 χρόνια πίσω και σ’ όλο αυτό το διάστηµα πέρασαν και περνούν από το νησί τόσοι και τόσοι διαφορετικοί πολιτισµοί. Οι επιρροές τους είναι ψηφίδες που αλληλεπιδρούν µε τον πολιτισµό µας, οικοδοµώντας τον. Γιατί, λοιπόν, να µην αξιοποιήσουµε µε σύγχρονο τρόπο κάτι που έχει περάσει τη µεγάλη δοκιµασία του χρόνου κι έχει αποδείξει τη διαχρονική αξία του; Γιατί να µην προσαρµοστεί στις ανάγκες των καιρών µας; Εκεί είναι απαραίτητη η κρατική υποστήριξη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ζαν Μπλανσάρ: Αυτοί είναι οι «κρυμμένοι θησαυροί» της Κύπρου

– Αν µη τι άλλο, δεν υπάρχει και η δυνατότητα οικονοµικού κέρδους, αν αυτό είναι που µπορεί να κινητοποιήσει το κράτος; Φυσικά και υπάρχει. Ωστόσο, θα ήταν λάθος να εστιάσεις µόνο στο χρηµατικό κέρδος. Είναι κάτι µοναδικό που έχει τεράστιες προοπτικές. Και υπάρχουν πολλοί λόγοι για να το στηρίξεις. Κοινωνικοί, πολιτικοί, πολιτιστικοί. Το πραγµατικό κέρδος –περιλαµβανοµένου του οικονοµικού– θα έρθει µόνο αν το αγκαλιάσεις µε την καρδιά σου και το στηρίξεις µε γνήσιο ενδιαφέρον και στόχο τη διατήρησή του στο διηνεκές. Και η Κυβέρνησή µας δεν πρέπει να είναι απούσα και να εφησυχάζει. Αν δεν κινήσουµε τα πράγµατα, το λευκαρίτικο θα σβήσει.