Ντερουσιφικατσία*

«Γροθιά» όχι μόνο σε οτιδήποτε ρωσικό, αλλά και σε οτιδήποτε συμβολίζει την ιστορική σχέση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, δίνει ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής της πυγμαχίας βαρέων βαρών και δήμαρχος του Κιέβου από το 2014, Βιτάλι Κλίτσκο.

Ο Κλίτσκο καμάρωνε την περασμένη Τρίτη πάνω από το κομμένο κεφάλι ενός γλυπτού που αναπαριστούσε Ρώσο εργάτη, μέρος ενός γιγαντιαίου σοβιετικού μνημείου στην ουκρανική πρωτεύουσα, το οποίο συμβόλιζε τη φιλία και την ενοποίηση Ουκρανίας- Ρωσίας. Ο Κλίτσκο βρήκε «εξαιρετικά συμβολικό» το γεγονός ότι η αποκαθήλωση ξεκίνησε με την πτώση ενός κεφαλιού.

Ολόκληρο το γλυπτό αναπαριστούσε έναν Ουκρανό κι έναν Ρώσο εργάτη κι ήταν μέρος μιας τριάδας έργων τέχνης σχετικών με τη φιλία των δύο λαών που είχε φιλοτεχνηθεί και εγκατασταθεί το 1982. «Ναι, πρέπει να ξεριζώσουμε και να διώξουμε τον εχθρό και τον Ρώσο κατακτητή από τη γη μας» δήλωσε ο Κλίτσκο, που γεννήθηκε το 1971 στο σοβιετικό Κιργιστάν κι έζησε πολλά χρόνια της ενήλικης ζωής του στη Γερμανία και τις ΗΠΑ. Μετά την απόσυρσή του από την πυγμαχία, εξελίχθηκε σε ηγετική φυσιογνωμία στις διαμαρτυρίες του Γιουρομάινταν, σε επιφανές στέλεχος του Μπλοκ του τέως Προέδρου Ποροσένκο και σε ένθερμο ευρωατλαντιστή.

Ο δήμαρχος εξέφρασε την πρόθεση να προωθήσει την αποσυναρμολόγηση ή τη μετατροπή κι άλλων μνημείων για να προσδώσει «νέο νόημα» στα παλιά σύμβολα. Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι έχει υποβάλει πρόταση στο Δημοτικό Συμβούλιο του Κιέβου για μετονομασία της Αψίδας της Φιλίας των Λαών, που δεσπόζει πάνω από το αποσυναρμολογημένο πια μνημείο, σε «Αψίδα της Ελευθερίας του Ουκρανικού Λαού». Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πάνω μέρος της επίμαχης αψίδας, η οποία μοιάζει με ουράνιο τόξο από τιτάνιο, ακτιβιστές είχαν ζωγραφίσει το 2014 μια τεράστια ρωγμή. Πλέον, το προσδοκώμενο μήνυμα είναι ότι η ρήξη είναι οριστική.

Ο Βιτάλι Κλίτσκο γνωστοποίησε ότι στα πλάνα του είναι η αποσυναρμολόγηση στην ουκρανική πρωτεύουσα 60 ακόμη μνημείων, αναγλύφων και επιγραφών που σχετίζονται με τη Σοβιετική Ένωση και τη Ρωσία. Παράλληλα, έχει καταρτιστεί προς συζήτηση με τους δημότες μια λίστα με μετονομασία 460 δρόμων και άλλων σημείων.

Από την έναρξη της φονικής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, όλο και περισσότερες πόλεις μετονομάζουν δρόμους και ιδρύματα που συνδέονται με την επιτιθέμενη χώρα. Αγάλματα του Ρώσου ποιητή Αλεξάντερ Πούσκιν έχουν ήδη κατεδαφιστεί σε τρεις πόλεις. Ωστόσο, η «μπάλα» της απορωσοποίησης (*«ντερουσιφικατσία» στα ουκρανικά) παίρνει και πολλούς Ουκρανούς που υπήρξαν μορφές της ουκρανικής σοβιετικής κουλτούρας, γεγονός που αποτελεί σημείο τριβής και συζήτησης.

Για παράδειγμα, πολίτες διερωτώνται γιατί οι Ουκρανοί ποιητές, συγγραφείς, ζωγράφοι, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, συνθέτες, που έζησαν και διέπρεψαν κατά τη σοβιετική εποχή να είναι «χειρότεροι» και άξιοι αποκαθήλωσης σε σχέση μ’ εκείνους που έζησαν την εποχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Ανάμεσα στα ονόματα που κινδυνεύουν από τη «σκούπα» της απορωσοποίησης είναι αυτά των ποιητών Μίκολα Μπαζάν, Βασίλ Μπλακίτνι, Ιβάν Νεχόντα, Πάβλο Τιχίνα, Λεονίντ Περβομάισκι, των συγγραφέων Αντρίι Χολόβκο, Ιβάν Μικιτένκο, Γιούρι Σμόλιτς, των συνθετών Κονστιαντίν Ντάνκεβιτς, Πίλιπ Κοζίτσκι, των ηθοποιών Αμβρόσι Μπούτσμα, Γιούρι Λαβρόφ. Μοιάζει σαν η Ουκρανία να θέλει να γυρίσει οριστικά την πλάτη στην ίδια της την ιστορία.