Η έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού προκάλεσε τον θάνατο 204 ανθρώπων και ταυτόχρονα προκάλεσε σοβαρές ζημιές σε σημαντικά κτήρια της πόλης. Σύμφωνα με μια πρώτη καταγραφή, τα κτήρια τα οποία αντιμετωπίζουν άμεσο κίνδυνο κατάρρευσης είναι 640, ενώ 8,000 άλλα -στην πλειονότητά τους στις ιστορικές συνοικίες Γκεμαϊζέ και Μαρ-Μιχαέλ- υπέστησαν ζημιές.
Η ΟΥΝΕΣΚΟ έθεσε υπό την αιγίδα της εκστρατεία διάσωσης ιστορικών κτηρίων, όπως το Εθνικό Μουσείο της πόλης, το Μουσείο του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Βηρυτού και το Μουσείο Sursock γνωστό ως «Palais de la Résidence» που χρονολογείται από τον 18ο αιώνα. Το παλάτι κτίσθηκε από μία από τις πλουσιότερες οικογένειες της Βηρυτού, την ελληνορθόδοξη οικογένεια Sursock με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη και επιβίωσε του εμφυλίου και του καταστροφικού πολέμου ανάμεσα στην Χεζμπολάχ και το Ισραήλ.
Αποτελεί δείγμα βενετσιάνικης και οθωμανικής αρχιτεκτονικής και άνοιξε μετά από οκτώ χρόνια ανακαίνισης το 2015. Σήμερα χρειάζονται και πάλι εκατομμύρια για την στήριξη κι ανοικοδόμηση όλων αυτών των κτηρίων ενώ η οικονομία της χώρας ήταν ήδη σε ύφεση και πριν την έκρηξη αλλά και την πανδημία που έδωσε το τελικό κτύπημα.
Στα πλαίσια των προσπαθειών που γίνονται για ανοικοδόμηση της πόλης, αλλά και στέγαση των 300,000 ανθρώπων των οποίων τα σπίτια είτε καταστράφηκαν είτε κατέστησαν επικίνδυνα, είναι και η πρωτοβουλία του φεστιβάλ του Μαϊάμι. Η πρωτοβουλία ονομάζεται “Architects for Beirut” και συμμετέχουν σε αυτή γνωστά ονόματα όπως ο David Adjaye, ο Renzo Piano, o Toyo Ito, ο David Chipperfield, ο Norman Foster, ο Steven Holl, το γραφείο της Zaha Hadid και αρκετοί άλλοι.
Στο σύνολο συμμετέχουν 60 άτομα από τον χώρο της αρχιτεκτονικής και του design. Κάποια από τα έργα έγιναν ειδικά για αυτό τον σκοπό αποτείοντας φόρο τιμής στην πόλη της Βηρυτού. (Να σημειώσουμε πως ανάμεσα στα θύματα της φονικής έκρηξης, ήταν και ο Γάλλος αρχιτέκτονας Ζαν-Μαρκ Μπονφίς, ο οποίος ζούσε στον Λίβανο και είχε συμβάλει σε έργα αποκατάστασης κτηρίων, τα οποία είχαν καταστραφεί κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου).
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά έργα είναι το κολάζ της Μεξικανής αρχιτέκτονας Tatiana Bilbao με τίτλο “Social Topography”. Γνωστή για τις κοινωνικές αναζητήσεις της, η Bilbao συνέβαλε στη δημιουργία προσιτής και βιώσιμης στέγης στην χώρα της. «Η κοινωνική κρίση πρέπει να αντιμετωπιστεί με επανάσταση στον τρόπο οικοδόμησης της κοινωνίας μας. Πρέπει επειγόντως να ανατρέψουμε τη διαδικασία της κοινωνικής υποβάθμισης και να προχωρήσουμε προς μια κοινωνία παροχών. Άμα φροντίσουμε τον πυρήνα όλα τα άλλα θα ακολουθήσουν» πιστεύει. Με το πνεύμα αυτό λοιπόν να την διακατέχει, δεν θα μπορούσε να αρνηθεί σε μια πρωτοβουλία σαν αυτή για τη Βηρυτό.
Η Λιβανέζα αρχιτέκτονας Lina Ghotmeh, που έζησε την έκρηξη καθισμένη σε μια καφετέρια πολύ κοντά στο Stone Garden, ένα οικοδομικό συγκρότημα που μόλις είχε ολοκληρώσει, δώρισε ένα σκίτσο που καταγράφει την στιγμή που όλα τα τζάμια θρυμματίζονται.
Ο Ιταλός αρχιτέκτονας Stefano Boeri δώρισε ένα χάρτη της Μεσογείου σαν μωσαϊκό, όπου η σχέση της Βηρυτού με τις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις εκφράζεται με φωτεινές κίτρινες γραμμές, ενώ ο ο Sir David Chipperfield δημοπρατεί μια εκτύπωση της Γέφυρας Weston που σχεδίασε για τη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου. Ο διάσημος Βρετανός αρχιτέκτονας Norman Foster δώρισε μία λιθογραφία που εικονίζει ένα σχολείο στη Σιέρα Λεόνε, το οποίο κατασκευάστηκε το 2009 χρησιμοποιώντας τοπικά διαθέσιμα υλικά. Ο βραβευμένος με Pritzker, Toyo Ito, χάρισε ένα σκίτσο με ανθισμένες κερασιές σαν μια κίνηση ελπίδας. Στο ίδιο μήκος κύματος κι ο Renzo Piano με το σκίτσο “L’Archeologia Fenicia a Beirut” που απεικονίζει το Μουσείο Ιστορίας της Βηρυτού.
Άλλοι συνεισέφεραν αρχιτεκτονικά σχέδια. Το γραφείο του Bjarke Ingels χάρισε ένα αξονομετρικό του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος Amager Bakke στην Κοπεγχάγη. Ο David Adjaye συνεισέφερε μια επιχρυσωμένη λιθογραφία του πολυθεματικού ναού “The Abrahamamic Family” στο Αμπού Ντάμπι.
Το γραφείο της Zaha Hadid διέθεσε ένα γλυπτό, που ονομάζεται “Serenity Centerpiece”. Ο Steven Holl συνέβαλε με δυο ακουαρέλες χωρίς τίτλο, ο Peter Cook προσέφερε μια εκτύπωση του Hidden City. Ο Νεοϋορκέζος σχεδιαστής Steven Burks μοιράστηκε ένα παστέλ σχέδιο με τίτλο “Energy Field One” που δείχνει μία έκρηξη χρωμάτων. Ο Γάλλος αρχιτέκτονας Édouard François, γνωστός για τα φιλικά προς το περιβάλλον κτήρια που σχεδιάζει, δώρισε μια φωτογραφία με τίτλο “Rebuilt Beirut” και ο Ολλανδός φωτογράφος κτηρίων Iwan Baan δώρισε μια φωτογραφία του Souk al-Raouche al-Jadeed, ενός εμπορικού κέντρου που μετατράπηκε σε προσωρινό καταφύγιο προσφύγων στα περίχωρα της Βηρυτού μετά την έναρξη του Συριακού εμφυλίου πολέμου.
Φιλελεύθερα, 15.11.2020.
