Ο καλλιτέχνης μας υποδέχεται στο στούντιό του με αφορμή την έκθεσή του Fresh Fish και μας εξηγεί πώς η performance art και η γλυπτική πρακτική είναι συγκοινωνούντα δοχεία.

Η πρωτότυπη ζωντανή περφόρμανς του Ω3 που παρουσίασε τον περασμένο Μάιο στην Πλατεία Ελευθερίας, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Λευκωσίας 2023, ξάφνιασε ευχάριστα το ετερόκλητο κοινό που την παρακολούθησε. Ο εικαστικός PASHIAS μεταμορφώθηκε σε γοργόνα-γοργόνο και σύρθηκε για μια ώρα στην τσιμεντένια πλατεία, η οποία κατέληξε στο φυσικό του στοιχείο, στο νερό του μαρμάρινου συντριβανιού. Η έκθεση Fresh Fish, την οποία παρουσιάζει τώρα στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας, αποτελεί συνέχεια του έργου αυτού.

Συναντήσαμε τον καλλιτέχνη στο στούντιό του στη Λευκωσία, μαζί με την επιμελήτρια της έκθεσης Μαρία Ευσταθίου, και είχαμε την ευκαιρία να δούμε τα τρισδιάστατα έργα του σε εξέλιξη. Στη σειρά, με τίτλο Fisherman #1 – #5, ο ίδιος εμφανίζεται με παντόφλες Nike και γυαλιά ηλίου πάνω σε πήλινα δοχεία, σε μια αναπαράσταση που παραπέμπει στην αναγνωρίσιμη κυκλαδίτικη τοιχογραφία του ψαρά από το Ακρωτήρι της Σαντορίνης. Η περσόνα του πρωταγωνιστεί και στις άλλες δυο ενότητες των έργων. Η Μαρία Ευσταθίου μας λέει ότι χαρακτηριστικό στοιχείο της δουλειάς του καλλιτέχνη είναι το χιούμορ, η ειρωνεία και ο αυτοσαρκασμός:

«Ενώ αυτή η σειρά με τίτλο Fisherman #1 – #5, μπορεί να μοιάζει φορμαλιστικά ως πιο επίσημη, καθώς πρόκειται για ένα αναγνωρίσιμο αντικείμενο με αναγνωρίσιμο θέμα άξιο έκθεσης και θέασης, μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει την παιχνιδιάρικη επανερμηνεία της αρχαιοελληνικής φιγούρας, κυριολεκτικά και μεταφορικά σπασμένη και συγκολλημένη, εμπλουτισμένη με το χιούμορ του καλλιτέχνη. Η σειρά μαξιλαριών Ω #1 – #10 αποτελεί άμεση αναφορά στην αρχική περφόρμανς Ω3, με φωτογραφίες της γοργόνας από το πραγματικό πλαίσιο εκτέλεσης, με αναφορές στο περιβάλλον, στον φωτισμό και στο κοινό. Η εξιστόρηση καταλήγει στη σειρά έργων Fresh Fish #1 – #5. Το υβρίδιο πλάσμα, μισό-άνθρωπος-μισό-φαγωμένο-ψάρι, είναι γεμάτο με αυτοσαρκασμό, με έντονη την απουσία αξίας του εαυτού και τον σαφή ενστερνισμό της κιτς αισθητικής. Πράγματι, η ζωή και ο θάνατος – όπως απεικονίζεται στα ψαροκόκαλα, καθώς και η ίδια η τέχνη στην προκειμένη περίπτωση, γίνονται προσιτές έννοιες όταν διαπλέκονται με το χιούμορ».

Ο ίδιος ο καλλιτέχνης μας εξηγεί ότι η εικαστική έκθεση είναι η συνέχεια του διαλόγου που άνοιξε με τη ζωντανή περφόρμανς Ω3. «Πρόκειται για έναν διάλογο πάνω στο θέμα της ταυτότητας και του δικαιώματος να είσαι ελεύθερος να υπάρχεις όπως εσύ επιλέγεις, και να μην ενοχλείται κανένας. Χρησιμοποίησα το σύμβολο της γοργόνας, του γοργόνου, αυτού του πλάσματος που έχει άμεσες αναφορές στο φύλο. Είμαι ένας άντρας, έχω μουστάκι, αλλά προσπαθώ να προσδιορίσω την κοινωνική μου θέση μέσω της ψαροουράς μου, ως ένα σύμβολο το οποίο μπερδεύει, ενισχύει και αποκαλύπτει την ταυτότητα μου. Ο λόγος είναι ότι νιώθω πως κινούμαι και ζω σε ένα περιβάλλον το οποίο δεν με αφομοιώνει, δεν με αφήνει να κινηθώ ελεύθερα ως πολίτης, επομένως αντιδρώ μέσα από την καλλιτεχνική μου πρακτική. Νιώθω ότι είναι μια ανάγκη προσωπική η οποία εκφράζει και ένα κοινωνικό κομμάτι της κοινωνίας που έχει τις ίδιες ανάγκες».

ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Τόσο στην τωρινή έκθεσή του όσο και σε προηγούμενες, ο PASHIAS αντλεί έμπνευση από την αρχαία ιστορία και μυθολογία. Ένα μεγάλο μέρος της πρακτικής του, σχολιάζει, είναι ο διάλογος με το παρελθόν. «Με ενδιαφέρει να κοιτάζω προς τα πίσω για να βρω ερεθίσματα και να κατανοήσω το ποιοι είμαστε και πού θα μπορούσαμε να πάμε. Δεν μένω προσκολλημένος στο παρελθόν, αλλά ψάχνω τρόπους για να κατανοήσουμε το παρόν και να προχωρήσουμε μπροστά. Έτσι, συχνά το σώμα και το έκθεμα καθώς και η αναφορά η μυθολογική, αρχαιολογική, είναι στο επίκεντρο της σκέψης μου. Η γοργόνα αποτελεί ένα από αυτά τα σύμβολα. Επίσης δεν είναι ένα σύμβολο αποκλειστικά συνδεδεμένο με το γυναικείο φύλο, όπως ίσως πολλοί το εκλαμβάνουν, καθώς έχουμε τα ιστορικά παραδείγματα του Γλαύκου και του Τρίτωνα».

Μολονότι συχνά αντλεί ερεθίσματα από την Ιστορία και την Αρχαιολογία, στα έργα του αποδίδει νέα νοήματα με έναν σύγχρονο και φρέσκο τρόπο, όπως δηλώνει και ο τίτλος της τωρινής του έκθεσης, Fresh Fish. «Δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη αλλά υπάρχει η φρέσκια ματιά. Πάντα θεωρούσα την αρχαιοελληνική μυθολογία ως το πιο ιδανικό παράδειγμα για το τι εστί περφόρμανς αρτ. Όλες οι εικόνες στην αρχαιοελληνική μυθολογία παίρνουν νόημα μέσα από το σώμα, το αντικείμενο και τη δράση», λέει.

Το 2017 ο εικαστικός συνεργάστηκε στην Αθήνα με τη διάσημη περφόρμερ Μαρίνα Αμπράμοβιτς. Τον ρωτάω τι κρατά από αυτή τη συνεργασία και αν εφαρμόζει κάποιες από τις μεθόδους της. «Μέσα από τη συνεργασία μας έχω μάθει πολλά για το πώς εκτελείται ένα έργο μεγάλης διάρκειας. Ένα έργο που απαιτεί φυσική αντοχή, μεταφέρει στοιχεία από την συνεργασία μου με την Αμπράμοβιτς».

Όταν βλέπουμε μια περφόρμανς του, συνήθως δεν υποψιαζόμαστε πόση δουλειά έχει κάνει για να προετοιμαστεί. Μας φέρνει ως παράδειγμα το έργο Ω3 που παρουσίασε στην Πλατεία Ελευθερίας. «Ειδικά το συγκεκριμένο έργο απαιτούσε σωματική προσπάθεια, επίπεδα αντοχής και συγκέντρωσης. Χρειάστηκε να αφιερώσω μεγάλο κομμάτι της ζωής μου για αρκετούς μήνες σε κάτι που μοιάζει στην επιφάνειά του, εύκολο. Η προετοιμασία περιλάμβανε διατροφή, άσκηση, πνευματική συγκέντρωση και επίσης φυσιοθεραπεία».

Άραγε, αυτή η έκθεση του σώματός του στο κοινό μπορεί να τον κάνει να νιώσει άβολα κάποιες φορές; Απαντά πως, έπειτα από 12 χρόνια παρουσίας σ’ αυτό τον χώρο, έχει ξεπεράσει το θέμα της έκθεσης. «Σε αυτή την υπεράνθρωπη εκδοχή του εαυτού μου δεν υπάρχει χώρος για να φοβηθώ την έκθεση. Είναι κάτι που εγώ το επέλεξα. Η αδρελανίνη της δράσης ξεπερνά τον οποιοδήποτε φόβο».

  • Λευκωσία, Φουαγιέ Δημοτικού Θεάτρου. Η έκθεση του PASIAS με τίτλο Fresh Fish παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Λευκωσίας 2023. Εγκαίνια στις 26/10 στις 19:00. Διάρκεια: 27 Οκτωβρίου – 19 Νοεμβρίου, Δευτ. – Παρ. 10:00 – 13:00, μία ώρα πριν από κάθε προγραμματισμένη παράσταση, τηλ. 22797979.

Ελεύθερα 22.10.2023