Θεωρεί τον χορό ως αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξής της. Η αγάπη της γι’ αυτή την τέχνη και οι ατέλειωτες ώρες δουλειάς την οδήγησαν από τα 17 της σε φημισμένες διεθνείς σκηνές μπαλέτου τηΔανίας, της Γερμανίας και του Βελγίου. Η Κύπρια μπαλαρίνα Αναστασία Πασχάλη ανέλαβε πρόσφατα τη διεύθυνση του Dancecyprus και με τις πολύτιμες εμπειρίες της φιλοδοξεί να δημιουργήσει μια ομάδα που θα δώσει νέες προοπτικές σε Κύπριους χορευτές.

Ξεκίνησε μπαλέτο σε ηλικία 4 ετών στη Λευκωσία και απέδειξε ότι τα όνειρα μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Με τη στήριξη της οικογένειάς της που πίστεψε στο ταλέντο της, η Αναστασία Πασχάλη έγινε μπαλαρίνα και ακολούθησε μια διεθνή καριέρα. Εργάστηκε ως επαγγελματίας χορεύτρια στο Βασιλικό Μπαλέτο της Δανίας στην Κοπεγχάγη, έγινε μέλος του Μπαλέτου της Λειψίας στη Γερμανία και δούλεψε ως σολίστ στο Βασιλικό Μπαλέτο της Φλάνδρας στο Βέλγιο. Πλέον μένει μόνιμα στην Κύπρο, όπου έχει αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση της Κυπριακής Ομάδας Χορού Dancecyprus. Παράλληλα χορεύει και διδάσκει χορό.

Σε μια από τις εκδηλώσεις του Παράλληλου Προγράμματος του Διεθνούς Φεστιβάλ Λευκωσίας, η Κύπρια μπαλαρίνα μοιράστηκε με το κοινό πολύτιμες στιγμές από τη διεθνή καριέρα της σε φημισμένα μπαλέτα με σπουδαίους χορογράφους και καλλιτεχνικούς διευθυντές. Αναφέρθηκε στις εμπειρίες της, τις χαρές, τις δυσκολίες και τα μαθήματα ζωής που πήρε από την πορεία της στον χώρο του χορού, από τα 4 χρόνια της μέχρι τα 36 που είναι σήμερα. Ανάμεσα στο κοινό και πολλά νέα παιδιά που ονειρεύονται να γίνουν χορευτές ή χορεύτριες, που συμμετείχαν στη συζήτηση μετά την παρουσίαση της ενδιαφέρουσας πορείας της. Σ’ ένα από τα βίντεο την είδαμε να χορεύει το περίφημο Μπολερό του Μωρίς Μπεζάρ. Στο πλαίσιο της χορογραφίας, η ταλαντούχα Αναστασία χόρευε στο κέντρο της σκηνής σε ένα κυκλικό ταμπλό, ενώ γύρω της ακολουθούσε τον ρυθμό μια ομάδα από άνδρες χορευτές. Ήταν μια συγκλονιστική ερμηνεία που μάγεψε και καθήλωσε το κοινό σ’ εκείνη την παράσταση στο Βέλγιο το 2017, και έπειτα το 2019. Στη συνάντησή μας ένα πρωινό του Γενάρη, την επομένη της παρουσίασης του έργου της στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας, ξεδιπλώνει το όραμά της για την Κυπριακή Ομάδα Χορού Dancecyprus στην οποία ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση και μας αφηγείται τις εμπειρίες της από τη μαγευτική τέχνη του μπαλέτου.

-Ποιο είναι το όραμα σου για την Κυπριακή Ομάδα Χορού Dancecyprus; Θα ήθελα να γίνει μια μόνιμη δυνατή ομάδα με Κύπριους χορευτές, οι οποίοι θα πληρώνονται έναν αξιοπρεπή μισθό ώστε να μην αναγκάζονται να κάνουν κάτι άλλο για να ζήσουν. Σχεδιάζουμε να έχουμε ίσως τέσσερις παραγωγές τον χρόνο. Θεωρώ ότι για τα δεδομένα της Κύπρου είναι εφικτό να υλοποιήσουμε αυτό τον στόχο. Ήδη έχουμε μια μικρή ομάδα που θα αποτελέσει τον πυρήνα του Dancecyprus. Προγραμματίζουμε επίσης να κάνουμε κάποιες παραστάσεις που θα παρακολουθήσουν παιδιά του Δημοτικού για να τους προκαλέσουμε το ενδιαφέρον γι’ αυτή την τέχνη.

-Η ομάδα αυτή θα ασχολείται μόνο με κλασικό χορό; Με το Dancecyprus φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε μια ομάδα κλασικού χορού που δεν υπάρχει στην Κύπρο. Από πάντα, βέβαια, αυτό τον χαρακτήρα είχε το Dancecyprus. Η βάση της ομάδας των χορευτών μας θα είναι η κλασική τεχνική και θα κάνουμε επίσης ρεπερτόριο σε νεοκλασικό χορό. Θεωρώ σημαντικό ένας επαγγελματίας χορευτής να μπορεί να κάνει και κλασικό και σύγχρονο χορό.

-Έχετε κάποια στήριξη από το κράτος; Δυστυχώς όχι σε σταθερή βάση. Η Κυπριακή Ομάδα Χορού Dancecyprus υπάρχει από το 2005 και έχει κάνει κάποιες πολύ καλές παραγωγές στις οποίες έλαβα κι εγώ μέρος. Αυτές οι παραγωγές είχαν κάποια στήριξη από το κράτος και από ορισμένους ιδιώτες. Θα πρέπει όμως να έχουμε καλύτερη στήριξη στην προσπάθεια. Οι Κύπριοι χορευτές που δουλεύουν στο εξωτερικό έχουν ανάγκη κάποια στιγμή να γυρίσουν στον τόπο τους. Και η ομάδα χορού Dancecyprus θα δώσει κάποιες προοπτικές στο μέλλον γι’ αυτούς τους χορευτές.

-Πως σε αντιμετωπίζει ο κόσμος στην Κύπρο όταν λες ότι είσαι επαγγελματίας χορεύτρια; Συνήθως δεν καταλαβαίνουν τι εννοώ – ότι δηλαδή σπούδασα σε επαγγελματική σχολή και μετά εργάστηκα σε θέατρα όπου είχα ένα σταθερό συμβόλαιο και χόρευα στη σκηνή. Μερικοί νομίζουν πας δίδασκα και άλλοι ότι απλά είναι χόμπι. Μένουν έκπληκτοι όταν τους εξηγώ πως λειτουργεί ο κόσμος του χορού και ότι αυτό ήταν το επάγγελμα μου!

-Ποιο είναι το όριο ηλικίας για τους επαγγελματίες χορευτές; Συνήθως είναι τα 40, όμως σε μεγάλα θέατρα όπως της Δανίας για παράδειγμα, της Βιέννης, της Αγγλίας, όταν αφυπηρετήσει ένας χορευτής υπάρχουν άλλες προοπτικές. Δηλαδή μπορεί να παίζει ρόλους που έχουν να κάνουν περισσότερο με την ηθοποιία ή μπορεί να διδάσκει.

-Πότε πήρες την απόφαση να κάνεις αυτό το ταξίδι στον χώρο του χορού; Ξεκίνησα μαθήματα χορού από την ηλικία των τεσσάρων χρόνων στο Motion Art Studio της Αυγής Παπακυριακού. Δεν χρειάστηκε να αναρωτηθώ ποτέ τι θέλω να σπουδάσω, ήταν κάτι που το ήθελα από μικρή, ήταν κομμάτι του εαυτού μου, η ζωή μου ήταν ταυτισμένη με τον χορό. Στα 11 μου είχα ένα μεγάλο τραυματισμό. Είχα πάθει σπονδυλόλυση και πήγαμε σε πολλούς γιατρούς. Κάποιοι μου είπαν ότι δεν θα ξαναχορέψω. Τελικά ένας γιατρός στην Αμερική μου είπε ότι μπορούσα να το ξεπεράσω και να επιστρέψω στον χορό. Αλλά εκείνη την περίοδο ένιωθα ότι γκρεμίστηκε ο κόσμος μου, δεν μπορούσα να φανταστώ το μέλλον μου χωρίς τον χορό. Τελικά, έπειτα από ένα χρόνο συνέχισα κανονικά. Το πρώτο μου συμβόλαιο σαν corps de ballet χορεύτρια το υπέγραψα στη Δανία σε ηλικία 18 χρόνων με το Royal Danish Ballet.

–Πόσο σημαντική είναι η ψυχική και σωματική αντοχή για τον χορό; Ο πιο αυστηρός κριτής για τη δουλειά που κάνει κάποιος στο στούντιο είναι ο εαυτός σου. Ένιωθα ότι έπρεπε να κάνω προσωπικό αγώνα για να φτάσω σ’ ένα καλό επίπεδο. Επίσης, συνεχώς έχεις ανάγκη για αναγνώριση και περνάς μια αγωνία για το αν θα πάρεις τον ρόλο, αν θα σε επιλέξουν να χορέψεις στην πρεμιέρα και αν θα σου δώσουν τον καλό παρτενέρ ή τον δεύτερο. Είναι αρκετά ψυχοφθόρο και θα πρέπει να βρεις τον τρόπο να προστατευτείς, να μην μπεις στην άμυνα και κλειστείς στον εαυτό σου. Να έχεις επίγνωση της αξίας σου.

-Πώς διαχειρίστηκες το θέμα του ανταγωνισμού; Υπάρχει ανταγωνισμός που μερικές φορές μπορεί να δημιουργήσει ένα τοξικό κλίμα. Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος του διευθυντή της ομάδας. Στη Δανία, για παράδειγμα, υπήρχε μια ιεραρχία. Ένιωθες ότι θα πρέπει να δουλέψεις σκληρά, αλλά χωρίς να ποδοπατήσεις κάποιον άλλο για να φτάσεις ψηλά. Ήξερες ότι αν ήσουν καλή θα προχωρήσεις και υπήρχε ένας υγιής ανταγωνισμός.

-Έζησες στιγμές απογοήτευσης; Υπήρξαν πολλές τέτοιες στιγμές, είτε με κάποιον ρόλο που ήθελα και δεν τον έπαιρνα, είτε με κάποια παράσταση που δούλεψα σκληρά και δεν τα πήγα καλά. Ακόμη και σε πρόβα μπροστά από χορογράφο έτυχε να μην τα πάω καλά και να απογοητευτώ. Αλλά πρέπει να βρίσκεις τον τρόπο να ανεβάζεις ξανά το ηθικό σου και να συνεχίζεις. Εκεί είναι που εξελίσσεσαι.

-Από την άλλη, οι επιτυχίες που είχες σου έδιναν δύναμη να συνεχίσεις;  Βέβαια, υπήρξαν παραστάσεις που μου έδωσαν μεγάλη χαρά και ικανοποίηση. Αυτό το συναίσθημα θα πρέπει να το κρατήσεις για να σταθείς στα πόδια σου τις στιγμές που μπορεί να νιώσεις απογοήτευση από τον εαυτό σου.

-Υπήρξαν κάποιοι χορογράφοι που λειτούργησαν σαν μέντορες σου; Ναι, χορογράφοι όπως ο Jiri Kylian, William Forsythe, Ohad Naharin αλλά και δάσκαλοι/ μέντορες. Υπήρξαν άνθρωποι στην πορεία μου οι οποίοι εκτίμησαν αυτό που είχα μέσα μου και βρήκαν τον τρόπο για να το αναδείξουν. Καμιά φορά ο δάσκαλος πρέπει να βρει τον τρόπο για να νιώσει ασφάλεια ο χορευτής και να δώσει αυτό που μπορεί για να γίνει ‘the best version of himself’.

-Ποια ήταν η πιο σημαντική εμπειρία από τους ρόλους που ερμήνευσες; Μια αξέχαστη παράσταση ήταν το εμβληματικό Μπολερό του Μωρίς Μπεζάρ, σε μουσική Μωρίς Ραβέλ. Χόρεψα δυο φορές σε αυτό το έργο στο Βέλγιο, το 2017 και το 2019, με το Royal Ballet of Flanders. Μάλιστα, τη δεύτερη φορά κατάφερα να εμβαθύνω ακόμη περισσότερο στο κομμάτι. Μπορούσα να δοθώ πραγματικά στον ρόλο χωρίς να σκέφτομαι πλέον τα βήματα. Θα μου μείνει αξέχαστη η μια από τις παραστάσεις μου που ένιωσα πως η μουσική και η κίνηση μου έγιναν ένα. Το μυαλό μου δεν σκεφτόταν και ήμουν απολύτως παρούσα – σαν να είχα μπει σε κάποιου είδους διαλογισμό! Ήμουν απλά ένα μέρος αυτού του αριστουργήματος που κυλούσε από μόνο του.

-Στη διάρκεια της πορείας σου σταμάτησες κάποια περίοδο για να σπουδάσεις Ψυχολογία. Τι σε έσπρωξε σ’ αυτή την κατεύθυνση; Το 2010 σταμάτησα τον χορό στη Δανία σε ηλικία 23 χρονών γιατί είχα πάθει burn out. Ήμουν πολύ νεαρή, όλα ήταν πολύ έντονα και για το μόνο που λυπάμαι είναι που δεν ζήτησα στήριξη. Επίσης θα μπορούσα να κάνω ένα χρόνο αποχή, κάτι που δικαιούνται οι χορευτές του Royal Danish Ballet. Όμως δεν μετάνιωσα για τις σπουδές στην Ψυχολογία, είχα σημαντικές εμπειρίες και στη διάρκειά τους κατάλαβα πολλά πράγματα για τον εαυτό μου. Τον τελευταίο χρόνο των σπουδών μου συνειδητοποίησα ότι ο χορός δεν είχε τελειώσει για μένα.  Ήταν δύσκολο, βέβαια, στα 26 να μπω ξανά στον χώρο. Μπήκα ξανά στο στούντιο και με σκληρή δουλειά κατάφερα να έρθω σε φόρμα. Πήγα σε μια ακρόαση στη Λειψία όπου πέτυχα και πήρα συμβόλαιο.

-Νιώθεις ότι ο χορός σου στέρησε κάποια πράγματα; Δεν ένιωσα ποτέ να στερούμαι κάτι. Ακόμη και όταν ήμουν στην εφηβεία και αφοσιώθηκα στον χορό, δεν με πείραζε που δεν είχα αρκετό ελεύθερο χρόνο. Το ήθελα τόσο πολύ, το ζούσα σε κάθε στιγμή της ζωής μου. Είμαι άνθρωπος της δουλειάς και δεν με φοβίζει να δουλέψω σκληρά για κάτι που αγαπώ.

-Λένε ότι οι χορεύτριες καταπιέζονται με το φαγητό. Εσύ είχες κάποιο πρόβλημα; Νομίζω είναι λίγο μύθος αυτό το θέμα. Εγώ δεν είχα κανένα πρόβλημα λόγω του σωματότυπού μου. Ίσως να υπάρχουν χορεύτριες που έχουν μια τάση να παχαίνουν και πρέπει να προσέχουν. Όμως γενικά οι χορευτές τρέφονται υγιεινά , και χρειάζεται να τρώμε καλά και συχνά για να κρατήσουμε τα επίπεδα της ενέργειάς μας ψηλά.

-Τι θα έλεγες στους γονείς που διστάζουν να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν χορό; Το πιο τραυματικό πράγμα για ένα παιδί είναι να του πάρεις αυτό που αγαπά. Προσωπικά, αν με πίεζαν οι γονείς μου να σπουδάσω κάτι άλλο, θα ζούσα μια ζωή μισή. Θα είχα πάντα μια λύπη μέσα μου. Οι γονείς πρέπει να ακούνε το παιδί τους. Όταν βλέπουν ότι έχει μια δύναμη μέσα του και είναι πεπεισμένο γι’ αυτό που θέλει, πρέπει να το στηρίξουν για να το δοκιμάσει. Είναι σημαντικό για την ψυχική του υγεία, για την υπόλοιπη ζωή του.

-Είχες μια πολύ πετυχημένη πορεία στο εξωτερικό ως μπαλαρίνα σε σπουδαία μπαλέτα. Τι σε έφερε πίσω στην Κύπρο; Κάποια στιγμή άρχισα να σκέφτομαι ότι θέλω να κάνω οικογένεια. Στο εξωτερικό ένιωθα ότι ήμουν τόσο αφοσιωμένη στον χορό ώστε δεν θα μπορούσα να είμαι και στην οικογένειά μου. Όσο ήμουν στο Βέλγιο γνώρισα τον σύζυγό μου που είναι Κύπριος, ένα γεγονός που συνέτεινε στο να έρθω στην Κύπρο. Επίσης ήθελα να μεγαλώσω τα παιδιά μου σε ένα περιβάλλον όπως ο τόπος μας, όπου υπάρχει μια αγκαλιά από την οικογένεια, που είναι πολύ ιδιαίτερη.

-Πώς βλέπεις το τοπίο του χορού στην Κύπρο; Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι έχουμε πολλές σχολές, με κάποιες από αυτές να ξεχωρίζουν για το επίπεδό τους. Το πιο σημαντικό όμως είναι ο κάθε χορευτής ή χορεύτρια να βρει τη δασκάλα που να του ταιριάζει και που θα τον/την κάνει να αγαπήσει τον χορό. Μπορεί μια δασκάλα να κάνει για ένα παιδί και να μην κάνει για άλλο.

-Λαμβάνοντας υπόψη τη διεθνή εμπειρία σου, τι είναι αυτό που λείπει σε επίπεδο εκπαίδευσης στον τομέα του χορού; Χρειάζεται οικονομική στήριξη από το κράτος. Τα κρατικά θέατρα του εξωτερικού έχουν όπερα, μπαλέτο, θέατρο, ορχήστρα και παίρνουν μεγάλη οικονομική ενίσχυση για να έχουν τόσο ψηλό επίπεδο. Επίσης χρειάζεται ο κόσμος να αγαπήσει αυτές τις τέχνες και να γεμίζει τα θέατρα για να παρακολουθήσει παραστάσεις. Όταν είσαι στη σκηνή, εισπράττεις την ενέργεια του κοινού. Όταν πάμε σε ένα θέατρο η σε μια παράσταση βγαίνουμε από την καθημερινότητα μας, ανοίγει το μυαλό μας. Θα έπρεπε να είναι μέρος της ζωής όλων μας παρά μια φορά κάθε τόσο.

-Θα πρέπει να προωθηθεί και στα σχολεία ο χορός; Βέβαια, όπως υπάρχει μάθημα μουσικής, τέχνης, θεάτρου να υπάρχει και μάθημα χορού και η επαφή των μαθητών με αυτό το είδος τέχνης.

-Στα πλαίσια της διεθνούς πορείας σου ταξίδεψες πολύ. Τι κέρδισες μέσα από αυτές τις εμπειρίες; Είμαι πολύ ευγνώμων για τα ταξίδια μου σε τόσο πολλές χώρες. Έχω πάει στη Βραζιλία, Κίνα, Ιαπωνία και πολλές άλλες για τουρ. Γνωρίζεις άλλες κουλτούρες, ανοίγει το μυαλό σου, ονειρεύεσαι, τα ταξίδια σε εμπνέουν.

-Υπάρχει προκατάληψη για τα αγόρια που ενδιαφέρονται να ακολουθήσουν το επάγγελμα του χορευτή στην Κύπρο; Υπάρχει κάποια προκατάληψη, όμως τα τελευταία χρόνια βλέπουμε πιο πολλά αγόρια να το επιλέγουν για σπουδές. Χαίρομαι που βλέπω αυτή την αλλαγή και στους γονείς και στα παιδιά.

-Ο χορός σε έχει εξελίξει ως άνθρωπο; Βέβαια, με τον χορό εκφράζομαι με ένα τρόπο που δεν μπορώ να το κάνω με τα λόγια. Νιώθω πράγματα που δεν μπορώ να τα νιώσω αλλιώς στη ζωή μου. Όταν χορεύω ή όταν ασχολούμαι με πράγματα γύρω από το επάγγελμα, είμαι καλά και νιώθω μια πληρότητα.

Ελεύθερα, 21 Ιανουαρίου 2023