Πολλές φορές οι πολίτες ευχηθήκαμε τη διάλυση των κομμάτων ως ένα τρόπο απόδοσης ευθύνης για όσα έγιναν -και όσα έπρεπε να γίνουν και δεν έγιναν- στον τόπο τις τελευταίες δεκαετίες. Μετά από κάθε εκλογική αναμέτρηση, με τους πολίτες να αρνούνται να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, οι εκάστοτε κομματάρχες δήλωναν πως έλαβαν το μήνυμα και θα φροντίσουν. Συνέχιζαν ωστόσο στον ίδιο χαβά διαιωνίζοντας την ύπαρξη τους με ότι ποσοστό τους είχε απομείνει νοιώθοντας, για κάποιο περίεργο λόγο, αλώβητοι.
Μοιάζει όμως να έφτασε το πλήρωμα του χρόνου. Το κομματικό τοπίο ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο ρευστό όσο είναι σήμερα. Παραδοσιακά κόμματα πνέουν τα λοίσθια και κομματάρχες -νυν, πρώην, όψιμοι και εν δυνάμει- κτυπούν τα ρέστα τους. Ο καιρός των ηγετών που κατάφερναν να εμπνέουν δέος, σεβασμό, εκτίμηση και να συσπειρώνουν έχει περάσει. Το ίδιο και η κομματική πειθαρχία κι ο κομματικός πατριωτισμός.
Οι φυγόκεντρες τάσεις παρατηρούνται πλέον παντού. Η όποια ανανέωση προσώπων στις κομματικές ηγεσίες δεν κατάφερε να ανανεώσει και τις ομάδες των ψηφοφόρων. Τα κόμματα μπορεί να επικαλεστούν τις γενικότερες τάσεις και τις αλλαγές που συντελέστηκαν τα τελευταία χρόνια στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Κυρίως την αλλαγή στον τρόπο επικοινωνίας, διακίνησης ιδεών και πληροφορίων, στην ευκολία στην κριτική που ενίοτε μπορεί και να είναι καθοδηγούμενη. Αυτό ωστόσο δεν είναι παρά ένα μόνο μέρος της όλης ιστορίας. Η πικρή αλήθεια (για τα ίδια τα κόμματα) είναι πως πληρώνουν τις αμαρτίες τους. Οι οφειλές που πληρώνουν δεν είναι πάντοτε δίκαιες, αλλά τίποτα δεν είναι δίκαιο.
Οι πολίτες λοιπόν, ναι, πολλές φορές ευχηθήκαμε την τιμωρία των κομμάτων. Για την εδραίωση της αναξιοκρατίας, για τη διαφθορά, για την οπισθοδρόμηση του τόπου, για τη μη λύση του κυπριακού, για την εγκατάλειψη των προσφύγων, για τον ασφυκτικό εναγκαλισμό με την Εκκλησία, για μεγάλα σκάνδαλα όπως το χρηματιστήριο, για την κατάρρευση της οικονομίας, για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα που αφήνουν να γίνονται ή διαπράττουν όταν βρίσκονται στην εξουσία, για τον εναγκαλισμό τους με ύποπτους χρηματοδότες, για τις εξαρτήσεις τους από περίεργους χρηματοδότες, για τη σιωπή τους σε κρίσιμα ζητήματα, για τις διαπλοκές τους, για τον καιροσκοπισμό τους, για…, για… Η λίστα είναι τεράστια.
Αυτή την στιγμή όμως οι πολίτες (χωρίς να παίρνουμε πίσω την ευχή μας) παρακολουθούμε σχεδόν αμήχανα, όπως και τα ίδια τα κόμματα, τη διαμόρφωση του τοπίου που μοιάζει με κινούμενη άμμος. Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί, εκτός από την επικράτηση της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού, είναι η αντικατάσταση των υφιστάμενων με παρόμοια. Σχηματισμούς που θα συνεχίσουν στο ίδιο πανομοιότυπο μοτίβο.
