Ο ποιητής Νίκος Πενταράς έχει μακρά και αδιάλειπτη παρουσία στα κυπριακά γράμματα από το 1975. Είναι μεν ένας ποιητής κατασταλαγμένος, υφολογικά και θεματογραφικά, αλλά δεν παύει ούτε στιγμή να αναζητά καινούργιες αισθητικές διόδους. Δεν επαναπαύεται στα κατεκτημένα και δεν εφησυχάζει. Του λόγου το αληθές προσυπογράφει η τελευταία του ποιητική συλλογή «Αριθμητική αναμονής», που κυκλοφόρησε το 2021, έξι χρόνια μετά το προηγούμενο ποιητικό του βιβλίο: «Σε φόντο φθινοπωρινό» του 2015.
Ο Ν.Π. συνήθως επιδιώκει τη θεματική ομοιογένεια στις ποιητικές του συλλογές. Στη συλλογή του 2015 το θεματικό επίκεντρο εντοπιζόταν στις μεγάλες ιδέες, τις μεγάλες έννοιες και τα υψηλά νοήματα. Στη συλλογή του 2021, που θα επιχειρήσω να παρουσιάσω στη συνέχεια, το θεματικό επίκεντρο αλλάζει. Ο έρωτας είναι αυτός που δεσπόζει, αυτός που κυριαρχεί και ηγεμονεύει και στα 22 ποιήματα της νέας ευσύνοπτης συλλογής.
Ολόκληρο το βιβλίο αποτελεί μια σύντομη ωδή στον έρωτα, με εικόνες, μεταφορές και παρομοιώσεις γεμάτες λυρισμό, τρυφερότητα και θέρμη. Όπως σημείωσα και σε προηγούμενη αναφορά μου σε αυτόν, ο Ν.Π. έχει το χάρισμα να μιλά «με απλότητα, καθαρότητα, παραστατικότητα και νηφάλια εικονοπλαστική διάθεση, χωρίς εξάρσεις εντυπωσιοθηρίας». («Φ», 7.12.2015)
Ο ποιητής σημασιολογεί τον έρωτα πολύτροπα και πολύμορφα, πολυδιάστατα και πολυσήμαντα. Τον αντικρίζει και τον αναλύει εξαντλητικά σφαιρικά, με ευφάνταστες και πλουραλιστικές οπτικές γωνίες θέασης. Γωνίες θέασης που συγκινούν για το συναισθηματικό τους ρίγος, αλλά και για το παραστατικό τους κάλλος.
Ο Ν.Π. υμνωδεί τον έρωτα αλλά και την ίδια την ερωτική υμνωδία. Θέλω ν’ αρχίσω με τα ποιήματα που σαφώς εμπεριέχουν ποιητολογικές νύξεις. Π.χ. « …το τραγούδι μου ανοίγει / τα κλειστά παράθυρα των άστρων». (σελ. 11) Στη συνέχεια, με ακόμα μεγαλύτερη ευκρίνεια, ο έρωτας προσλαμβάνεται ως ποιητική μούσα, ως έναυσμα και ερέθισμα δημιουργίας: « …ήσουν ο στίχος / πριν από το πρώτο μου ποίημα…». (σελ. 23) Ερωτική και ποιητική μούσα ταυτίζονται και υμνωδούνται με τη δύναμη της απλότητας: « …αν τυχόν και χαθούν / όλα τα ποιήματα του κόσμου / εσύ να μην ανησυχείς / έχω κρυμμένους στίχους / που προορίζονται μόνο για σένα». (σελ. 25)
Η ταυτοπροσωπία ερωτικής και ποιητικής μούσας, κατά την άποψη μου, φτάνει στο απόγειό της με τους στίχους που ακολουθούν: «Εργάτης χρόνια τώρα / στο υφαντουργείο της ποίησης… / …σήμερα / είπα να υφάνω στίχους / μονάχα για σένα / σήμερα είπα να σου πω / ότι θέλω να εξαντλήσω για σένα / και την τελευταία κλωστή των στίχων μου». (σελ. 33)
Βέβαια, η θεματική του έρωτα στο βιβλίο δεν εξαντλείται στα ποιήματα ποιητικής, η διαπασών της είναι πολύ πιο ευρεία και ενδιαφέρουσα. Π.χ. ο έρωτας σημασιολογείται και ως ένα οδοιπορικό προς τη χαρά: « …σε περίμενα / σχεδιάζοντας ηλιοβασιλέματα / και πανσέληνούς / σε περίμενα / δίνοντας ονόματα στ’ αστέρια / τελικά φάνηκες / με τη θλίψη στα μάτια / και στα χέρια / τον οδικό χάρτη της χαράς μας». (σελ. 7-8)
Η εικονοποιία του Ν.Π. είναι μαεστρική. Στη συνέχεια, ο έρωτας παρομοιάζεται με μια πορεία αέναη, μ’ ένα συνεχές ταξίδι, προφανώς μέσα στα νερά μεγάλων συγκινήσεων: « …κι η αγάπη σου / τρεχαντήρι καλοτάξιδο / στην κουπαστή του ακουμπισμένος / με ταξιδεύει…». (σελ. 9)
Ο έρωτας όμως είναι και ρυθμός στην άρρυθμη ζωή μας. Να πως το λέει ο ποιητής, πόσο απλά και πόσο όμορφα: « …αμάραντη ευφορία / η αγάπη σου / στον καροτσέρη χτύπο / της καρδιάς μου». (σελ. 14)
Και βεβαίως, ο έρωτας έχει χρώμα, που δεν μπορεί να είναι άλλο από το γαλάζιο της θάλασσας: «Αν η θάλασσα / χρόνο με τον χρόνο / δεν στοιβαζόταν μέσα μου / δεν θα μ’ αρκούσε το γαλάζιο / να διατηρώ πάντα φρεσκοβαμμένες / τις ώρες σου / τις μέρες σου / κι όλες τις εποχές σου». (σελ. 19)
Ασφαλώς όμως, αφού ο έρωτας είναι ταξίδι, είναι ρυθμός, είναι χρώμα, δεν μπορεί παρά να είναι και φως. Ένα φως άπλετο, αλλά ουδόλως εκτυφλωτικό. Ένα φως που πλανεύει αλλά δεν παραπλανάει, που μαγεύει, αλλά δεν κάνει ταχυδακτυλουργίες: «Τόσο φως / που τραγουδά μαζί σου / κάθε αυγή / με ξεγελά / και βάζω τα καλά μου / γιατί νιώθω / την κάθε μέρα / γιορτινή». (σελ. 29)
Άφησα τελευταίο ένα παράθεμα στίχων από το βιβλίο ιδιαιτέρως ενδεικτικό για την ευρηματικότητα, τη φαντασία και τον εκφραστικό πλούτο του ποιητή. Ο Ν.Π. καταφέρνει να αναγάγει εικόνες και διαδικασίες της καθημερινότητας σε υψηλές ποιητικές στιγμές: «Την επόμενη φορά / που θα συμπληρώσεις / τα προσωπικά σου στοιχεία / μην ξεχάσεις να δηλώσεις / για τόπο διαμονής σου / μόνιμος κάτοικος / των τεσσάρων εποχών μου /και των πέντε μου αισθήσεων». (σελ. 20)
