ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

Συνέντευξη µε τον Διευθύνοντα Σύµβουλο και Πρόεδρο του Συµβουλίου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστηµίου Κύπρου, Δρ. Χριστόφορο Χατζηκυπριανού
 
Αµεση, έγκαιρη και αποτελεσµατική υπήρξε η προσαρµογή του Ευρωπαϊκού Πανεπιστηµίου Κύπρου στα δεδοµένα που δηµιούργησε η κρίση του κορωνοϊού και η διδασκαλία σε όλα τα τµήµατα συνέχισε να λειτουργεί ανελλιπώς προσφέροντας υψηλού επιπέδου µαθησιακές εµπειρίες στους φοιτητές. «Η µετάβαση από τη διδασκαλία στις αίθουσες στην εξ αποστάσεως λειτουργία για εµάς δεν αποτέλεσε λύση ανάγκης γιατί είχαµε ήδη επενδύσει σε ψηφιακά µέσα διδασκαλίας» δηλώνει ο Διευθύνων Σύµβουλος και Πρόεδρος του Συµβουλίου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστηµίου Κύπρου, Δρ. Χριστόφορος Χατζηκυπριανού και τονίζει ότι «ο πανεπιστηµιακός τοµέας στην Κύπρο έχει αναδειχθεί µέσα σε αυτή την κρίση και αποτελεί παράδειγµα για τους υπόλοιπους τοµείς της οικονοµίας. Ενώ εξίσου σηµαντικό να αναφερθεί είναι πως τα πανεπιστήµια µας συνεισφέρουν δραστικά σε πολλά επίπεδα σε αυτή την πρωτοφανή κρίση, όπως στον τοµέα της δηµόσιας υγείας, στην υποστήριξη της χώρας µε το ακαδηµαϊκό τους προσωπικό όσο και µε φοιτητές (ειδικότερα της Ιατρικής και της Νοσηλευτικής) που προσφέρουν εθελοντικά το χρόνο και την εξειδίκευση τους».

 

 

Η πανδηµία έφερε όλο τον κόσµο αντιµέτωπο µε µια πρωτοφανή κρίση και επηρέασε σε πρωτόγνωρο βαθµό την οµαλή λειτουργία εκπαιδευτικών οργανισµών σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης.  Οφείλω να αναφέρω ότι το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήµιο Κύπρου πήρε την απόφαση για πλήρη µετάβαση από τη διδασκαλία στην Πανεπιστηµιούπολη στην εξ αποστάσεως µορφή εκπαίδευσης από τις αρχές Μαρτίου, πολύ πριν την επίσηµη εφαρµογή των περιορισµών. Ήµασταν πανέτοιµοι εδώ και χρόνια για να λειτουργήσουµε µε ψηφιακές µεθόδους και εργαλεία εξ αποστάσεως µάθησης, γι’ αυτό και κινηθήκαµε ταχύτατα και βρισκόµασταν από την πρώτη στιγµή σε κατάσταση πλήρους εξ αποστάσεως λειτουργία.

 

Μπορώ να πω µε σιγουριά και – να µου επιτρέψετε – µε µια δόση περηφάνειας πως η προνοητικότητα µας και η επένδυση στην καινοτοµία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης µας βρήκε απόλυτα προετοιµασµένους όταν η πανδηµία και οι συνακόλουθες επιπτώσεις της έφτασαν στην Κύπρο. Η επιτυχής, γρήγορη µετάβαση στις νέες συνθήκες διασφάλισε την δυνατότητα οι φοιτητές µας να συνεχίσουν απρόσκοπτα τις σπουδές τους.

 

 

Όπως θα καταλάβατε η µετάβαση από τη διδασκαλία στις αίθουσες στην εξ αποστάσεως λειτουργία για εµάς δεν αποτέλεσε λύση ανάγκης γιατί είχαµε ήδη επενδύσει σε ψηφιακά µέσα διδασκαλίας ως ένα επιπρόσθετο κίνητρο για τους φοιτητές και ως ανύψωση της ποιοτικής εκπαίδευσης που θέλουµε να τους παρέχουµε.  Από πολύ νωρίς η διοίκηση και το ακαδηµαϊκό µας προσωπικό αναγνώρισαν ότι οι µεθοδολογίες και τα ψηφιακά εργαλεία της εξ αποστάσεως ηλεκτρονικής µάθησης είχαν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έκαναν αυτή την εκπαιδευτική διαδικασία ιδιαίτερα αποτελεσµατική και αναγκαία. Μάλιστα διεθνείς έρευνες έχουν δείξει ότι όταν ενσωµατώνονται τα ψηφιακά εργαλεία και οι διαδικτυακές διαδικασίες σε συµβατικά δια ζώσης προγράµµατα τότε προκύπτουν µοναδικά πλεονεκτήµατα για την ενεργητική µάθηση και την αποτελεσµατικότερη επίτευξη µαθησιακών αποτελεσµάτων.

 

Αυτά τα είδη µαθηµάτων αναφέρονται διεθνώς ως Blended learning ή Υβριδικά. Την πρακτική τους εφαρµογή την ξεκινήσαµε από το 2015, στοχεύοντας στην αυξηµένη εµπλοκή των φοιτητών σε µαθησιακές δραστηριότητες, καθιστώντας τη µάθηση πιο ενεργητική και ελκυστική για τους φοιτητές.

 

Πρέπει ως εκπαιδευτικό ίδρυµα να λαµβάνουµε υπόψη πως ο φοιτητής του 21ου αιώνα θέλει και απαιτεί εκπαιδευτικές εµπειρίες που να είναι προσαρµοσµένες και να αξιοποιούν ψηφιακά περιβάλλοντα και τεχνολογίες που τις χρησιµοποιεί ήδη σε κάθε άλλη πτυχή της καθηµερινότητάς του. Προσαρµοζόµαστε νωρίς σε ένα ραγδαία µεταβαλλόµενο κόσµο για να είµαστε προετοιµασµένοι για παν ενδεχόµενο, όσο απρόβλεπτο και να είναι.

 

Δεν είναι τυχαίο εξάλλου που για δεύτερη συνεχή χρονιά το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήµιο Κύπρου κατατάσσεται σε διεθνείς αξιολογήσεις και ειδικότερα από το Times Higher Impact Ranking 2020 ανάµεσα στα 101+  πανεπιστήµια στο κόσµο στην κατηγορία της Καινοτοµίας, Επιχειρηµατικότητας και Υποδοµών. Αυτό το στοιχείο αποτέλεσε τον βασικό µηχανισµό που µας επέτρεψε σε εξαιρετικά σύντοµο χρονικό διάστηµα να αντιµετωπίσουµε µε επιτυχία τις προκλήσεις της κρίσης.
 

 

Αξιοποιώντας την επένδυσή µας στην ψηφιακή καινοτοµία, εκπαίδευση και τεχνογνωσία, η διδασκαλία σε όλα τα τµήµατα µας συνέχισε να λειτουργεί ανελλιπώς προσφέροντας υψηλού επιπέδου µαθησιακές εµπειρίες στους φοιτητές µας. Τόσο οι καθηγητές όσο και οι φοιτητές µας έκαναν αυτή τη µετάβαση µε απόλυτα επιτυχηµένο τρόπο σε αρκετά σύντοµο χρονικό διάστηµα. Σχεδόν όλα τα µαθήµατα διεξάγονται χωρίς πρόβληµα ενώ η συµµετοχή των φοιτητών κυµαίνεται από 95-100% στη συντριπτική πλειοψηφία των µαθήµατων.

 

Για τα µαθήµατα µε πρακτικό περιεχόµενο, όπως εργαστηριακά µαθήµατα, µαθήµατα κλινικής και πρακτικής άσκησης τα οποία απαιτούν πρόσβαση σε εργαστήρια ή κλινικά πεδία και επαγγελµατικά πλαίσια, εφαρµόστηκε συγκεκριµένο πλαίσιο το οποίο αποφασίστηκε από τη Σύγκλητο του Πανεπιστηµίου. Αυτό προέβλεπε τη συνέχιση των µαθησιακών διαδικασιών χρησιµοποιώντας τόσο διαδικτυακή διδασκαλία και εξ αποστάσεως εφαρµογές όσο και εναλλακτικές µεθόδους τηλεκπαίδευσης (π.χ. µέσω telehealth, simulations, κ.ά.) στη βάση των κατευθυντηρίων γραµµών και παραδειγµάτων που εξέδωσαν σχετικά µε κάθε πρόγραµµα σπουδών τοπικοί, ευρωπαϊκοί, και παγκόσµιοι οργανισµοί.  Με τον τρόπο αυτό διασφαλίστηκε η αποτελεσµατική επίτευξη των µαθησιακών στόχων και αποτελεσµάτων τέτοιας φύσεως µαθηµάτων και παράλληλα η οµαλή και απρόσκοπτη συνέχιση των σπουδών των φοιτητών και φοιτητριών του Πανεπιστηµίου µας.

 

 

Θεωρώ πως είναι νωρίς για προβλέψεις των επιπτώσεων στο ΑΕΠ της χώρας και συνεπώς και στον δικό µας τοµέα. Η χαλάρωση των µέτρων, η µη εξάπλωση της επιδηµίας είναι θετικά στοιχεία, όµως η κυπριακή οικονοµία αναµένεται να είναι από αυτές που θα επηρεαστούν περισσότερο στην Ευρωζώνη αφού βασίζεται σε σηµαντικό βαθµό στον τοµέα του Τουρισµού. Οι προβλέψεις από διεθνείς οίκους είναι ότι οδηγούµαστε σε παγκόσµια ύφεση και η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση. Λαµβάνοντας υπόψιν το ότι το ΑΕΠ θα επηρεαστεί ανεπανόρθωτα από το µειωµένο τουριστικό ρεύµα τότε σίγουρα θα έχουµε αρνητικό ρυθµό ανάπτυξης και νοµίζω ότι το σηµαντικό ζητούµενο σε αυτό το στάδιο είναι να περιοριστεί ο αρνητικός ρυθµός ανάπτυξης.

 

Ο πανεπιστηµιακός τοµέας στην ολότητα του αντιπροσωπεύει περίπου το 6% του ΑΕΠ της Κύπρου και είναι ένας οικονοµικός τοµέας γνώσης µε καλές προοπτικές ανάπτυξης, που δεν σχετίζονται µε τους παραδοσιακούς πυλώνες ανάπτυξης της Κυπριακής οικονοµίας. Παρόλα αυτά, σίγουρα αναµένεται να επηρεαστεί από τη συρρίκνωση της Κυπριακής οικονοµίας λόγω της έλλειψης τουρισµού πάνω στον οποίο βασίζεται η χώρα µας.

 

Στη δεκαετία που πέρασε τα πανεπιστήµια έχουν καταβάλει τεράστια προσπάθεια και έχουν προβεί σε τεράστιες επενδύσεις για να φτάσουν σε ένα ποιοτικό ακαδηµαϊκό επίπεδο.  Είναι εξαιρετικά σηµαντικό να µην χαθεί η δυναµική αυτή στη διάρκεια αυτής της κρίσης, καθότι θα πάρει πολλά χρόνια να αναδοµηθεί, µε τις συνεπακόλουθες αρνητικές συνέπειες.

 

Η άµεση µας προτεραιότητα αυτή τη στιγµή είναι να διασφαλίσουµε ότι οι φοιτητές θα συνεχίσουν την ακαδηµαϊκή τους πορεία. Οφείλω όµως να επισηµάνω πως ο πανεπιστηµιακός τοµέας έχει αναδειχθεί µέσα σε αυτή την κρίση και αποτελεί παράδειγµα για τους υπολοίπους τοµείς της οικονοµίας. Εξίσου σηµαντικό να αναφερθεί είναι πως τα πανεπιστήµια µας συνεισφέρουν δραστικά σε πολλά επίπεδα σε αυτή την πρωτοφανή κρίση, όπως στον τοµέα της δηµόσιας υγείας, στην υποστήριξη της χώρας µε το ακαδηµαϊκό τους προσωπικό όσο και µε φοιτητές (ειδικότερα της Ιατρικής και της Νοσηλευτικής) που προσφέρουν εθελοντικά το χρόνο και την εξειδίκευση τους.
Για αυτό και άλλους τόσους λόγους πρέπει να διασφαλίσουµε πως τα πανεπιστήµια µας θα συνεχίσουν την δυναµική τους πορεία και συνεισφορά στην κοινωνία µας.

 

Τι ισχύει µε τους διεθνείς φοιτητές; Έχουν επιστρέψει στις χώρες τους; Πότε αναµένεται επάνοδός τους;
‘

Ένα µεγάλο ποσοστό των διεθνών φοιτητών µας έχει επιστρέψει στις χώρες τους αλλά συνεχίζουν κανονικά την εκπαίδευση τους µέσω των ψηφιακών µεθόδων που σας ανέφερα πιο πάνω. Μάλιστα υπήρχαν και περιπτώσεις που µας έχουν γράψει να µας ευχαριστήσουν για την τόσο οµαλή τους µετάβαση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση που τους επιτρέπει να συνεχίσουν απρόσκοπτα την µάθηση τους µαζί µας, σε σύγκριση µε άλλους φοιτητές – φίλους τους που αντιµετωπίζουν αναστάτωση στα δικά τους ιδρύµατα.

 

Εργαζόµαστε µεθοδικά και λαµβάνοντας υπόψη τα δεδοµένα που επικρατούν αλλά και σε στενή συνεργασία µε τις αρχές του κράτους ετοιµαζόµαστε για να υποδεχθούµε τους διεθνείς φοιτητές στη χώρα µας. Στη Ιατρική Σχολή, στο πρόγραµµα Οδοντιατρικής και στις Επιστήµες Υγείας έχουµε µεγάλο αριθµό φοιτητών από Ευρωπαϊκές χώρες οι οποίοι ανυποµονούν να επιστρέψουν πίσω στην Κύπρο. Πρέπει εποµένως να δηµιουργηθούν οι συνθήκες οµαλότητας που να το επιτρέψουν.       
Ό,τι κι αν προκύψει, το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήµιο Κύπρου είναι έτοιµο να ξεκινήσει την ακαδηµαϊκή χρονιά όπως έχει προγραµµατιστεί στις 28 Σεπτεµβρίου είτε µε τον συµβατικό τρόπο είτε αν οι συνθήκες το υπαγορεύουν, µε την µεθοδολογία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ή ακόµη και να ακολουθήσει ένα µεικτό σύστηµα (Blended learning) το οποίο συνδυάζει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση µε την συµβατική εκπαίδευση.

 

Σηµαντικό νέο στοιχείο είναι φυσικά και το µεγάλο µερίδιο των Κυπρίων φοιτητών που φοιτούσε στο εξωτερικό και το οποίο επιλέγει να συνεχίσει τις σπουδές του στην Κύπρο, και τους οποίους είµαστε έτοιµοι να εξυπηρετήσουµε.  Γι’ αυτό πρέπει να αναφέρω ότι και οι διοικητικές υπηρεσίες του Πανεπιστήµιου λειτουργούν άψογα εξ αποστάσεως και εξυπηρετούν τις ανάγκες των υφιστάµενων φοιτητών τόσο εδώ όσο και στο εξωτερικό αλλά και εκείνων που θα ξεκινήσουν σπουδές τη νέα Ακαδηµαϊκή χρονιά σε όποια βαθµίδα επιλέξουν.

 

 

Ακούµε συχνά πως η επόµενη µέρα της κρίσης δεν θα είναι όπως την ξέραµε πριν την πανδηµία κι αυτό βέβαια ισχύει και για τα εκπαιδευτικά ιδρύµατα. Στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήµιο Κύπρου όλη αυτή η εµπειρία αποδείχτηκε ένα στοίχηµα το οποίο κερδήθηκε, καθώς όταν κληθήκαµε να προσαρµοστούµε στις νέες πραγµατικότητες της κρίσης το κάναµε µε αυτοπεποίθηση, ταχύτητα και απόλυτη επιτυχία. Με εµπιστοσύνη στην τεχνογνωσία στην οποία είχαµε επενδύσει πολύ χρόνο πριν, στο άρτια εκπαιδευµένο ακαδηµαϊκό και διοικητικό προσωπικό µας και την πλήρη τεχνολογική µας υποδοµή µπορέσαµε να ανταποκριθούµε επάξια στην αποστολή µας µε τον καλύτερο τρόπο, συνεχίζοντας την προσφορά ποιοτικής πανεπιστηµιακής εκπαίδευσης στους φοιτητές µας.

 

Για µας η επόµενη µέρα θα είναι συνέχεια και ενδυνάµωσης αυτής της προσαρµογής. Γιατί πλέον είναι φανερό πόσο αναγκαία είναι η προσαρµοστικότητα και η καινοτοµία σε ένα ραγδαία µεταβαλλόµενο – και αβέβαιο – κοινωνικό και τεχνολογικό περιβάλλον, πόσο µάλλον για έναν τόσο σηµαντικό τοµέα όπως την τριτοβάθµια εκπαίδευση.
Το γεγονός ότι το Πανεπιστήµιο µας – αλλά πιστεύω και ο τοµέας της Πανεπιστηµιακής εκπαίδευσης γενικότερα -βγήκε µπροστά σε αυτή την κρίση και έδωσε λύσεις είναι ένδειξη των µεγάλων δυνατοτήτων του. Είναι γι’ αυτό που πρέπει να ενισχυθεί και να λειτουργήσει ως σηµαντικό µέρος του σχεδιασµού της επόµενης µέρας.