Αν υπηρετείς κάποια τέχνη δικαιούσαι να εισπράττεις χρήματα από την κυβέρνηση για να υποστηρίζεις ότι στην Κύπρο υπάρχουν δύο κρατικοί μηχανισμοί. Διότι, πρόκειται για ελευθερία της έκφρασης.

Αν είσαι βουλευτής και σε ψηφίζουν μερικές χιλιάδες πολίτες, δεν δικαιούσαι να λες «αν κάποιοι θέλουν να εξυπηρετούν τη θέση της Τουρκίας είναι δικαίωμά τους». Αυτό δεν είναι ελευθερία της έκφρασης να την υποστηρίξουμε, είναι φασισμός. Ούτε αν είσαι δημοσιογράφος δικαιούσαι να απολαμβάνεις την ελευθερία της έκφρασης και να κρίνεις όσα ισχυρίζεται ένας καλλιτέχνης. Διότι αυτό είναι λογοκρισία και φίμωση.

Κάπως έτσι κορυφώθηκε η συζήτηση χθες στη Βουλή για το γνωστό βιβλίο της Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής. Με τους βουλευτές του ΑΚΕΛ να οδηγούν το ζήτημα σε μια ακόμα κόντρα με τους βουλευτές του ΕΛΑΜ. Τίθενται εδώ και μέρες ζητήματα ελευθερίας του λόγου και του καλλιτεχνικού έργου και γι΄ αυτό το εστιάζουμε κι εμείς στο ΕΛΑΜ. Δεν έχουν οι βουλευτές του δικαίωμα λόγου και γνώμης. Μα, πώς; Εκπροσωπούν πολίτες, που τους έστειλαν στη Βουλή. Ένας καλλιτέχνης εκπροσωπεί τον εαυτό του ή μια ομάδα κι έχει την ελευθερία να εκφράζεται όπως θέλει, ένας βουλευτής δεν την έχει;

Το ξέρω ότι μερικοί παλιάτσοι θα βρουν αφορμή να με πουν κι εμένα ακροδεξιό (το μυαλό τους είναι μονίμως ταραγμένο σε αυτά τα ζητήματα), αλλά λέω τα πιο πάνω για να σημειωθεί ότι όσο δικαίωμα έχει ένας αρχιτέκτονας, για παράδειγμα, να ισχυρίζεται ότι η σφαγή, οι βιασμοί, ο εκτοπισμός, οι αιχμαλωσίες, οι απαγωγές, που έκαναν το 1974, 40.000 Τούρκοι στρατιώτες που εισέβαλαν στην Κύπρο ήταν μια «πολεμική σύγκρουση» των «θκυο πλευρών», το ίδιο δικαίωμα έχει κι ένας εκλεγμένος βουλευτής να ισχυρίζεται ότι «εξυπηρετούν τη θέση της Τουρκίας». Ακόμα κι αν είναι βουλευτής του ΕΛΑΜ.

Αν ένας βουλευτής του ΑΚΕΛ (και πολλοί άλλοι αυτές τις μέρες) υπερασπίζεται το δικαίωμα του πρώτου να εκφράζεται ελεύθερα, οφείλει να υπερασπίζεται για όλους αυτό το δικαίωμα. Η δημοκρατία είναι για όλους, δεν ισχύει με λίστες. Άλλωστε, ειδικά σε αυτή την περίπτωση, οι μεν βρίσκονται στο ένα άκρο, οι δε στο άλλο. Μόνο οι μεν μπορούν να απολαμβάνουν την ελευθερία του λόγου;

Κατάφεραν πάντως, όσοι έσπευσαν να υπερασπιστούν το αίσχος που πλήρωσε το κυπριακό κράτος για να μας εκπροσωπήσει σε μια διεθνή έκθεση, να στρέψουν τη συζήτηση στην ελευθερία της έκφρασης, το δικαίωμα του καλλιτέχνη (οι υπόλοιποι δεν έχουμε δικαιώματα;) και σε διάφορες ανοησίες περί «επίσημου αφηγήματος» για το οποίο δικαιούται κάποιος να εκφράζει διαφωνία. Λες και απαγορεύτηκε σε κάποιον να διαφωνεί.

Η ουσία είναι αλλού. Ότι το κυπριακό κράτος χρηματοδότησε την εργαλειοποίηση του πολιτισμού, της γλώσσας, του καλλιτεχνικού έργου, της ταυτότητας. Εργαλειοποίηση από τους εκφραστές της πολιτικής του εθνομηδενισμού. Που από χρόνια επιδιώκει να οδηγήσει μια ώρα αρχύτερα στον εκτουρκισμό όλης της Κύπρου. Κι αυτό δεν έχει σχέση ούτε με ελευθερία έκφρασης, ούτε με καλλιτεχνικό έργο. Είναι συνειδητή αλλοτρίωση της συλλογικής ταυτότητας των Ελληνοκυπρίων μέχρι να επιτευχθεί η αποδοχή ως αναγκαίο κακό, των τουρκικών σχεδίων για την Κύπρο και ο τελικός συμβιβασμός με την κατοχή. (Παρακαλώ τους βουλευτές του ΑΚΕΛ να υπερασπιστούν και το δικό μου δικαίωμα να γράφω ωμά τη γνώμη μου, χωρίς να με διαβάλλουν οι εθνομηδενιστές που ανάγιωσαν).

Αυτό που συμβαίνει, λοιπόν, είναι ακριβώς αυτό που περιέγραφε ο Γιώργος Σεφέρης σε μια επιστολή του από την Κύπρο προς τον  Γιώργο Θεοτοκά, και μας το θύμισε πρόσφατα ο αρχιτέκτονας Ζήνωνας Σιερεπεκλής σε μια ανάρτησή του για την Μπιενάλε:

«Τούτο με βασανίζει: υπάρχουν σε μια γωνιά της γης 400.000 ψυχές από την καλύτερη, την πιο ατόφια ρωμιοσύνη, που προσπαθούν να τους αποκόψουν από τις πραγματικές τους ρίζες και να τις κάνουν λουλούδια θερμοκηπίου».

Αυτό. Λουλούδια του θερμοκηπίου. Κι αυτοί μιλούν για καλλιτεχνικό έργο!