Σταθερό, σε ελάχιστη απόσταση από την επιφάνεια της θάλασσας, επιφυλακτικό, στοχοπροσηλωμένο και πάντα το σούρουπο όταν ο ήλιος δεν είναι πια ο κυρίαρχος αφέντης. Πετούν ο ένας πίσω από τον άλλο, στην ίδια απαράλλαχτη ευθεία, με το ίδιο πέταγμα, την ίδια ταχύτητα.

Αυτούς παρατηρούσα εντυπωσιασμένη καθώς σκεφτόμουν τη βδομάδα που πέρασε, τις σειρήνες που δεν αντήχησαν όταν κείσαι μακράν από το κλεινόν άστυ, την άτυπη διευρυμένη [μόνο και μόνο η φράση, δεν ξέρω γιατί μου θυμίζει κλαμένη δεσποινίδα στο ράφι], τις πυρκαγιές στη γειτονιά μου, τις επιβεβαιωτικές για το νέο κοίταγμα [ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι], τα σημερινά τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα, τα δάφνινα στεφάνια, τα κρυφά δάκρυα των ελάχιστων πια υπερήλικων γονιών που έθαψαν τα παιδιά τους ή τους αναμένουν ακόμη… Kαι αυτούς, κυρίως αυτούς, που είδαν την αυγή μέσ’ απ’ την πάχνη του θανάτου.

51 χρόνια μετά τον Μεγάλο Χαλασμό

Σμίκρυνε και άλλαξε ο τόπος. Δεν έχουν πια οι γεωργοί στα χέρια τους όλη τη γη, μήτε οι ψαράδες όλη τη θάλασσα και γι’ αυτό δε φταίνε αποκλειστικά και μόνον οι προαιώνιοι εχθροί. Ο κόσμος κουράστηκε, πάτωσε, η αδράνεια πήρε το πάνω χέρι, δεν προσβλέπει, δεν ονειρεύεται, δεν ελπίζει, λαθροβιώνει ικανοποιημένος με μια ανεξήγητη ελαφρότητα. Μετρά τα επιτεύγματά του που δεν είναι πια η ναυτική μας ικανότητα, ούτε η πρώιμη ζηλευτή ανά την Εσπερία παραγωγή του τόπου!

Η περηφάνια μας αφορά πια αριθμούς, διψήφιους, τριψήφιους, τετραψήφιους και βάλε. Πόσα κυβικά μέτρα μπετόν ξοδεύτηκαν ανά μήνα για το τσιμέντωμα πόλεων και ακτών! Πόσοι νέοι αυτοκινητόδρομοι κατασκευάστηκαν! Πόσοι τουρίστες ήρθαν και πόσους αναμένουμε! Πόσους ξένους φέραμε και πόσους άλλους διώξαμε! Πόσα, εις νόμισμα ή εις είδος, αποκομίσαμε από την πώληση διαβατηρίων! Πόσα εισρέουν από τους νέους επενδυτές!

Αυτά και η ανθρωποφαγία ανάμεσά μας κυριαρχούν. Η προσοχή δεν είναι στραμμένη στην τελευταία ευκαιρία για όλο το νησί, έχει κοπάσει το ενδιαφέρον, οι πρόσφυγες που είδαν και ξέρουν πεθαίνουν. Αυτό που έρχεται, δεν προσκομίζει ελπίδα, είναι ξαναζεσταμένο φαγητό. Άδικα ιδρώνει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος που εμμένει ότι η πλευρά μας θέλει ν’ αγγίξει επιτέλους την ουσία.

Τελικά ποια είναι η ουσία; Είναι η λύση ή η απελευθέρωση, ή η επανένωση; Η λύση είναι διαφορετική από την επανένωση;

Ουδείς όμως, και καμία από τις μέχρι τούδε κυβερνήσεις, δεν γύρισε να δει τον κυπριακό λαό στα μάτια, να τον ενημερώσει και να του εξηγήσει ποια τέλος πάντων είναι αυτή η ουσία, ποιο είναι το περιεχόμενό της, πώς μας αφορά και γιατί, ποια είναι τα προτερήματά και τα ελαττώματά της! Ποιοι οι κίνδυνοι και ποια τα οφέλη; Πώς φτάνουμε στην ουσία; είναι η ίδια και για μας και για τους Τουρκοκύπριους; Υπάρχει ουσία που ν’ αφορά και τους δυο; 

Σαλάτα στα μυαλά του κόσμου οι έννοιες. Για να γίνει η επανένωση δεν πρέπει να επέλθει πρώτα η απελευθέρωση; ερωτά η πλειοψηφία! Και πως μπορεί να γίνει η απελευθέρωση χωρίς την επανένωση, απαντούν οι υπόλοιποι; Και ποιο είναι το πρόβλημα να μείνουμεν όπως είμαστεν λένε οι περισσότεροι που βολεύτηκαν!

Σιγή ιχθύος, ουδεμία απάντηση έδωσαν οι μέχρι σήμερα κρατούντες. Πώς θα προχωρήσουμε στην επανένωση του τόπου, όταν το αφήγημα του ενός δεν έχει καμία σχέση με το αφήγημα του άλλου, όταν δεν υπάρχει ίχνος εμπιστοσύνης ανάμεσά μας. Πώς θα τα καταφέρουμε, τι στο καλό επιδιώκουμε στο τέλος αυτών των βασανιστικών 51 χρόνων, τι μπορεί να προσθέσει ο ήχος των σειρήνων, και οι μονότονες επαναλήψεις του ποιήματος η Κυπριακή Δημοκρατία παραμένει σταθερά προσανατολισμένη στην επίτευξη μιας βιώσιμης λύσης στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως αυτή καθορίζεται από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ, το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο τόπος έχει επείγουσα ανάγκη ελπίδας και προοπτικής. Μικρό παράδειγμα θα σας δώσω. Η εγγονή μου πήγαινε στην προδημοτική και επισκέφτηκε μαζί με τη δασκάλα της τη νέα της τάξη στο δημοτικό. Η νέα δασκάλα δώρισε στα 6χρονα παιδάκια ένα τετράδιο. Η φωτογραφία που κοσμεί το τετράδιο είναι η ίδια που κοσμούσε το τετράδιο των κόρων μου, όχι μαυρόασπρη πια, έγχρωμη. Πού είναι η πρόοδος, πώς παλεύουμε την αδράνεια; Μήπως αυτό θέλουμε; το ανέξοδο! Φορτώνουμε στα νέα παιδιά την ανημποριά και την ανικανότητά μας να δούμε μπροστά, το μέλλον, τη λύση.

Άλλο η δίκαια απόδοση τιμής και σεβασμού για όσα συνέβησαν πριν 51 χρόνια και άλλο η καλλιέργεια μιας άκαιρης και άσκοπης μοιρολατρίας που μόνο κακό επιφέρει. Ως να έχουμε ανάγκη να διαιωνίσουμε το κλάμα, τη μιζέρια, να εμμένουμε στη δακρύβρεχτη, χιλιοκαμμένη, και χιλιοπροδομένη πατρίδα, και αντί να βοηθήσουμε να ξεπεράσουμε τα τραύματα του παρελθόντος που χρονίζουν, ρίχνουμε αλάτι στις πληγές μας σταθερά, καθημερινά, μην τύχει και ξεχάσουμε, μην τύχει και κάνουμε ένα βήμα μπρος, μην τύχει… όπως έγραφε ο Βαρωσιώτης Πολύβιος Νικολάου.

Κανείς δε ξεχνά όταν ξέρει. Εδώ είναι η διαφορά.

Γι’ αυτό επανέρχομαι και θαυμάζω κάθε απόγευμα τους κορμοράνους και το πέταγμά τους. Ομαδικό, συντεταγμένο, νηφάλιο, πειθαρχημένο… Και βλέποντας τους ξανά και ξανά να ισορροπούν ανάμεσα σε θάλασσα και ουρανό, καταλήγω ανεπιφύλακτα στο συμπέρασμα ότι η φύση είναι ανωτέρα όλων.

Ελεύθερα, 20.7.2025