Ας ξεκινήσουμε από τη θετική διάσταση του πράγματος. Τα Κρασοχώρια δεν κινδυνεύουν πια να καούν. Ναι, ακούγεται ειρωνικό, αλλά είναι η αλήθεια και την είχε εκφράσει με κάποιον τρόπο και η Υπουργός Γεωργίας: τα καμμένα δεν καίγονται.
Όταν μια δασική πυρκαγιά βρίσκεται πια σε πλήρη εξέλιξη, πράγματι, είναι ένα θηρίο ανίκητο και λίγα μπορούν να γίνουν πέρα από τον μερικό περιορισμό της και την αποτελεσματική εκκένωση των κατοικημένων περιοχών. Ας θεωρήσουμε την ανάλγητη και εντελώς απρεπή δήλωση του Υπουργού Δημόσιας Τάξης «δεν είχαμε καμία απολύτως απώλεια ζωής», μια άτυχη στιγμή λόγω της πίεσης. Παρόλο που η επιμονή του να χαρακτηρίζει το περιστατικό «ατυχές» και «ατύχημα», μοιάζει να κρύβει μια απέλπιδα προσπάθεια μετατόπισης ευθύνης. Δεν την αντέχει η πλάτη του, φαίνεται. Ε, τότε μάλλον είναι καιρός να κάνει μια άλλη δουλειά.
Ναι, είναι εκνευριστικό ότι πριν λίγες μόλις εβδομάδες η κυβέρνηση καυχιόταν για την αντιπυρική της ετοιμότητα και την αποτελεσματικότητά της στον περιορισμό των περιστατικών πυρκαγιών. Ναι, είναι εύκολο από την ευχέρεια του πληκτρολογίου μας και χωρίς να έχουμε ρίξει ούτε ένα κουβαδάκι νερό, να κατηγορούμε για ολιγωρία τον κρατικό μηχανισμό. Ωστόσο, το αποτέλεσμα μιλά από μόνο του. Μια πρωτοφανής καταστροφή, η μεγαλύτερη, μέχρι την επόμενη.
Στην προκειμένη περίπτωση, δεν έχουμε την πολυτέλεια «να μάθουμε από τα λάθη μας». Η ζημιά έγινε. Και η μεγαλύτερη ανευθυνότητα είναι να επικαλούμαστε τις καταστροφές σε άλλες περιοχές του πλανήτη και την κλιματική κρίση. Ένα νησί έχουμε, μισό για την ακρίβεια, με ένα βουνό ωραίο και πράσινο, που κάθε χρόνο ροκανίζεται. Γνωρίζουμε επίσης ότι κάθε καλοκαίρι έρχονται όλο και περισσότερα 40άρια+ και προσφέρονται ιδανικές συνθήκες για την εξάπλωση μιας πυρκαγιάς.
Δεν είμαστε στη Βραζιλία, ούτε στον Καναδά, ούτε στη Σιβηρία. Ούτε καν στην Καλιφόρνια ή την Ισπανία. Έχουμε έναν πνεύμονα όλο κι όλο και δεν μπορούμε να τον χάσουμε. Για το κλίμα, το νερό, την ποιότητα του αέρα, την υγεία, την ύπαρξή μας, την ψυχή μας. Θα πρόσθετα και την αναψυχή μας, αλλά αυτό είναι δευτερεύον, όσο κι αν σφίγγεται η καρδιά στη σκέψη ότι μερικά από τα πιο ωραία χωριά της Κύπρου έγιναν στάχτη και μπούρμπερη. Ένα ζωντανό μνημείο φύσης, ιστορίας και πολιτισμού, αφανίστηκε σε λίγες ώρες. Μαζί τους χάθηκε κι ένα κομμάτι του εαυτού μας.
Το σίγουρο είναι ότι χωρίς τον μοναδικό μας πνεύμονα πάμε χαμένοι. Άρα, τι κάνουμε; Αφού, η φωτιά δεν νικιέται, αλλά προλαβαίνεται, είναι ζήτημα επιβίωσης να δημιουργήσουμε ένα αποτελεσματικό δίκτυο προστασίας στις περιοχές υψηλού κινδύνου, με χρήση σύγχρονων και έξυπνων συστημάτων που αναπτύσσονται σε προηγμένες χώρες.
Η σπουδή να εξοπλιστούμε με οχήματα και πτητικά μέσα κατάσβεσης, που ποτέ δεν θα είναι αρκετά όταν ξεσπάσει το κακό, μοιάζει με αυτοεκπληρούμενη προφητεία: να μια μπανανόφλουδα, θα γλιστρίσω.
Αφού το θηρίο δεν τιθασεύεται εφόσον βγει εκτός ελέγχου, να το διατηρήσουμε εν υπνώσει. Πρώτα και κύρια με δημιουργία περισσότερων και αποτελεσματικότερων αντιπυρικών ζωνών. Και κατά δεύτερο με την εφαρμογή συστημάτων που λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές ισχύος, ενισχύοντας την ταχύτητα εντοπισμού και αντίδρασης. Με έξυπνα, αυτόνομα συστήματα ππου συνδυάζουν τεχνολογίες αιχμής για την πρόληψη, την έγκαιρη ανίχνευση ή ακόμη και άμεση κατάσβεση πυρκαγιών.
Με drones που περιπολούν εκτάσεις εξοπλισμένα με αισθητήρες θερμικής απεικόνισης, κάμερες υψηλής ευκρίνειας και τεχνητή νοημοσύνη που εντοπίζει καπνό και εστίες σε πραγματικό χρόνο. Με δίκτυα αισθητήρων IoT τοποθετημένων σε κομβικά σημεία, που μπορούν να ενεργοποιήσουν αυτόματα συστήματα πυρόσβεσης. Με πιο εξελιγμένα συστήματα παρατήρησης.
Με σωστή εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των πολιτών πάνω στα ζητήματα αυτά. Και, ακόμη, με τη δημιουργία μηχανισμών και δικτύων πυρασφάλειας στους κόλπους της κοινωνίας. Να γίνει κουλτούρα μας.
Αυτά δεν είναι επιστημονική φαντασία. Είναι πράγματα που εφαρμόζονται αλλού εδώ και χρόνια. Στην παγκόσμια εμπειρία, ειδικά σε χώρες με τεράστιες εκτάσεις δασών και μεγάλο ρίσκο πυρκαγιάς, έχουν προκύψει κρίσιμες πρακτικές που θεωρούνται πρότυπα πρόληψης και πρώιμης αντιμετώπισης.
Η κυβέρνηση αυτή ήρθε αντιμέτωπη με μια από τις χειρότερες πυρκαγιές στην πρόσφατη ιστορία της Κύπρου. Έτυχε στη βάρδιά της, λένε. Αυτά όμως, συχνά, δεν είναι απλώς μια άτυχη στιγμή για να επανέλθουμε στο σκεπτικό της διατύπωσης Χαρτσιώτη. Με την ίδια λογική, η δική μας ατυχία είναι ότι πέσαμε σε μια κυβέρνηση ευθυνόφοβη. Και μια κυβέρνηση πρακτικά αναποτελεσματική, που το μόνο παρήγορο που βρήκε να πει είναι ότι πρέπει να χαιρόμαστε κιόλας που δεν γίναμε όλοι παρανάλωμα. Πραγματικό ατύχημα.
Ελεύθερα, 27.7.2025
