Άρθρο στη ψηφιακή, συλλεκτική έκδοση του Φιλελευθέρου «Η ΚΥΠΡΟΣ ΤΟ 2024! ΕΤΟΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ» που διατίθεται δωρεάν μέσω του philenews.com
Το 2024 αναμένεται να μας βρει με πολύ παρόμοιες συνθήκες όπως τον χρόνο που αφήνουμε πίσω μας, με ίσως μεγαλύτερες προοπτικές ανάπτυξης αν υπολογίσουμε τους σημαντικούς παράγοντες που αναμένουμε να μας επηρεάσουν σε καθοριστικούς τομείς.
Οι κινητήριες δυνάμεις για την οικονομία είναι κατά σειρά η επιτόπια κατανάλωση, που συμπεριλαμβάνει και την κατανάλωση από τους μόνιμους κατοίκους, οι επενδύσεις – ξένες και ντόπιες και τα έσοδα από τον τουρισμό.
Η επιτόπια κατανάλωση, η οποία είναι και η πιο σημαντική για οργανισμούς σαν τον δικό μας, εξαρτάται κατά κύριο λόγο από το διαθέσιμο εισόδημα, το οποίο αναμένω ότι θα είναι οριακά βελτιωμένο το 2024, με το μόνο αρνητικό παράγοντα να είναι τα αυξημένα επιτόκια και οι δόσεις δανείων που θα επηρεάσουν τα νοικοκυριά για ολόκληρο το χρόνο. Τυχόν μικρή μείωση των επιτοκίων, όπως προβλέπεται πλέον από το 2ο εξάμηνο, θα λειτουργήσει θετικά στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος προς το τέλος του 2024. Από την άλλη, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια η μεγάλη μας πρόκληση ήταν οι άνευ προηγουμένου αυξήσεις στις τιμές πρώτων υλών, η κατάσταση εκεί φαίνεται να σταθεροποιείται. Οπότε ένας ηπιότερος πληθωρισμός σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σε μεγάλο βαθμό έχουν γίνει αυξήσεις μισθών, αναμένουμε ότι θα ενισχύσει την επιτόπια κατανάλωση βοηθούμενη και από την συνεχιζόμενη, έστω σε χαμηλότερους ρυθμούς, εισροή μόνιμων κατοίκων για να εξυπηρετήσουν ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας.
Εκτός από την επιτόπια κατανάλωση φαίνεται ότι και οι επενδύσεις θα κινηθούν σε θετικούς ρυθμούς, με τη στήριξη από τις ξένες επενδύσεις, καθώς οι επιτόπιες επενδύσεις επηρεάζονται αρνητικά από τα υψηλά επιτόκια. Σημαντική αύξηση στις ξένες επενδύσεις για το 2024 και τα επόμενα χρόνια μπορεί να προέλθει από το Ισραήλ, ιδιαίτερα μετά την αρνητική τροπή που πήραν οι σχέσεις της με την Τουρκία, η οποία αποτελούσε σημαντικό επενδυτικό προορισμό για επιχειρηματίες, αλλά και ιδιώτες από το Ισραήλ. Το ίδιο και ο τουρισμός που παρά τις αρνητικές επιπτώσεις στις αφίξεις λόγω του πολέμου στο Ισραήλ, σε γενικές γραμμές μάλλον θα έχουμε μία καλή χρονιά σε έσοδα.
Οπότε, πάντα συγκριτικά με το 2023, σήμερα διαφαίνεται πως θα έχουμε ένα βελτιωμένο οικονομικό κλίμα. Φυσικά, όπως πάντα, αυτές οι προβλέψεις γίνονται στη βάση ότι δεν θα έχουμε κάποια μεγάλη αρνητική συγκυρία είτε παγκόσμια που θα δημιουργήσει shock στις τιμές της ενέργειας, είτε στη γεωγραφική μας περιοχή.
Περισσότερο όμως βλέπω προκλήσεις μεσοπρόθεσμα για τη χώρα μας, που δεν μπορεί να μην μας ανησυχούν. Για παράδειγμα η οικονομία για να αναπτύσσεται χρειάζεται επιπρόσθετο κόσμο σε θέσεις εργασίας. Η άντληση προσωπικού από Ευρωπαϊκές χώρες που μας είχε βοηθήσει τα προηγούμενα χρόνια, φαίνεται πως δεν έχει πλέον προοπτική και οι ευκαιριακές λύσεις τύπου αιτητές πολιτικού ασύλου θα πρέπει να κλείσουν το κύκλο τους. Υπάρχει ανάγκη τώρα για ένα οργανωμένο από τη Κυβέρνηση σχέδιο προσέλκυσης προσωπικού από συγκεκριμένες τρίτες χώρες και σε συγκεκριμένα επαγγέλματα με απλουστευμένη διαδικασία έγκρισης.
Θα πρέπει επίσης να σχεδιαστεί και συμφωνηθεί ένας νέος σύγχρονος μηχανισμός αναπροσαρμογής των μισθών βάση της εξέλιξής του πληθωρισμού, που να διασφαλίζει ότι δεν κινδυνεύει η εθνική μας ανταγωνιστικότητα. Το σημερινό μοντέλο με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσει στη συνεχή υποβάθμιση της ανταγωνιστικότητας μας έναντι των Ευρωπαίων εταίρων μας.
Επίσης, δύο μεγάλοι δημοσιονομικοί κίνδυνοι απειλούν τη μεσοπρόθεσμη κατάσταση της οικονομίας μας – η ραγδαία αύξηση του κρατικού μισθολογίου και η εκτόξευση στις δαπάνες υγείας. Και οι δύο δεν μπορούν να αγνοηθούν και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα.
Αυτό που διαχρονικά απουσίαζε από τον προγραμματισμό στη χώρα μας ήταν μία συμφωνημένη στρατηγική κατεύθυνση, μία πυξίδα που θα καθοδηγούσε τις προσπάθειες μας. Από τον περασμένο έτος πετύχαμε να δημιουργήσουμε και να συμφωνήσουμε την μακροχρόνια στρατηγική ανάπτυξη της οικονομίας μας, το «Όραμα 2035», το οποίο καθοδήγησε και το Πρόγραμμα Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας. Αυτό είναι τεράστιας σημασίας – νοουμένου φυσικά ότι το εφαρμόζουμε! Αυτό το αναφέρω γιατί αντιλαμβάνομαι ότι ίσως τους τελευταίους μήνες να έχει βραχυκυκλωθεί σε κάποια κυβερνητικά τμήματα.
Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου Φώτος Φωτιάδης
