Τις μέρες αυτές δημοσιεύθηκε ο κατάλογος μοριοδότησης των υποψηφίων από την πρόσφατη προκήρυξη για τους Συμβασιούχους Οπλίτες (ΣΥ.ΟΠ.), μιας διαδικασίας που ήρθε μετά από δύο ολόκληρα χρόνια αδράνειας και απουσίας νέων προκηρύξεων. Μάλιστα, τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν ένα μήνα μετά τη λήξη των αιτήσεων. Σίγουρα οι 305 αιτητές δεν λύνουν το μεγάλο κενό! Εκατοντάδες θέσεις ΣΥ.ΟΠ. παραμένουν κενές, υπονομεύοντας την επιχειρησιακή ετοιμότητα της Εθνικής Φρουράς και είναι αποτέλεσμα της ανυπαρξίας προκηρύξεων για δύο συνεχόμενα έτη ενώ από το 2016 ως το 2023 είχαμε συνεχείς προκηρύξεις! Στο μεταξύ η αιμορραγία συνεχιζόταν…
Ο θεσμός των ΣΥ.ΟΠ. θεσπίστηκε το 2016, επί διακυβέρνησης του Δημοκρατικού Συναγερμού, στο πλαίσιο της μείωσης της στρατιωτικής θητείας. Στόχος ήταν η δημιουργία ενός ημιεπαγγελματικού στρατού, ικανού να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες άμυνας. Η μεταρρύθμιση εκείνη αποτέλεσε στρατηγική τομή, εξασφαλίζοντας αυξημένη επιχειρησιακή ετοιμότητα και δυνατότητες αντίδρασης.
Σήμερα, όμως, ο θεσμός αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις. Ο συνδυασμός της λήξης συμβολαίων, των αποχωρήσεων και της μειωμένης προσέλκυσης νέων υποψηφίων έχει φέρει την ανάγκη για ριζική αναπροσαρμογή πολιτικής για συγκράτηση με βάση τον προβλεπόμενο χρονικό ορίζοντα για συνεχή ανανέωση. Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα είναι η τοποθέτηση στελεχών μακριά από τον τόπο μόνιμης διαμονής τους, πρακτική που οδηγεί πολλούς στην παραίτηση. Η λύση σε αυτό ενδεχόμενα βρίσκεται στην προκήρυξη θέσεων ανά φρουρά, όπως έκανε φέτος για πρώτη φορά η Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας για τους συμβασιούχους εκπαιδευτικούς. Έτσι, οι υποψήφιοι θα γνωρίζουν εκ των προτέρων τις θέσεις και θα επιλέγουν με βάση τον τόπο διαμονής τους.
Η παροχή κινήτρων παραμονής είναι επίσης αναγκαία. Στο Βυζάντιο, οι ακρίτες, οι φύλακες των συνόρων, έπαιρναν γη και φορολογικές ελαφρύνσεις για να μείνουν στις εσχατιές της αυτοκρατορίας. Σήμερα, οι «ακρίτες» της Κυπριακής Δημοκρατίας αξίζουν επιδόματα νυχτερινής υπηρεσίας και μετακίνησης (όπως και τα στελέχη της Εθνικής Φρουράς), εφάπαξ φιλοδώρημα ανανέωσης συμβολαίων (υπό προϋποθέσεις), υποτροφίες για σπουδές σε ιδιωτικά πανεπιστήμια και μεταλυκειακά ινστιτούτα, καθώς και προγράμματα επαγγελματικής πιστοποίησης και αποκατάστασης στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα μετά τα 42 τους χρόνια, ή μετά τη λήξη της δεκαετίας για όσους δεν θα καταφέρουν να μονιμοποιηθούν.
Η διαδικασία πρόσληψης πρέπει να γίνει πιο ευέλικτη, με προκηρύξεις κάθε έξι μήνες με συνοπτικές αλλά αποτελεσματικές διαδικασίες επιλογής, έτσι ώστε να καλύπτονται άμεσα οι κενές θέσεις. Αν αυτά τα δύο άγονα χρόνια είχαμε προκηρύξεις σίγουρα η πληγή θα περιοριζόταν και με κατάλληλα κίνητρα θα επουλωνόταν…
Παράλληλα, πρέπει να ανακοινωθεί η διαδικασία για το πρόγραμμα μόνιμης ένταξης συγκεκριμένου αριθμού ΣΥ.ΟΠ., με αξιοκρατικά κριτήρια και διαφάνεια, ώστε να δοθεί προοπτική και σταθερότητα. Αναρωτηθήκαμε τι θα πράξουν οι ΣΥ.ΟΠ. που δεν θα καταφέρουν να μονιμοποιηθούν, και σίγουρα θα απογοητευθούν, στη λήξη της δεκαετίας τους, αν και μπορούν να παραμείνουν μέχρι τα 42 τους δεδομένης της αβεβαιότητας;
Ο θεσμός πρέπει να ανακτήσει την αίγλη και τη σημασία που του αξίζει, και όχι να απαξιώνεται. Γιατί όποτε απαξιώνεται, αυτός που χάνει είναι η ίδια η άμυνα και η ασφάλειά μας, σε μια ημικατεχόμενη χώρα, σε μια σύνθετη γεωπολιτική περιοχή, με την Κύπρο να θέλει να καταστεί αξιόπιστος εταίρος στην αρχιτεκτονική άμυνας και ασφάλειας της Δύσης.
Η επένδυση στους ΣΥ.ΟΠ. είναι επένδυση στην ίδια την Κυπριακή Δημοκρατία και στην αξιοπιστία της έναντι των συμμάχων και εταίρων της.
*Αναπληρωτής πρόεδρος κοινοβουλευτικής Επιτροπής Άμυνας
