Οι πρόσφατες ανακοινώσεις από αρκετές δυτικές κυβερνήσεις σχετικά με την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους αποτελούν ένα μονομερές βήμα που υπονομεύει τις προοπτικές για διαπραγματευτική λύση, επιβραβεύει την τρομοκρατία και αποσταθεροποιεί την περιοχή σε μια από τις πιο κρίσιμες στιγμές της. Για να κατανοήσει κανείς τη θέση του Ισραήλ, είναι απαραίτητο να εξετάσει το πλαίσιο, τον χρόνο και τις συνέπειες αυτών των εξαγγελιών.
Υπονόμευση της διαπραγματευτικής ειρήνης
Η κρατική υπόσταση θεωρείται ένα από τα βασικά ζητήματα του «τελικού καθεστώτος» στη σύγκρουση Ισραηλινών-Παλαιστινίων, μαζί με την ασφάλεια, τα σύνορα, τους πρόσφυγες και την Ιερουσαλήμ. Και οι δύο πλευρές είχαν συμφωνήσει ότι αυτά τα ζητήματα πρέπει να επιλυθούν αποκλειστικά μέσω απευθείας διαπραγματεύσεων. Είναι καταστροφικό να αποσυνδέεται η κρατική υπόσταση από την ειρήνη. Με το να αναγνωρίζουν προκαταβολικά ένα παλαιστινιακό κράτος εκτός του πλαισίου διαπραγματεύσεων, οι δυτικές κυβερνήσεις αφαιρούν στην ουσία το κίνητρο από την παλαιστινιακή πλευρά να συμβιβαστεί. Αντί να ενθαρρύνουν τον διάλογο και τη συμφιλίωση, παγιώνουν μαξιμαλιστικές απαιτήσεις και καθιστούν μια μελλοντική συμφωνία ακόμη πιο δύσκολη να επιτευχθεί. Η ιστορία δείχνει ότι η ειρήνη στη Μέση Ανατολή δεν μπορεί να επιβληθεί από εξωτερικούς παράγοντες• μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν και οι δύο πλευρές καθίσουν στο τραπέζι και καταλήξουν σε αμοιβαίες συμφωνίες.
Επιβράβευση της τρομοκρατίας μετά την 7η Οκτωβρίου
Ο χρόνος αυτών των εξαγγελιών είναι ιδιαίτερα ανησυχητικός. Οι ίδιοι οι ηγέτες της Χαμάς χαρακτήρισαν τέτοιες δηλώσεις «καρπούς της σφαγής της 7ης Οκτωβρίου», αναφερόμενοι στη φρικτή τρομοκρατική επίθεση που είχε ως αποτέλεσμα τον μεγαλύτερο αριθμό Εβραίων νεκρών σε μία ημέρα μετά το Ολοκαύτωμα. Η αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους αυτή τη στιγμή σημαίνει, στην πράξη, την απονομή πολιτικής νίκης στη Χαμάς – μιας τρομοκρατικής οργάνωσης που ανοιχτά καλεί και δρα για την εξόντωση του Ισραήλ. Στέλνει το μήνυμα ότι η μαζική δολοφονία, η ομηρία και η στοχοποίηση αμάχων μπορούν να αποδώσουν διεθνείς ανταμοιβές. Αυτό δεν είναι απλώς ανήθικο• είναι βαθιά επικίνδυνο, διότι νομιμοποιεί την τρομοκρατία, ενισχύει τη στήριξη που απολαμβάνει η Χαμάς και ενθαρρύνει περαιτέρω βία.
Η αποτυχία ευθύνης της Παλαιστινιακής Αρχής
Οι υποστηρικτές της αναγνώρισης συχνά ισχυρίζονται ότι αυτή ενισχύει την πιο μετριοπαθή Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ) έναντι της Χαμάς. Στην πραγματικότητα, η ΠΑ έχει αποτύχει κατ’ επανάληψη να εκπληρώσει ακόμη και τις πιο βασικές της υποχρεώσεις. Δεν έχει σταματήσει την υποκίνηση μίσους στα μέσα ενημέρωσης και στα σχολεία της. Συνεχίζει την πολιτική «pay-for-slay», καταβάλλοντας μισθούς σε καταδικασμένους τρομοκράτες και στις οικογένειές τους. Δεν έχει δράσει αποφασιστικά κατά των ένοπλων ομάδων που δρουν υπό την εποπτεία της. Μόλις πρόσφατα, αποθήκες με ρουκέτες και πυραύλους βρέθηκαν κοντά στη Ραμάλα, βαθιά μέσα σε έδαφος της ΠΑ. Η ανταμοιβή τέτοιας συμπεριφοράς με αναγνώριση κρατικής υπόστασης στέλνει ακριβώς το λάθος μήνυμα.
Επικίνδυνες επιπτώσεις για την ασφάλεια
Το Ισραήλ δεν μπορεί και δεν θα δεχθεί οποιαδήποτε διευθέτηση που επιβάλλει μη υπερασπίσιμα σύνορα ή αγνοεί τις θεμελιώδεις ανάγκες ασφαλείας του. Ένα παλαιστινιακό κράτος που θα ανακηρυσσόταν χωρίς διαπραγματεύσεις δεν θα έφερνε σταθερότητα. Αντίθετα, θα γινόταν καταφύγιο τρομοκρατών και ορμητήριο για επιθέσεις κατά του Ισραήλ. Οι πολιτικές ενέργειες που αγνοούν τις ανάγκες ασφαλείας έχουν πραγματικές επιπτώσεις: θέτουν τους Ισραηλινούς πολίτες σε κίνδυνο, αποθρασύνουν τρομοκρατικές ομάδες και απειλούν την περιφερειακή σταθερότητα. Όσοι επιδιώκουν πραγματικά την ειρήνη πρέπει πρώτα να απαιτήσουν την απελευθέρωση όλων των ομήρων και τον αφοπλισμό της Χαμάς, αντί να χαρίζουν διπλωματικά δώρα σε οντότητες που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να καταπολεμήσουν την τρομοκρατία.
Συμβολικές κινήσεις έναντι πραγματικών λύσεων
Είναι σαφές ότι αυτές οι αναγνωρίσεις είναι συμβολικές κινήσεις που αποσκοπούν στην ικανοποίηση εσωτερικών πολιτικών συμφερόντων στην Ευρώπη. Ωστόσο, τέτοιες ενέργειες έχουν βαρύ κόστος. Διαβρώνουν την εμπιστοσύνη, ενισχύουν τους εξτρεμιστές και δυσχεραίνουν τον συμβιβασμό. Θα πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι οι περισσότερες χώρες ανά τον κόσμο, περιλαμβανομένης της Κύπρου, έχουν ήδη αναγνωρίσει στο παρελθόν παλαιστινιακό κράτος. Εκείνες οι αναγνωρίσεις δεν προώθησαν την ειρήνη τότε και δεν θα την προωθήσουν τώρα. Αν οι κυβερνήσεις αυτές θέλουν πραγματικά να συμβάλουν στη σταθερότητα, θα πρέπει να επενδύσουν το διπλωματικό τους κεφάλαιο στο να πιέσουν τη Χαμάς να τερματίσει την εξουσία του τρόμου, να στηρίξουν την περιφερειακή ομαλοποίηση και να ενθαρρύνουν τους παλαιστίνιους ηγέτες να υιοθετήσουν μεταρρυθμίσεις, λογοδοσία και γνήσιο διάλογο.
Συνεργασία με συμμάχους
Παρά αυτές τις ανησυχητικές εξελίξεις, το Ισραήλ αντλεί ενθάρρυνση από τις πολλές φωνές στην Ευρώπη και διεθνώς που αντιτάχθηκαν στη μονομερή αναγνώριση. Σε αρκετές από τις χώρες που προχώρησαν σε αυτές τις δηλώσεις, κόμματα της αντιπολίτευσης και δημόσιες προσωπικότητες εξέφρασαν έντονα την αντίθεσή τους, θεωρώντας το βήμα αυτό λανθασμένο και αντιπαραγωγικό. Το Ισραήλ απολαμβάνει επίσης τη σταθερή στήριξη του στενότερου συμμάχου του, των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες έχουν επανειλημμένα τονίσει ότι η ειρήνη μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω απευθείας διαπραγματεύσεων και όχι με μονομερείς παρακάμψεις. Αυτές οι φιλίες ενισχύουν την αποφασιστικότητα του Ισραήλ και επιβεβαιώνουν ότι ο δρόμος προς την ειρήνη βρίσκεται στη συνεργασία και όχι στις επιβαλλόμενες λύσεις.
Έκκληση για υπευθυνότητα
Η αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους εκτός του πλαισίου των διαπραγματεύσεων δεν αποτελεί βήμα προς την ειρήνη• είναι βήμα μακριά από αυτήν. Επιβραβεύει την τρομοκρατία, υπονομεύει τους μετριοπαθείς και αποσταθεροποιεί την περιοχή σε μια κρίσιμη στιγμή. Το Ισραήλ καλεί όλα τα υπεύθυνα μέλη της διεθνούς κοινότητας να απορρίψουν συμβολικές ενέργειες που εξυπηρετούν πολιτική σκοπιμότητα αλλά βλάπτουν τις προοπτικές της συμφιλίωσης. Αντίθετα, οι προσπάθειες πρέπει να κατευθυνθούν στις πραγματικές προτεραιότητες: την απελευθέρωση των ομήρων, τον αφοπλισμό της Χαμάς, την ενθάρρυνση μεταρρυθμίσεων εντός της Παλαιστινιακής Αρχής και την προώθηση άμεσου διαλόγου μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Μόνο μέσα από τέτοιες υπεύθυνες ενέργειες και πράξεις αρχών μπορεί κάποτε να επιτευχθεί μια δίκαιη και διαρκής ειρήνη.
*Πρέσβης του Ισραήλ στην Κύπρο.
