Το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ) είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των Κυπρίων. Από την εισαγωγή του το 2019 μέχρι σήμερα, κατάφερε να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες προσεγγίζουν την υγεία τους. Πέρα από μια απλή διοικητική μεταρρύθμιση, το ΓεΣΥ αποτελεί έναν πυλώνα κοινωνικής πολιτικής, ο οποίος διασφαλίζει ότι κανένας πολίτης δεν θα στερηθεί πρόσβαση σε φροντίδα εξαιτίας οικονομικών ή κοινωνικών ανισοτήτων.
Η μεγαλύτερη επιτυχία του ΓεΣΥ είναι η αίσθηση ασφάλειας που δημιουργεί. Για χιλιάδες οικογένειες, η ιατρική περίθαλψη δεν είναι πλέον πηγή οικονομικής ανασφάλειας, αλλά ένα κατοχυρωμένο δικαίωμα. Αυτό έχει τεράστιες προεκτάσεις για την κοινωνική συνοχή, καθώς μειώνει τις ανισότητες και ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς.
Τα θετικά αποτελέσματα είναι ορατά: δυνατότητα επιλογής προσωπικού γιατρού, ευρύτερη κάλυψη φαρμακευτικής αγωγής και πρόσβαση σε υπηρεσίες που παλαιότερα θεωρούνταν «προνόμιο». Οι πολίτες πλέον δεν αντιμετωπίζουν την υγεία ως βάρος ή ως εμπόδιο, αλλά ως δεδομένο αγαθό.
Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη πορεία του συστήματος δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη. Η οικονομική του βιωσιμότητα αποτελεί το πιο κρίσιμο στοίχημα. Ορθολογική διαχείριση πόρων, περιορισμός σπατάλης και καλύτερη αξιοποίηση της τεχνολογίας είναι αναγκαία βήματα για να αποφευχθεί η φθορά. Σε μια εποχή αυξανόμενου κόστους υγείας, η διαφάνεια και η λογοδοσία δεν είναι επιλογές αλλά υποχρεώσεις.
Επιπλέον, το ΓεΣΥ οφείλει να προσαρμοστεί στις ανάγκες του 21ου αιώνα. Η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας, η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στη διάγνωση και η δυνατότητα τηλεϊατρικής πρέπει να γίνουν κεντρικοί άξονες ανάπτυξης. Ένα σύγχρονο σύστημα υγείας δεν μπορεί να μένει στάσιμο· χρειάζεται συνεχή εκσυγχρονισμό, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτών με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα.
Μια άλλη μεγάλη πρόκληση είναι η πρόληψη. Η κυπριακή κοινωνία εξακολουθεί να επενδύει περισσότερο στη θεραπεία παρά στην πρόληψη, κάτι που μακροπρόθεσμα αυξάνει το κόστος και επιβαρύνει τα νοσοκομεία. Ένα αποτελεσματικό ΓεΣΥ πρέπει να ενισχύσει την αγωγή υγείας, τα προγράμματα προληπτικού ελέγχου και τη στήριξη του πολίτη πριν φτάσει στο στάδιο της ασθένειας.
Το ΓεΣΥ δεν είναι μόνο ένας μηχανισμός παροχής υπηρεσιών, αλλά μια κοινωνική συμφωνία που βασίζεται στην αλληλεγγύη. Για να παραμείνει ισχυρό, χρειάζεται πολιτική βούληση, σταθερούς θεσμούς εποπτείας και ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας. Οι πολίτες, οι επαγγελματίες υγείας και οι θεσμοί πρέπει να το δουν ως κοινό έργο, που απαιτεί υπευθυνότητα και συνεργασία.
Η μέχρι τώρα πορεία του απέδειξε ότι η Κύπρος μπορεί να υλοποιήσει μεγάλες μεταρρυθμίσεις όταν υπάρχει κοινωνική συναίνεση. Το επόμενο βήμα που πρέπει να διασφαλιστεί ότι αυτή η κατάκτηση δεν θα χαθεί, αλλά θα βελτιώνεται συνεχώς. Γιατί η υγεία δεν είναι απλώς μια υπηρεσία· είναι θεμέλιο της κοινωνίας και προϋπόθεση για το μέλλον όλων μας.
*Βουλευτής Λεμεσού, πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής Υγείας.
