Αποτελεί, όντως, επιτυχία της Κύπρου και της Ελλάδος ο αποκλεισμός της Τουρκίας από τη συμμετοχή της στο αμυντικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης SAFE, παρά τις πιέσεις και τις ενέργειες ορισμένων κρατών μελών όπως η Γερμανία, του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ και, το χειρότερο, της ίδιας της Commission, δυστυχώς προς εξυπηρέτηση ιδίων συμφερόντων.
Το SAFE- Security Action for Europe- το οποίο αποτελεί τον πρώτο πυλώνα του «ReArm», είναι ένα χρηματοδοτικό εργαλείο με προίκα 150 δισ. ευρώ που στοχεύει στην ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας και καινοτόμων τεχνολογιών μέσω κοινών προμηθειών αμυντικού εξοπλισμού και επενδύσεων σε σχετικές ικανότητες. Προβλέπει δε και τη συμμετοχή και συνεργασία με τρίτους ομονοούντες εταίρους οι οποίοι συμμερίζονται τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφαλείας. (Παράγραφος 28 των Συμπερασμάτων- consilium.europa.eu). Το παράδοξο των ενεργειών για συμμετοχή και της Τουρκίας έγκειται στο γεγονός ότι η χώρα αυτή κάθε άλλο παρά ομονοούσα είναι ή/και συμμερίζεται τους στόχους της Ένωσης. Επιπλέον, η Άγκυρα αποτελεί απειλή για κράτη μέλη της ΕΕ, την Κύπρο και την Ελλάδα, και κατέχει δια της δύναμης των όπλων ευρωπαϊκό έδαφος. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο συνήλθε την 23 Οκτωβρίου 2025, στα Συμπεράσματα του επιβεβαιώνει στην παράγραφο 11 την αποφασιστικότητα του να επιτύχει την ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας της Ευρώπης έως το 2030, ώστε να αντιμετωπίζει αυτόνομα και με συντονισμένο τρόπο και προσέγγιση 360 μοιρών τις άμεσες και τις μελλοντικές προκλήσεις και απειλές. Επιπλέον, η σημαντική παράγραφος 30 των Συμπερασμάτων ξεκαθαρίζει ότι «Τα ανωτέρω ισχύουν με την επιφύλαξη του ιδιαίτερου χαρακτήρα της πολιτικής περί ασφαλείας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών λαμβάνουν δε υπόψη τα συμφέροντα όλων των κρατών μελών στους τομείς της ασφάλειας και άμυνας, σύμφωνα με τις Συνθήκες». Αυτή η αναφορά αποτελεί τη με διπλωματική γλώσσα άρνηση της Ένωσης να δεχτεί την Άγκυρα στο πρόγραμμα. Σημαντική επίσης είναι η θέση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην παράγραφο 15, «είναι σημαντική η άμυνα των υπολοίπων συνόρων της ΕΕ λόγω των απειλών που αντιμετωπίζουν.» Η ενόχληση της Άγκυρας ήταν αναμενόμενη λόγω της εξέλιξης αυτής ιδιαίτερα για το γεγονός ότι δεν θα έχει τη δυνατότητα να επωφελείται από τα ευρωπαϊκά προγράμματα υψηλής αμυντικής τεχνολογίας και έρευνας, όπως και προμηθειών. Βεβαίως, είναι και θέμα γοήτρου, κύρους και εικόνας στο εσωτερικό ακροατήριο της Τουρκίας της οποίας η επιρροή στην ταραγμένη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής αλλά και στη διεθνή σκηνή αυξάνεται διαρκώς. Ως γνωστό της ανατέθηκε ρόλος ειρηνοποιού στη Γάζα ενώ στηρίζει και υποθάλπει τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως τη Χαμάς.
Τούτων λεχθέντων, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι οι τουρκικές εταιρείες οι οποίες συνεργάζονται με ευρωπαϊκές και έχουν την έδρα τους σε ευρωπαϊκό κράτος δεν αποκλείονται από το πρόγραμμα SAFE. Σε τέτοια περίπτωση, δηλαδή της ένταξης των στο πρόγραμμα δυνατόν να προκύψει εξάρτηση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας από την τουρκική ενώ η όλη προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποβλέπει στην απεξάρτηση της από τρίτους παράγοντες και διατήρηση της αυτονομίας της στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας. Προς αντιμετώπιση του διαφαινόμενου κινδύνου, φαίνεται ότι υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες/όροι οι οποίοι δύνανται να εφαρμοστούν. Οψόμεθα.
Υ. Γ. Η ανάδειξη του Τουφάν Ερχιουμάν στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας στις 19 Οκτωβρίου, δημιούργησε προσδοκίες στο διεθνή παράγοντα και εντός Κύπρου πανηγυρισμούς για επανέναρξη των συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού. Είναι όμως δυνατόν, αν ληφθούν υπόψη οι μετεκλογικές πρόσφατες τοποθετήσεις του Τ. Ερχιουμάν περί διατήρησης των τουρκικών εγγυήσεων, περί ισότιμων συνιδρυτικών εταίρων, ήτοι λύση συνομοσπονδίας και άλλων ανησυχητικών τοιούτων, να αναμένεται διαφοροποίηση της πάγιας τουρκικής πολιτικής σχετικά με την Κύπρο; Όταν ένας Τ/Κ ακτιβιστής, ο Οζ Καραχάν δηλώνει στον «Φ» ότι πρόκειται περί πολιτικού γύπα, έτοιμου να καταβροχθίσει τις ψεύτικες ελπίδες; Οψόμεθα!
*Πρέσβης ε.τ.
