Το Κραν Μοντάνα μπορεί να μην ήταν το τέλος του «Γολγοθά», δηλαδή η Ανασταση, για την Κύπρο, ωστόσο δεν είναι ούτε το τέλος του δρόμου. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ Νίκος Τορναρίτης δηλώνει αισιόδοξος ότι εντός του φθινοπώρου θα έχουμε νέα πρωτοβουλία για το Κυπριακό. «Είμαι σίγουρος ότι κάποια στιγμή σύντομα θα υπάρξει νέα πρωτοβουλία.
Το Κυπριακό δεν αφορά μόνο εμάς τους Κυπρίους, επηρεάζει πολλά στο γεωπολιτικό μας σύστημα», σημειώνει ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ.Τονίζει ότι από την τελευταία διάσκεψη για την Κύπρο αποκομίσαμε ως Κύπρος μία σημαντική παρακαταθήκη, η οποία είναι το πλαίσιο του Γ.Γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
«Έχουμε το πλαίσιο Γκουτέρες, που στις πτυχές που αφορούν την ασφάλεια, τις εγγυήσεις, τον διεθνή μηχανισμό επιτήρησης και εφαρμογής της λύσης, αλλά και στο ζήτημα της οριστικής αποχώρησης του τελευταίου Τούρκου στρατιώτη, καθορίζει ένα κανάλι για να κινηθούμε», δηλώνει ο Νίκος Τορναρίτης, υπογραμμίζοντας ότι αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να προστατευθεί από τη δική μας πλευρά, να αξιοποιηθεί και να αναδειχθεί.
Αναφέρει επίσης ότι η δική μας πλευρά θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος. «Επιδιώκουμε ρυθμίσεις που θα καταστήσουν την Κύπρο φυσιολογικό κράτος, χωρίς εγγυήσεις και ξένους στρατούς.
Μπορεί να απαιτηθεί μια μεταβατική περίοδος για να φθάσουμε στον στόχο, αλλά ξέρουμε τι θέλουμε και συγκεντρώνουμε διεθνή υποστήριξη σε αυτό», αναφέρει επίσης, υπογραμμίζοντας ότι το Κυπριακό είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα και ως τέτοιο πρέπει να ενδιαφέρει την ΕΕ και κάθε μέλος της ξεχωριστά, ενώ διασυνδέεται με την κάθε συζήτηση για την πρόοδο των σχέσεων Τουρκίας – ΕΕ.
Τι ανάγνωση κάνετε του τοπίου μετά τις συνεδρίες του Κραν Μοντάνα και του Εθνικού Συμβουλίου;
Δυστυχώς το Κραν Μοντάνα δεν ήταν το τέλος του «Γολγοθά» που βαδίζει η Κύπρος εδώ και 43 χρόνια, δηλαδή η Ανάσταση. Το τελικό αποτέλεσμα προφανώς και δεν μας βρίσκει ικανοποιημένους. Η μισή πατρίδα μας συνεχίζει να βρίσκεται κατεχόμενη, τα εγγυητικά δικαιώματα της Τουρκίας παραμένουν σε ισχύ μαζί με 40.000 τουρκικά στρατεύματα. Την ίδια ώρα αλλοιώνεται ο δημογραφικός και πολιτισμικός χαρακτήρας της κατεχόμενης γης μας. Όμως, η πρώτη ανάγνωση που κάνω για το Κραν Μοντάνα είναι ότι έγινε μια ουσιαστική διαπραγμάτευση, για πρώτη φορά των κρίσιμων πτυχών «ασφάλεια-εγγυήσεις- στρατεύματα». Για πρώτη φορά η Τουρκία κάθισε στο τραπέζι για διαπραγμάτευση και για πρώτη φορά είχαμε ένα σαφώς καθορισμένο πλαίσιο για κατάληξη σε συμφωνία στα κεντρικά ζητήματα που εκκρεμούν – το πλαίσιο Γκουτέρες.
Κι όμως η διάσκεψη έκλεισε γιατί οι διαφορές ήταν μεγάλες και η Τουρκία δεν μετακινήθηκε στην ουσία σε τίποτε…
Η πρώτη ανάγνωση αυτό λέει και είναι αληθές. Τώρα που υπάρχει μια χρονική απόσταση από το φορτισμένο εκείνο κλίμα, χρειάζεται να επικεντρωθούμε ξανά στην ουσία και να επιμετρήσουμε με προσοχή τι απαιτείται να περιφρουρήσουμε για τη συνέχεια. Έχουμε το πλαίσιο Γκουτέρες, που στις πτυχές που αφορούν την ασφάλεια, τις εγγυήσεις, τον διεθνή μηχανισμό επιτήρησης και εφαρμογής της λύσης, αλλά και στο ζήτημα της οριστικής αποχώρησης του τελευταίου Τούρκου στρατιώτη, καθορίζει ένα κανάλι για να κινηθούμε. Κατά την άποψή μου, το πλαίσιο Γκουτέρες πρέπει να το προστατεύσουμε, να το αξιοποιήσουμε και να το αναδείξουμε με καλά μελετημένες πρωτοβουλίες το προσεχές διάστημα.
Να αναμένουμε κάποια νέα πρωτοβουλία στο Κυπριακό από τον Σεπτέμβρη ή θεωρείτε ότι είναι πλέον πολύ δύσκολα τα πράγματα;
Είμαι σίγουρος ότι κάποια στιγμή σύντομα θα υπάρξει νέα πρωτοβουλία. Το Κυπριακό δεν αφορά μόνο εμάς τους Κυπρίους, επηρεάζει πολλά στο γεωπολιτικό μας σύστημα. Ενεργειακούς σχεδιασμούς στην περιοχή, σχέσεις ΕΕ-ΝΑΤΟ, σχέσεις ΕΕ- Τουρκίας. Υπάρχει μια περίοδος περίσκεψης αυτή τη στιγμή και είναι δικαιολογημένη. Κάθε δοκιμασία να ξέρετε, είναι και ευκαιρία για εκείνους που ξέρουν τι επιδιώκουν να αναλάβουν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Η διάσκεψη έκλεισε και αναζητείται μια «άλλη διαδικασία», την οποία ο ΟΗΕ είναι έτοιμος να διευκολύνει. Εγώ εισηγούμαι η επόμενη κίνηση να σχεδιαστεί ως μια κοινή πρωτοβουλία ΟΗΕ – ΕΕ που να καλύψει όλο το φάσμα των εκκρεμούντων ζητημάτων με κέντρο βάρους φυσικά τα ζητήματα ασφάλειας – εγγυήσεων. Το φθινόπωρο, αμέσως μετά τις γερμανικές εκλογές, θα αναπτυχθούν ορισμένες διπλωματικές διεργασίες που προσφέρουν έδαφος για προσεκτικές κινήσεις.
Για εμάς στον Δημοκρατικό Συναγερμό, η προσήλωση στον στόχο είναι μία: Επιδιώκουμε την απελευθέρωση και την επανένωση του τόπου μας στις παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών. Επιδιώκουμε δηλαδή μια ομοσπονδιακή λύση του Κυπριακού χωρίς επεμβατικά δικαιώματα και κατοχικά στρατεύματα.
Τα όσα συζητήθηκαν και οι αποφάσεις που λήφθηκαν κατά τη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου υπό τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών, πιστεύετε ότι μπορούν να αποτρέψουν τους όποιους τουρκικούς σχεδιασμούς στο Κυπριακό;
Δεν γνωρίζω αυτή την ώρα ποιοι είναι οι τουρκικοί σχεδιασμοί. Εάν επιχειρήσουν να τραβήξουν πίσω από το πλαίσιο των καλών υπηρεσιών του ΟΗΕ, θα κάνουν ένα βεβιασμένο τακτικό λάθος. Δεν βλέπω το Συμβούλιο Ασφαλείας να εγκαταλείπει το Κυπριακό, ή την εντολή καλών υπηρεσιών του Γενικού Γραμματέα, ούτε θέλουν να πάει ο κόπος δεκαετιών χαμένος και να φθαρεί το συμφωνημένο πλαίσιο της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.
Εμείς πρέπει να μετρήσουμε την κάθε κίνησή μας και επαναλαμβάνω, να πάρουμε την πρωτοβουλία. Επιδιώκουμε ρυθμίσεις που θα καταστήσουν την Κύπρο φυσιολογικό κράτος, χωρίς εγγυήσεις και ξένους στρατούς. Μπορεί να απαιτηθεί μια μεταβατική περίοδος για να φθάσουμε στον στόχο, αλλά ξέρουμε τι θέλουμε και συγκεντρώνουμε διεθνή υποστήριξη σε αυτό.
Εκφράστηκε στις διαπραγματεύσεις με το πλαίσιο Γκουτέρες. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα αφήσουμε την Τουρκία να βγει από τον κλοιό Γκουτέρες. Εμείς πρέπει να παραμείνουμε προσηλωμένοι στον στόχο για επίλυση του Κυπριακού, ενεργοποιώντας πρώτα και πάνω απ’ όλα την Ε.Ε. Το Κυπριακό είναι και ευρωπαϊκό πρόβλημα και ως τέτοιο πρέπει να ενδιαφέρει την Ε.Ε. και κάθε μέλος της ξεχωριστά, ενώ διασυνδέεται με την κάθε συζήτηση για την πρόοδο των σχέσεων Τουρκίας – Ε.Ε..
Ο Νίκος Κοτζιάς έκανε κινήσεις ουσίας στην Ελβετία
Πώς αξιολογείτε μέσα από την ενημέρωση που τύχατε, τη στάση της Ελλάδας και ιδιαίτερα του κ. Κοτζιά στο Κραν Μοντάνα;
Η Ελλάδα υπήρξε διαχρονικά, με εξαίρεση την περίοδο της Χούντας, υποστηρικτική στις προσπάθειές μας. Άλλωστε η Ελλάδα είναι και μια από τις εγγυήτριες δυνάμεις και έχει άμεσο ενδιαφέρον για τη διαδικασία. Ο Νίκος Κοτζιάς παρουσιάστηκε καλά διαβασμένος στην Ελβετία και έκανε κινήσεις ουσίας, αναδεικνύοντας τα ζητήματα απαλλαγής από τις εγγυήσεις, τον μηχανισμό εποπτείας της συμφωνίας, την αντικατάσταση με ένα Σύμφωνο Φιλίας. Ενήργησε μέσα σε ένα περιβάλλον σκληρής διαπραγμάτευσης που επέβαλε ελιγμούς. Τίποτε δεν κρίθηκε ακόμα και εγώ πιστεύω ότι έπεται συνέχεια και δεν είδαμε ακόμα την τελική πράξη. Αν καταφέρουμε να διατηρήσουμε το κεκτημένο του Κραν Μοντάνα και αποτρέψουμε κινήσεις που θα εκτρέψουν το Κυπριακό από τη συμφωνημένη ομοσπονδιακή βάση επίλυσης ή τη μετακύληση σε άλλου τύπου συζητήσεις που θα επιδιώξει η Τουρκία, για παράδειγμα, τη δήθεν άρση της απομόνωσης κοκ, τότε μαζί, Ελλάδα και Κύπρος θα πετύχουμε.
Η Τουρκία μιλά για λύση έξω από τα πλαίσια του ΟΗΕ και για σχέδιο Β και Γ στο Κυπριακό. Για την ελληνοκυπριακή πλευρά, ποιο είναι το σχέδιο Β;
Όσοι μιλούν για λύση έξω από τα πλαίσια του ΟΗΕ προφανώς και δεν υπηρετούν τα συμφέροντα των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Νομίζω ότι ο Τσαβούσογλου ενήργησε βεβιασμένα και κάτω από τη λογική καθορισμού του σκηνικού της επόμενης ημέρας. Δεν έκλεισε ο κύκλος για τον ΟΗΕ, ούτε βεβαίως για την ΕΕ. Το σχέδιο Β της πλευράς μας πρέπει να είναι η ενίσχυση των προσπαθειών μας για λύση μέσα από τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών, με δραστήριες κινήσεις σε υψηλό επίπεδο που θα φέρουν και την ΕΕ πιο μπροστά, στη νέα «διαδικασία» που αναζητείται. Το πλαίσιο Γκουτέρες μπορεί να αποτελέσει την βάση της νέας προσπάθειας και η ΕΕ να γίνει ο καταλύτης.
Θα ξαναπάω σε εκδηλώσεις για επανένωση της πατρίδας μας
Δώσατε αρκετές φορές «το παρών» σας στο τέρμα της Λήδρας και λάβατε μέρος στις εκδηλώσεις της Unite Cyprus. Θεωρείτε ότι αυτές οι πρωτοβουλίες είναι υποβοηθητικές; Πώς απαντάτε στις επικρίσεις για λάθος μηνύματα που στέλλουν αυτές οι εκδηλώσεις;
Και βεβαίως είναι υποβοηθητικές. Εάν δεν βγουν οι πολίτες στους δρόμους –και μιλώ και για τις δύο κοινότητες– να φωνάξουν για την αναγκαιότητα επανένωσης του τόπου τους, γιατί να εργάζονται οι ξένοι προς αυτήν την κατεύθυνση; Απαντώ ότι κάθε δράση προκαλεί την αντίδραση και μέσα στη Δημοκρατία ο καθένας έχει το δικαίωμα να λέει ό,τι θέλει. Προσωπικά, αφού με ρωτάτε, σας λέω ότι θα ξαναπάω σε εκδηλώσεις που έχουν ως στόχο την απελευθέρωση και την επανένωση της πατρίδας μας, μέχρι τη στιγμή που ο πόθος θα γίνει πραγματικότητα.
Νέα πρωτοβουλία μετά τον Οκτώβριο
Είσαστε από τους πολιτικούς που αισιοδοξούσατε ότι το Κραν Μοντάνα θα είχε αποτέλεσμα. Η Τουρκία όχι μόνο είναι ανένδοτη εμμένοντας σε διατήρηση εγγυήσεων και στρατού. Προκαλεί και στην κυπριακή ΑΟΖ όπου η Κυπριακή Δημοκρατία ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Σήμερα κάνετε μια διαφορετική ανάγνωση; Αναθεωρείτε τις εκτιμήσεις σας;
Για το Κραν Μοντάνα είχα δημόσια εκφράσει συγκρατημένη αισιοδοξία. Δεν υπάρχει κανείς που μπορεί να προεξοφλήσει μια τέτοια διαπραγμάτευση, όπως και τώρα, δεν πιστεύω ότι φθάσαμε στο τέλος του δρόμου. Η Τουρκία περιμένει σημαντικές απαντήσεις από την Ε.Ε.. Ειδικότερα στο θέμα της ενισχυμένης τελωνειακής ένωσης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι επιδιώκει να καθαρίσει το ευρωπαϊκό τραπέζι της από το Κυπριακό, όταν θα κάνει αυτές τις συζητήσεις. Δεν πρόκειται να το επιτρέψουμε, ούτε θα αφήσουμε να περάσει ξανά, όπως συνέβη το 2004 τότε μετά το δημοψήφισμα, χωρίς να λάβουμε κι εμείς τις απαντήσεις που επιζητούμε στην ασφάλεια και τις εγγυήσεις. Ο χρόνος μπροστά μας είναι γόνιμος. Συμφωνίες σίγουρα δεν πρόκειται να γίνουν πριν από τις εκλογές, ιδίως στη Γερμανία τον ερχόμενο Σεπτέμβρη, ενώ εμείς ήδη προετοιμαζόμαστε για αυτές, αναπτύσσοντας τις επαφές μας στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Είναι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο που θεωρώ ότι εάν υπάρξει η όποια νέα πρωτοβουλία, αυτή θα κινηθεί μετά τον ερχόμενο Οκτώβριο.
Και οι τουρκικές προκλήσεις στην ΑΟΖ;
H Κυπριακή Δημοκρατία έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης. Άλλωστε, το έχω πει πολλές φορές ο ενεργειακός σχεδιασμός της Κύπρου είναι ένα σημαντικό κίνητρο και για τους Τουρκοκύπριους και για την Τουρκία. Είμαστε στο στάδιο των ερευνητικών γεωτρήσεων και κανένα από τα επιχειρήματα της Τουρκίας δεν στέκει. Το ξέρει η διεθνής κοινότητα, το ξέρουν και οι ίδιοι. Οι εντάσεις, πόσο ακόμα ενέργειες εκτός διεθνούς δικαίου, θα φέρουν την Άγκυρα σε πολύ δύσκολη θέση.
Πιστεύετε ότι με τη στάση που επέδειξε η Τουρκία μπορούσε να υπάρξει διαφορετικό αποτέλεσμα;
Μιλάτε για το Κραν Μοντάνα. Μα προφανώς και όχι. Η Τουρκία δεν ήταν έτοιμη να πει τον τελευταίο της λόγο στο Κυπριακό, ούτε είναι έτοιμη να επιχειρήσει εκτροχιασμό της βάσης για ομοσπονδιακή λύση. Θα χάσουν πολλούς πόντους διεθνώς αν το επιχειρήσουν, ενώ τώρα, έστω και φαινομενικά, εισπράττουν τα εύσημα για τη στάση τους. Είναι σκοπιμότητα από μέρους του ΟΗΕ γιατί θέλει να διατηρεί ανοιχτές επιλογές για την επόμενη κίνηση.
Σε δηλώσεις το προηγούμενο διάστημα είχατε μιλήσει και για αναβολή εκλογών (βουλευτικών, δημοτικών ακόμα και προεδρικών) διότι ερχόταν λύση στο Κυπριακό. Τα γεγονότα έχουν διαψεύσει τις εκτιμήσεις σας. Πώς το σχολιάζετε; Θεωρείτε ότι κάνατε λάθος;
Ποτέ δεν είχα ζητήσει αναβολή πολιτειακών εκλογών, αντίθετα πολλές φορές έχω δηλώσει ότι η Δημοκρατία πάντα πρέπει να ακολουθεί την πορεία της. Αυτό που δημόσια είχα εισηγηθεί ήταν την διάλυση της προηγούμενης Βουλής και την άμεση προκήρυξη εκλογών λόγω των σκανδάλων και της διαφθοράς εκείνης της περιόδου που δυστυχώς άγγιξε και την προηγούμενη Βουλή.
Οι πολιτικοί πρέπει να ηγούνται του λαού
Οι ενδιάμεσοι κατηγορούν τον Νίκο Αναστασιάδη ότι προέβη σε αδικαιολόγητες υποχωρήσεις. Το ΑΚΕΛ ότι δεν πήγε με την ανάλογη βούληση για λύση. Τι απαντάτε;
Απαντώ ότι ο Νίκος Αναστασιάδης ήταν και παραμένει ένας ισχυρός παράγοντας σταθερότητας, μπροστά σε κορυφαίες επιδιώξεις, όπως είναι η επίλυση του Κυπριακού. Δεν συμμερίζομαι τις υπερφίαλες κριτικές που εκτοξεύονται με κάθε ευκαιρία, ούτε ο κόσμος τις δέχεται. Από την άλλη πλευρά, η κριτική του ΑΚΕΛ είναι περιφερειακή και αφορά χειρισμούς, όχι την ουσία. Δείτε ψύχραιμα τον τρόπο που αναπτύσσονται οι διαφωνίες και λάβετε υπόψη ότι διανύουμε προεκλογική περίοδο. Χρειάζεται ο κάθε πολίτης να επιστρατεύει το μέτρο και τη λογική του.
Υπάρχει ανοικτή γραμμή επικοινωνίας και συνεννόησης Προεδρικού- Πινδάρου ή υπάρχουν «παρεμβολές» στην επικοινωνία;
Ο Δημοκρατικός Συναγερμός είναι κόμμα με υψηλό δείκτη αντοχής και ανοχής στη δημοκρατική διαδικασία εντός του. Υπάρχει διαρκής ανοικτή γραμμή επικοινωνίας μεταξύ Πινδάρου και Προεδρικού, χρήσιμη και πυκνή διαβούλευση, ικανότητα σύνθεσης σε κρίσιμες πολιτικές επιλογές που κάνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Από εκεί και πέρα όμως το κάθε μέρος στην πολιτική διαδικασία έχει την ανεξαρτησία λόγου, αποφάσεων και κινήσεων. Το Προεδρικό ασκεί τη διακυβέρνηση του τόπου, ο ΔΗΣΥ είναι το μεγαλύτερο κόμμα και στηρίζει τον Πρόεδρο.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι η πολιτική της ηγεσίας του κόμματος δεν συνάδει πλήρως με τη βάση του κόμματος. Γίνεται λόγος για δύο γραμμές εντός της Πινδάρου. Τι απαντάτε;
Πρώτα απ’ όλα πρέπει να σας πω ότι οι πολιτικοί και οι ηγεσίες των κομμάτων πρέπει να ηγούνται και να καθοδηγούν τους πολίτες και όχι το αντίθετο.
Κατά δεύτερο, σας τονίζω ότι ιδιαίτερα στο Κυπριακό ο Δημοκρατικός Συναγερμός παραμένει συμπαγής και ενωμένος όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν. Αυτό επιβεβαιώνουν και οι δημοσκοπήσεις που έχουμε στα χέρια μας. Ο κόσμος του Συναγερμού και η κοινωνία που στηρίζει τις επιλογές μας, μας εμπιστεύεται και μας αξιολογεί θετικά.
Σας έπεισε η ανάλυση του ΠτΔ σε σχέση με το Κυπριακό που έγινε στο Προεδρικό; Συμφωνείτε και στηρίζετε τις εκτιμήσεις και ενέργειες του ΠτΔ;
Ο Νίκος Αναστασιάδης και στο παρελθόν και πριν λίγες μέρες απέδειξε ότι μπορεί να λαμβάνει γενναίες αποφάσεις και να καταθέτει θαρραλέες προτάσεις με στόχο την απαλλαγή μας από την κατοχή.
Ο Νικόλας Παπαδόπουλος προτάσσει τη νέα στρατηγική, το ΑΚΕΛ την υποψηφιότητα λύσης, ο Γιώργος Λιλλήκας την πολιτική κόστους στην Τουρκία. Ο ΔΗΣΥ με ποιo σύνθημα θα στηρίξει ανανέωση εντολής για Νίκο Αναστασιάδη εάν τελικά είναι υποψήφιος;
Τα συνθήματα καλύτερα να τα αφήσουμε για την ώρα που θα χρειαστούν. Για μας η προεκλογική εκστρατεία δεν έχει αρχίσει, ούτε τα γεγονότα το επιτρέπουν. Το Κυπριακό δεν πρέπει να πλέκεται στην προεκλογική όταν βρίσκεται σε εξέλιξη μια διαρκής διαβούλευση με τον ΟΗΕ για το επόμενο βήμα. Προσωπικά δεν πιστεύω στα συνθήματα και τα μεγάλα κούφια λόγια. Οι πολίτες θέλουν έργα και είναι αλήθεια ότι η κυβέρνηση Αναστασιάδη έχει παράξει έργο, ασχέτως εάν πολλές φορές δεν κατάφερε να το επικοινωνήσει στους πολίτες.
