Η υπόθεση του Ρίκκου Ερωτοκρίτου αποτέλεσε μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για τη δικαστική εξουσία προκειμένου να στείλει σαφές μήνυμα ότι αδικήματα διαφθοράς θα τιμωρούνται με αυστηρότητα. Υποδεικνύοντας ότι αδικήματα όπως αυτά που διαπράχθηκαν από τον τέως βοηθού γενικού εισαγγελέα, Ρίκκο Ερωτοκρίτου, «προκαλούν κοινωνική δυσαρέσκεια και απογοήτευση και μια γενικότερη αίσθηση περί κατάρρευσης των αρχών και των αξιών του Κράτους Δικαίου», το Μόνιμο Κακουργιοδικείο Λευκωσίας έκρινε πως οποιαδήποτε άλλη ποινή εκτός από την άμεση φυλάκιση, θα έστελνε λανθασμένα μηνύματα και δεν θα αντανακλούσε στη σοβαρότητα των αδικημάτων.
Επιβάλλοντας τις ποινές οι δικαστές τόνισαν ότι «δεν υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία πως τα αδικήματα δεκασμού και διαφθοράς, υπό οποιαδήποτε μορφή ή παραλλαγή και αν εμφανίζονται αυτά κατά περίπτωση, εκ φύσεως υπονομεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη χρηστή διοίκηση και υποσκάπτουν την εμπιστοσύνη του πολίτη απέναντι στην αξία και λειτουργία των Θεσμών, καθώς και προς το Κράτος με όλες τις αυτονόητες αρνητικές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται».
Παράλληλα, με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο σημειώνεται στην απόφαση ότι «αδικήματα αυτής της φύσης τιμωρούνται αυστηρά μέσω ποινών οι οποίες ενέχουν έντονα το στοιχείο της αποτροπής για σκοπούς κυρίως γενικής και δευτερευόντως ειδικής πρόληψης. Δεν είναι μόνο η ατιμωρησία που υποθάλπει και ενθαρρύνει τα φαινόμενα του δεκασμού και της διαφθοράς. Είναι και η επιεικής αντιμετώπιση τέτοιων αξιόποινων συμπεριφορών, οι οποίες κατά γενική ομολογία προσβάλλουν τη χρηστή και αμερόληπτη λειτουργία των Θεσμών και του Κράτους Δικαίου, που ενδέχεται να δώσει λανθασμένα μηνύματα».
Με την επιβολή των ποινών έπεσε, πρωτόδικα, η αυλαία μιας πολύκροτης υπόθεσης. Ωστόσο, φαίνεται πως θα υπάρχει και συνέχεια, αυτή τη φορά ενώπιον του Εφετείου, όπου, από χθες, έγινε γνωστό ότι θα προσφύγουν οι Ρ. Ερωτοκρίτου, Π. Νεοκλέους και η καταδικασθείσα δικηγορική εταιρεία.
Μόλυνε το αξίωμά του
Το περιεχόμενο της απόφασης του Δικαστηρίου ήταν για ακόμα μια φορά ιδιαίτερα καυστικό για τον Ρίκκο Ερωτοκρίτου. Η πρώτη επισήμανση του δικαστηρίου ήταν ότι πρόκειται για ιδιαίτερη περίπτωση αφού η υπόθεση αφορούσε αδικήματα διαφθοράς, δεκασμού και ανεντιμότητας στην οποία εμπλεκόταν «υψηλόβαθμος ανεξάρτητος αξιωματούχος του Κράτους, του οποίου μάλιστα τα καθήκοντα σχετίζονται άμεσα με την απονομή της Δικαιοσύνης. Αρκεί να υπενθυμίσουμε πως το ίδιο το Σύνταγμα αναθέτει, μεταξύ άλλων, στον Βοηθό Γενικού Εισαγγελέως και πάσαν εξουσία, υπηρεσία και καθήκον «εμπεπιστευμένον εις τον γενικόν εισαγγελέαν της Δημοκρατίας δυνάμει του Συντάγματος ή των νόμων υποκείμενος εις τας οδηγίας του γενικού εισαγγελέως της Δημοκρατίας» και στα «οποία περιλαμβάνεται και η δίωξη οποιουδήποτε προσώπου για οποιοδήποτε έγκλημα».
Με αυτά τα δεδομένα οι δικαστές Λένα Δημητριάδου-Ανδρέου (πρόεδρος), Χαράλαμπος Χαραλάμπους και Μαρίνα Παπαδοπούλου (πάρεδροι) τόνισαν ότι «είναι λοιπόν αυτονόητο πως τόσο το Σύνταγμα όσο και ο κάθε νομοταγής πολίτης αναμένει πως οι υπεύθυνοι για τη δίωξη του εγκλήματος δεν θα υποπίπτουν οι ίδιοι σε αδικήματα, όχι μόνο συνήθους φύσης, αλλά ιδίως αδικήματα τα οποία μολύνουν την άσκηση των καθηκόντων τους με στοιχεία ανεντιμότητας και τα οποία σχετίζονται με το βασικότερο καθήκον τους, ήτοι την ορθή απονομή της Δικαιοσύνης και γενικά σε αδικήματα από τα οποία πρέπει να προστατεύουν τον ίδιο τον πολίτη». Παραπέμποντας δε σε σχετική παλαιότερη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου που αφορούσε την καταδίκη δικηγόρου-βουλευτή, σημείωσαν ότι «όσο πιο ψηλά ένας βρίσκεται τόσο πιο υψηλό είναι το καθήκον του να τηρεί τον Νόμο και μέσω της δικής του συμπεριφοράς να αποτελεί παράδειγμα υπακοής στον Νόμο».
Ποινές αναλόγως ρόλου
Το Δικαστήριο προκειμένου να καταλήξει στις αρμόζουσες ποινές, έλαβε υπόψη του, πέρα από τα αδικήματα που ο καθένας εξ αυτών διέπραξε και τον ρόλο που διαδραμάτισε. Για τη συγκεκριμένη παράμετρο στην απόφαση αναφέρεται ότι «στην παρούσα περίπτωση υπήρξε μια συναλλαγή δούναι-λαβείν με πρωταγωνιστές τους Ρίκκο Ερωτοκρίτου και ‘’Ανδρέας Νεοκλέους ΔΕΠΕ’’ και συμπρωταγωνιστές, πλην όμως σε άκρως σημαντικούς και χρήσιμους ρόλους, τους Ανδρέα Κυπρίζογλου και Παναγιώτη Νεοκλέους (…)
Αναμφίβολα η όλη δράση αποπνέει μεθοδικότητα, εντυπωσιακό συγχρονισμό κινήσεων και επιμονή μέχρι την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων και των προκαθορισθέντων στόχων. Όπως έχουμε αναφέρει παρατηρούνται πλήρως εναρμονισμένες δράσεις και πορείες, οι οποίες στόχευαν και εν τέλει κατέληξαν αφενός στις οδηγίες για δίωξη και αφετέρου στην ερήμην απόφαση. Η βασικότερη απαξία της συμπεριφοράς όλων των εμπλεκομένων είναι ακριβώς πως γνώριζαν όλοι την εμπλοκή στη συναλλαγή ενός θεσμικού αξιωματούχου, η θέση του οποίου επέβαλλε όχι μόνον να μην αναμιχθεί σε τέτοιου είδους διευθετήσεις και συναλλαγές είτε για τη δίωξη είτε για την απόφαση αλλά να αποφεύγει ακόμα και την ελάχιστη δημιουργία υπόνοιας για τέτοιες καταδικαστέες συμπεριφορές, προστατεύοντας τον θεσμό και διατηρώντας ψηλά την εμπιστοσύνη του κοινού προς αυτόν (τον θεσμό)».
Άγγιξαν και τον πατέρα Νεοκλέους
Ρίκκος Ερωτοκρίτου και Παναγιώτης Νεοκλέους, στο πλαίσιο των αγορεύσεων για μετριασμό της ποινής, επικαλέστηκαν το γεγονός ότι βάσει των ευρημάτων του Κακουργιοδικείου, στην υπόθεση θα μπορούσαν να ήταν κατηγορούμενα και άλλα πρόσωπα τα οποία όμως δεν διώχθηκαν, με αποτέλεσμα να υπάρχει αίσθημα αδικίας στους κατηγορούμενους. Επί του προκειμένου το Κακουργιοδικείο ανέφερε ότι «δεν υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία πως όντως συνιστά ελαφρυντικό παράγοντα το γεγονός ότι δεν έχουν διωχθεί όλα τα πρόσωπα τα οποία με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ουσιωδώς ή επουσιωδώς, συμμετείχαν είτε στη συνωμοσία είτε σε διάφορες πράξεις υλοποίησής της μεταγενέστερα.
Αναφερόμαστε κυρίως στον πατέρα του Παναγιώτη Νεοκλέους, ο οποίος τόσο προσωπικά όσο και μέσω άλλου προσώπου είχε πολύ πιο δραστήριο ρόλο στα θέματα της Providencia και του οποίου οι πράξεις αποδόθηκαν στην κατηγορούμενη δικηγορική εταιρεία. Θεωρούμε πως η μη δίωξη του ως συνεργού, χωρίς οποιαδήποτε βάσιμη εξήγηση, συνιστά άνιση μεταχείριση, όχι μόνον ως προς τον Παναγιώτη Νεοκλέους, αλλά και ως προς τους υπόλοιπους κατηγορούμενους πράγμα το οποίο συνυπολογίζουμε ευμενώς υπέρ των κατηγορουμένων στην παρούσα υπόθεση».
Ενδείξεις ισχυρής παρουσίας διαφθοράς
Στο πλαίσιο της διεργασίας για καθορισμό της αρμόζουσας ποινής, οι δικαστές προέβηκαν σε εκτενή αναφορά στο φαινόμενο της διαφθοράς υποδεικνύοντας πως δεν είναι σημερινό, πλην όμως είναι επίκαιρο αλλά και παγκόσμιο. Όπως αναφέρεται στην απόφαση «το ότι δεν εντοπίζονται στη νομολογία μας πλήθος περιπτώσεων για τέτοιας φύσεως αδικήματα δεν αποδεικνύει ότι η διαφθορά και ο δεκασμός δεν υφίστανται ως φαινόμενο στη δική μας κοινωνία.
Αντίθετα υπάρχουν ενδείξεις ότι πρόκειται για ένα φαινόμενο με ισχυρή παρουσία στη χώρα μας. Είναι πιστεύουμε αρκετό να παραπέμψουμε στον Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς (Corruption Perceptions Index 2016) – το πλέον αναγνωρισμένο εργαλείο της μη κυβερνητικής οργάνωσης Διεθνής Διαφάνεια, με βάση το οποίο βαθμολογεί και κατατάσσει τις χώρες παγκοσμίως, σε ετήσια βάση, ανάλογα με τις αντιλήψεις εμπειρογνωμόνων και διεθνών οργανισμών οι οποίοι αξιολογούν τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τη διαφθορά στον δημόσιο τομέα– στον οποίο η Κύπρος βρίσκεται για το έτος 2016 στη 47η θέση ανάμεσα σε 176 χώρες.
Επιπλέον είναι αξιοσημείωτο πως όχι μόνο δεν κατάφερε η Κύπρος να βελτιώσει τη θέση της αλλά αντίθετα τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε μία πτωτική πορεία. Αρκεί να επισημάνουμε εδώ πως σε έναν χρόνο έχει υποχωρήσει κατά 15 θέσεις από την προηγούμενη κατάταξή της. Ανάμεσα δε στις 31 ευρωπαϊκές χώρες, η Κύπρος βρίσκεται στην 22η θέση, σημειώνοντας πτώση τεσσάρων θέσεων σε σύγκριση με το 2015».
Έκρηξη μετά την απόφαση
Με την έκρηξη του Ρίκκου Ερωτοκρίτου, μετά το τέλος της ανάγνωσης της ποινής από το Κακουργιοδικείο, έπεσε η αυλαία της πρωτοφανούς υπόθεσης σε πρωτόδικο δικαστήριο. Ο τέως Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ενώπιον του Κακουργιοδικείου, αρχικά ζήτησε τον λόγο από το δικαστήριο. Αφού η πρόεδρος του δικαστηρίου αρνήθηκε να του δώσει τον λόγο, με ειρωνικό ύφος, έντονη φωνή και ελαφρά υπόκλιση, είπε: «Ευχαριστώ για την απόφασή σας».
Αμέσως μετά την αποχώρηση των τριών δικαστών, ο δικηγόρος και πρόεδρος του Φιλοαστυνομικού Συνδέσμου Νεόφυτος Παπαμιλτιάδους επιχείρησε να πλησιάσει τον Ρίκκο Ερωτοκρίτου. Εκνευρισμένος και με έκδηλη οργή εκείνος του είπε «Φύε εσύ που δαμαί, φύε εσύ που δαμαί». Ο κ. Παπαμιλτιάδους του απάντησε, «Έπρεπε να με άκουες, έπρεπε να με άκουες». Ακολούθως, ο κ. Παπαμιλτιάδους αποχώρησε από την αίθουσα για να κατευνάσουν τα πνεύματα. Σύμφωνα με πληροφορίες, η στιχομυθία μεταξύ των δύο αφορούσε την προτροπή του κ. Παπαμιλτιάδους προς τον Ρ. Ερωτοκρίτου να παραιτηθεί από τη θέση του, λίγο μετά την διάσκεψη Τύπου που παρέθεσε και επιτέθηκε στον Γενικό Εισαγγελέα.
Η χθεσινή διαδικασία ανακοίνωσης των ποινών για τους Ρίκκο Ερωτοκρίτου, Ανδρέα Κυπρίζογλου, Παναγιώτη Νεοκλέους και το Δικηγορικό Γραφείο Ανδρέας Νεοκλέους ΔΕΠΕ ξεκίνησε στις 10:30 το πρωί. Η αίθουσα του δικαστηρίου ήταν κατάμεστη από λειτουργούς των ΜΜΕ, φίλους και συγγενείς των τριών καταδικασθέντων και δικηγόρους. Ιδιαίτερα έντονη ήταν η παρουσία της Αστυνομίας, τόσο εντός της αίθουσας όσο και εκτός.
Πρώτος από τους κατηγορούμενους εισήλθε στην αίθουσα ο Ανδρέας Κυπρίζογλου και ακολούθησε ο Παναγιώτης Νεοκλέους. Οι δύο καταδικασθέντες είχαν σύντομη συνομιλία. Η αγωνία για την ανακοίνωση της ποινής ήταν εμφανέστατη στα πρόσωπά τους. Τελευταίος από τους καταδικασθέντες εισήλθε στην αίθουσα ο Ρίκκος Ερωτοκρίτου. Δεν αντάλλαξε κουβέντα με τους άλλους δύο. Ο Αντρέας Κυπρίζογλου, με το που μπήκε ο Ρίκκος στην αίθουσα, τον κοίταξε με ένα βλέμμα γεμάτο παράπονο και θυμό, προφανώς θεωρώντας τον υπαίτιο για την καταδίκη του. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης της ποινής από τους δικαστές και οι τρεις καταδικασθέντες ήταν σκεπτικοί, σκυθρωποί και προβληματισμένοι.
Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, εισήλθαν στην αίθουσα οι αστυνομικοί για να παραλάβουν τους δύο καταδικασθέντες και να τους οδηγήσουν στις Κεντρικές Φυλακές. Αφότου ολοκληρώθηκαν τα διαδικαστικά, γύρω στις 12:30, οι Ρίκκος Ερωτοκρίτου και Παναγιώτης Νεοκλέους μεταφέρθηκαν με αστυνομικό όχημα στις Κεντρικές Φυλακές. Οι δύο κατάδικοι δεν έφεραν χειροπέδες κατά τη μεταφορά τους. Εμφανώς ανακουφισμένος και με πολύ καλύτερη διάθεση ήταν ο Ανδρέας Κυπρίζογλου ο οποίος με την ποινή που του επιβλήθηκε δεν θα περάσει το κατώφλι των φυλακών.
Δικηγορικό Νεοκλέους: Οι ποινές θα ανατραπούν
Ανακοίνωση για τις ποινές που επιβλήθηκαν από το Κακουργιοδικείο εξέδωσε το δικηγορικό γραφείο Αντρέας Νεοκλέους. Στην ανακοίνωση αναφέρεται: «Μια διαδικασία που διήρκεσε δύο περίπου χρόνια, ολοκληρώθηκε με μια άδικη και σκληρή δικαστική απόφαση, η απαγγελία της οποίας, κατά πρωτοφανή τρόπο, διήρκεσε πέραν των 9 ωρών. Τόσο η απόφαση όσο και οι ποινές που επιβλήθηκαν είναι αδικαιολόγητα λανθασμένες και ως τέτοιες θα ανατραπούν στο Εφετείο, όπου θα αποταθούμε και θα επιζητήσουμε τη δικαίωσή μας. Δυστυχώς, το στίγμα από την εξόφθαλμη αδικία και την παραβίαση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κάθε έννοιας δικαίου θα παραμείνει όχι μόνο σε όσους επέτρεψαν την πρωτοφανή αυτή κακοδικία, αλλά και στη διεθνή εικόνα της Κύπρου ως σύγχρονου Κράτους Δικαίου
Ρίκκος: «Το γνωστό παραθεσμικό κύκλωμα της πρωτεύουσας»
Λίγη μόνο ώρα μετά την επιβολή των ποινών από το δικαστήριο, ο Ρίκκος Ερωτοκρίτου εξέδωσε γραπτή ανακοίνωση-δήλωση σχολιάζοντας την απόφαση του Κακουργιοδικείου. Ο τέως Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας έκανε λόγο, μεταξύ άλλων, για «χρονικό ενός πραναγγελθέντος θανάτου» το οποίο «οργανώθηκε από το γνωστό παραθεσμικό κύκλωμα της πρωτεύουσας». Αναλυτικά ολόκληρη η ανακοίνωση του Ρίκκου Ερωτοκρίτου:
«Με τη χθεσινή μου φυλάκιση, ολοκληρώθηκε, όπως είχε σχεδιαστεί, το χρονικό του “προαναγγελθέντος θανάτου” μου. Με παραθεσμικό τρόπο. Και με σκοπό να παρουσιαστούν οι αδιάφθοροι ως διεφθαρμένοι, και οι διεφθαρμένοι ως αδιάφθοροι. Η κοινωνία, ανεξάρτητα από την απόφαση του δικαστηρίου, είμαι βέβαιος ότι ξέρει την αλήθεια, όπως και ξέρει σε ποια πλευρά βρίσκεται το δίκαιο και το άδικο.
»Τα πιο πάνω οργανώθηκαν από το 2015, από το γνωστό παραθεσμικό κύκλωμα της πρωτεύουσας, που θέλει να άρχει, με κάθε διαβρωτικό τρόπο, πάνω, και μέσα, σε κάθε αρχή και εξουσία, ανεξαίρετα, χειραγωγώντας την.
»Αυτό το παραθεσμικό κύκλωμα είναι γνωστό πως έχει, περισσότερες από μία, συνιστώσες. Συγκεκριμένους πολιτικούς με ευτελή ρεβανσιστικά κίνητρα, αριθμό μεγαλοδικηγόρων, συγκεκριμένη τράπεζα με τον νομικό της σύμβουλο και λίγους, ευτυχώς, αγορασμένους δημοσιογράφους, του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου, που σιτίζονται από το κύκλωμα, μηνιαία και αφορολόγητα, για να το συγκαλύπτουν.
»Ο ιθύνων νους, του πιο πάνω συστήματος, είναι κάποιοι που φορούν “θεσμικά κοστούμια”. Και που νομίζουν αφελώς ότι η ιδιότητά τους αυτή θα μπορεί να συγκαλύπτει, για πάντα, τις αυθαιρεσίες και τις καταχρήσεις του κυκλώματος, εις βάρος των πολιτών και της κοινωνίας. Όπως το έπραξαν στην περίπτωσή μου.
»Γιατί, ως ουρανοκατέβατοι, από το πουθενά, στη γενικότερη δημόσια ζωή, αγνοούν το βασικό τρίπτυχο του Αγάθωνα, που ανάμεσα στα άλλα λέει, για κάτι τύπους σαν και αυτούς “…ουκ αεί άρχει…”. Ότι δηλαδή δεν θα άρχουν για πάντα. Είτε αιρετοί, είτε διορισμένοι, έχουν ημερομηνία λήξης.
»Όσο για το δικαστήριο, με την οκτάωρη απόφασή του, που άκουσα και μελέτησα προσεκτικά, θεωρώ πως μου επιτρέπεται, λόγω της στοιχειώδους ευφυΐας, που πιστεύω ότι ακόμα μου αναγνωρίζει, να υπενθυμίσω το αυτονόητο, γνωστό από τα μαθητικά μας χρόνια, όταν διδασκόμαστε τον Πλάτωνα, “…πάσα επιστήμη, χωριζομένη δικαιοσύνης και της άλλης αρετής, ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ και ου σοφία φαίνεται…”.
»Θα τα πούμε ξανά με τους “παραθεσμικούς”, σε άλλα δικαστήρια, εντός και εκτός Κύπρου.
»Μέχρι τότε, όσοι οργάνωσαν και εκτέλεσαν όλα τα πιο πάνω, εις βάρος μου, εύχομαι να κοιμούνται ήσυχοι τα βράδια, με τη συνείδησή τους. Αν τους χρησιμεύει σε κάτι. Νοουμένου ότι η “συνείδησή” τους δεν είναι όπως τη σκωληκοειδή απόφυση, που δεν χρησιμεύει σε τίποτα. Παρά μόνο, για να αρρωσταίνει τον άνθρωπο».
