Πρόστιμα συνολικού ύψους 140.000 ευρώ έχουν επιβληθεί σε αξιωματούχους και δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα, που δεν έχουν υποβάλει έγκαιρα τη δήλωση των περιουσιακών τους στοιχείων, με το «κοντέρ» των χρηματικών ποινών να γράφει ακόμη…
Πρόκειται για 338 κατόχους πολιτειακών ή άλλων αξιωμάτων στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Με βάση τον σχετικό Νόμο θα έπρεπε να υποβάλουν το «Πόθεν Έσχες» τους μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου, αλλά δεν το έπραξαν. Κι αυτό παρόλο που τους είχαν γίνει προειδοποιήσεις και δόθηκαν παρατάσεις και άλλες διευκολύνσεις.
Οι περισσότεροι απ΄ αυτούς άρχισαν να συμμορφώνονται σταδιακά μετά τη δημοσιοποίηση των ονομάτων τους (αρχές Οκτωβρίου) στην ιστοσελίδα του Τριμελούς Συμβουλίου, τα στελέχη του οποίου -όπως είναι γνωστό- διορίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κι έχουν την ευθύνη τήρησης του «περί Ορισμένων Δημόσια Εκτεθειμένων Προσώπων και Ορισμένων Αξιωματούχων της Κυπριακής Δημοκρατίας (Δήλωση και Έλεγχος Περιουσίας) Νόμος του 2004 (50(I)/2004)».
Πέραν από το άμεσο πρόστιμο, οι 338 αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν (όσοι ακόμη δεν έχουν συμμορφωθεί) χρηματική ποινή για κάθε ημέρα που περνά χωρίς να έχουν υποβάλει τη δήλωση των περιουσιακών τους στοιχείων. Το ημερήσιο αυτό πρόστιμο άρχισε να επιβάλλεται από την 1η Νοεμβρίου.
Παρόλα αυτά, μέχρι και τη χθεσινή ημέρα 34 αξιωματούχοι και δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα, δεν είχαν καν υποβάλει τη δήλωσή τους. Ο λόγος για έναν πρόεδρο σχολικής εφορείας, οκτώ πρόσωπα που εμπίπτουν στην κατηγορία των «πρόεδρων και μελών διοικητικών συμβουλίων και επιτροπών», 16 πρόεδρους κοινοτικών συμβουλίων και τέλος εννέα αξιωματούχους Δήμων (δήμαρχοι, μέλη δημοτικών συμβουλίων και δημοτικοί γραμματείς).
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Τα ονόματα των ΠΕΠ που δεν υπέβαλαν πόθεν έσχες
Μέχρι στιγμής μεγάλο ποσοστό των παραβατών έχει καταβάλει το πρόστιμο, ωστόσο, ξεκάθαρη εικόνα θα υπάρχει μέχρι το τέλος του έτους. Με τη νέα χρονιά οι αρμόδιοι λειτουργοί της Γραμματείας του Υπουργικού Συμβουλίου που κρατούν αρχείο για λογαριασμό του Τριμελούς Συμβουλίου, θα έχουν ξεκάθαρη εικόνα.
Από εκεί και πέρα, για όσους δεν ανταποκριθούν στην υποχρέωση να καταβάλουν την χρηματική τους ποινή, τότε θα ειδοποιηθούν Αστυνομία και Νομική Υπηρεσία και θα κληθούν να δώσουν το οφειλόμενο ποσό μέσω εξώδικου.
Οι οικονομικές ποινές θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο τσουχτερές για τους παραβάτες. Αρκεί να σημειώσουμε ότι βάσει της νομοθεσίας, για όσους παραλείπουν να υποβάλουν τη δήλωσή τους εντός του προκαθορισμένου χρονικού πλαισίου, το άμεσο πρόστιμο που προνοείται είναι μέχρι τις 5.000 ευρώ και μέχρι 100 ευρώ για κάθε ημέρα συνέχισης της παράλειψης.
Ωστόσο, το Τριμελές Συμβούλιο βάσει σχετικής απόφασής του, επιβάλλει κατά πολύ χαμηλότερες οικονομικές ποινές. Οι παραβάτες που είναι πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων ημικρατικών οργανισμών, δήμαρχοι, γενικοί διευθυντές νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή έχουν υψηλότερο αξίωμα, καλούνται να καταβάλουν 1.000 ευρώ, ενώ η αντίστοιχη χρηματική ποινή για δημοτικούς συμβούλους και μέλη διοικητικών συμβουλίων είναι 500 ευρώ. Σε ό,τι αφορά τα ημερήσια πρόστιμα, έχουν οριστεί σε 10 και 5 ευρώ ανάλογα με το αξίωμα για κάθε 24ωρο που δεν συμμορφώνονται με την υποχρέωση υποβολής του «Πόθεν Έσχες».
Το πνεύμα
Η τσιμπίδα της παρούσας νομοθεσίας πιάνει κυρίως πολιτειακούς ή δημοτικούς αξιωματούχους. Στο σχετικό παράρτημα παρατίθενται 69 σχετικές ιδιότητες. Στην ουσία αφορά όλους τους αξιωματούχους που λαμβάνουν ή/και διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα, εξαιρούμενων του Πρόεδρου της Δημοκρατίας, των υπουργών, των υφυπουργών, των βουλευτών και των ευρωβουλευτών, οι οποίοι με βάση άλλη νομοθεσία υποβάλλουν «Πόθεν Έσχες» τη Βουλή. Για άτομα που εμπίπτουν σε 15 προκαθορισμένες κατηγορίες, η δημοσιοποίηση των δηλώσεων είναι υποχρεωτική.
Το πνεύμα της νομοθεσίας είναι ξεκάθαρο και αποσκοπεί στην πρόληψη και καταπολέμηση της διαφθοράς στη δημόσια ζωή, ενώ ελεγχόμενοι είναι όσοι κατέχουν δημόσια θέση ή διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα ή διαδραματίζουν ρόλο στη δημόσια πολιτική και οικονομική ζωή.
Με βάση το άρθρο «3» του Νόμου, έχουν υποχρέωση να καταθέτουν δήλωση στο Τριμελές Συμβούλιο μέσα σε τρεις μήνες από την απόκτηση της ιδιότητας ή του αξιώματός τους ή την ανάληψη των καθηκόντων τους, και ανά τριετία από το χρόνο που ανέλαβαν και καθ’ όσο χρόνο κατέχουν την ιδιότητα ή το αξίωμά τους. Επιπρόσθετα, πρέπει να συμμορφώνεται με αυτή την υποχρέωση κάθε αξιωματούχος και δημόσια εκτεθειμένο πρόσωπο, μέσα σε τρεις μήνες από τη λήξη της θητείας του ή από την παραίτησή του από το αξίωμα ή τη θέση του ή από την ημερομηνία απώλειας της ιδιότητας ή του αξιώματος ή της θέσης του για οποιοδήποτε άλλο λόγο. Οι αξιωματούχοι στη δήλωσή τους πρέπει να υποβάλλουν τα περιουσιακά στοιχεία των ιδίων, των συζύγων και των ανήλικων τέκνων τους.
Το Τριμελές Συμβούλιο συστάθηκε το 2017, με το βάρος για την τήρηση Νόμου να πέφτει πάνω του. Πρόεδρος του συμβουλίου είναι ο πρώην πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Δώρος Ιωαννίδης, ενώ πλαισιώνεται από τον έφορο Φορολογίας Σωτήρη Μαρκίδη και το μέλος του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Σταύρο Παντζιαρή.
338 δεν παρουσίασαν δήλωση με τη λήξη της προθεσμίας
Πιο κάτω παρουσιάζουμε τη συνοπτική κατάσταση με τους 338 που δεν υπέβαλαν έγκαιρα τη δήλωση περιουσιακών τους στοιχείων και στους οποίους επιβλήθηκε πρόστιμο, όπως αυτή δημοσιεύτηκε στη σελίδα του Τριμελούς Συμβουλίου. Η πλειοψηφία (300) έστω με καθυστέρηση ανταποκρίθηκε στην υποχρέωση που απορρέει από τον Νόμο, ωστόσο, 38 πρόσωπα δεν έχουν ακόμη συμμορφωθεί. Η αιτιολογία που δόθηκε από πολλούς ήταν η προσωπική άγνοια ότι εμπίπτουν στις πρόνοιες του Νόμου:
84 πρόσωπα που εμπίπτουν στην κατηγορία των προέδρων και των μελών διοικητικών συμβουλίων και επιτροπών:
– 5 στελέχη της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου
– 5 στελέχη του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου
– 2 στελέχη του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου
– 5 στελέχη του Κυπριακού Οργανισμού Αθλητισμού
– 2 στελέχη της Αρχής Λιμένων Κύπρου
– 6 στελέχη του Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως Στέγης
– 4 στελέχη του Οργανισμού Νεολαίας Κύπρου
– 7 στελέχη του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ)
– 1 στέλεχος του ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΣΗΜΑΝΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΠΟΛΥΤΙΜΑ ΜΕΤΑΛΛΑ
– 4 στελέχη του ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΦΟΡΕΑ ΙΣΟΤΙΜΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΒΑΡΩΝ
– 1 στέλεχος του Οργανισμού Ασφάλισης υγείας
– 3 στελέχη της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού
– 7 στελέχη της Αναθεωρητικής Αρχής Αδειών
– 3 μέλη του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Κύπρου
– 1 μέλος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας Υδρογονανθρώπακων (Ε.Υ.Κ.) ΛΤΔ
– 3 μέλη του Συμβουλίου του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου
– 10 στελέχη της ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ (ΔΕΦΑ)
– 1 στέλεχος του ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ (ΚΟΔΑΠ)
– 2 μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Κυπριακής Εταιρείας Αποθήκευσης Πετρελαιοειδών ΛΤΔ (Κ.Ετ.Α.Π.)
– 5 μέλη του διοικητικού συμβουλίου του Κυπριακού Ινστιτούτου Προώθησης Επενδύσεων / CYPRUS INVESTMENT PROMOTION AGENCY (CIPA)
– 2 μέλη της Αρχής Παιγνίων και Εποπτείας Καζίνου Κύπρου
Πρόεδροι κοινοτικών συμβουλίων:
– Πρόκειται για τη μεγαλύτερη κατηγορία αξιωματούχων που παρέλειψαν να υποβάλουν δήλωση, αφού η σχετική λίστα περιλαμβάνει συνολικά 117 πρόσωπα. Τα 22 πρόσωπα είναι πρόεδροι κοινοτήτων της Λευκωσίας, τα 30 πρόεδροι κοινοτήτων της Λεμεσού, τα 53 πρόεδροι κοινοτήτων στην επαρχία Πάφου και οι 12 στην επαρχία Λάρνακας.
Πρόεδροι σχολικών εφορειών:
Σ΄ αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται εννέα άτομα από Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα, Πάφο και Ελεύθερη Αμμόχωστο.
Γενικοί Διευθυντές Συμβουλίων Αποχετεύσεων:
Περιλαμβάνει τρεις αξιωματούχους σε Παραλίμνι, Λευκωσία και Λάρνακα.
Γενικοί διευθυντές Υπουργείων, Υφυπουργείων, νομικών προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, αξιωματούχοι:
Σχετικά μεγάλος ο αριθμός των 12 προσώπων που δεν συμμορφώθηκαν, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψιν ότι υπηρετούν σε πόστα που θα έπρεπε να γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους με βάση τον Νόμο.
Δήμαρχοι, μέλη δημοτικών συμβουλίων και δημοτικοί γραμματείς:
Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία μετά απ΄ αυτή των προέδρων κοινοτικών συμβουλίων. Συνολικά 113 αξιωματούχοι είναι αυτοί που παρέλειψαν να υποβάλουν έγκαιρα τη δήλωσή τους.
Η δήλωση υποβάλλεται στο ειδικό έντυπο και περιέχει τα ακόλουθα περιουσιακά στοιχεία εντός και εκτός της Δημοκρατίας του αξιωματούχου ή του δημόσια εκτεθειμένου προσώπου και του/της συζύγου του και των ανήλικων τέκνων του κατά το χρόνο της υποβολής της:
Την ακίνητη ιδιοκτησία, περιλαμβανομένων των εμπράγματων δικαιωμάτων και βαρών επ’ αυτής με πλήρη περιγραφή του είδους, της έκτασης, των τοπογραφικών στοιχείων, του τρόπου, του χρόνου και της αξίας τους κατά το χρόνο της απόκτησής της.
τα πάσης φύσεως μηχανοκίνητα μεταφορικά μέσα περιλαμβανομένων και σκαφών
το ίδιον ουσιαστικό οικονομικό συμφέρον σε οποιαδήποτε επιχείρηση.
τα κάθε είδους περιουσιακά στοιχεία που αποτιμώνται σε χρεόγραφα, χρεωστικά ομόλογα, μετοχές και μερίσματα προς ίδιον οικονομικό συμφέρον σε ιδιωτικές και δημόσιες εταιρείες, οι καταθέσεις σε εμπορικές τράπεζες, ταμιευτήρια ή συνεργατικές εταιρείες, τα εισοδήματα ή ωφελήματα από ασφαλιστικά συμβόλαια και οποιαδήποτε άλλα εισοδήματα.
Βασικές πρόνοιες για τη δήλωση, την έρευνα και τις συνέπειες
Η δήλωση περιλαμβάνει επιπρόσθετα:
Οποιαδήποτε διαφοροποίηση των περιουσιακών στοιχείων του αξιωματούχου ή του δημόσια εκτεθειμένου προσώπου και του/της συζύγου του και των ανήλικων τέκνων του, η οποία έχει μεσολαβήσει από την αμέσως προηγούμενη δήλωση, μαζί με επαρκείς επεξηγήσεις που να δικαιολογούν τη διαφοροποίηση αυτή· και
κατάσταση των χρεών του αξιωματούχου ή του δημόσια εκτεθειμένου προσώπου και του/της συζύγου του.
Σημειώνεται ακόμη ότι, σύμφωνα με τις πρόνοιες της νομοθεσίας, το Τριμελές Συμβούλιο μπορεί να αρχίσει έρευνα σε βάρος ενός αξιωματούχου σε περίπτωση (1)υπάρχει ενώπιόν του ένορκη γραπτή καταγγελία ότι συγκεκριμένος αξιωματούχος ή δημόσια εκτεθειμένο πρόσωπο έχει άμεσο ή έμμεσο ή συγκαλυμμένο περιουσιακό όφελος, το οποίο, όπως εύλογα πιστεύει ο καταγγέλλων, δεν έχει περιληφθεί στη δήλωσή του και (2) όταν από τη δήλωση εμφαίνεται ότι έχουν περιληφθεί σ’ αυτή αναληθή στοιχεία ή όταν από την αμέσως προηγούμενη δήλωση εμφαίνεται ότι υπάρχει αύξηση της περιουσίας του αξιωματούχου ή του δημόσια εκτεθειμένου προσώπου, ή των ανήλικων τέκνων του, χωρίς ταυτόχρονα να υπάρχει στη δήλωση επαρκής αιτιολόγηση της συγκεκριμένης αύξησης με αναφορά στον τρόπο αύξησης και στην προέλευσή της.
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι αξιωματούχος ή δημόσια εκτεθειμένο πρόσωπο υποβάλλει ψευδή δήλωση, είναι ένοχος αδικήματος και υπόκειται σε ποινή φυλάκισης μέχρι ενός έτους ή σε χρηματική ποινή.
Επιπλέον, το Τριμελές Συμβούλιο κατά τη διερεύνηση οποιασδήποτε υπόθεσης έχει την ευχέρεια να ζητήσει από τον αξιωματούχο ή το δημόσια εκτεθειμένο πρόσωπο για τον οποίο δυνατόν να διενεργηθεί έρευνα, τη συγκατάθεσή του για άρση του τραπεζικού ή φορολογικού απορρήτου.
Να σημειωθεί ότι το Τριμελές Συμβούλιο δημοσιοποιεί μόνο τις δηλώσεις των ακόλουθων αξιωματούχων: Αρχηγών κοινοβουλευτικών κομμάτων που δεν είναι μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων, αρχηγών μη κοινοβουλευτικών κομμάτων, του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, του διευθυντής του γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας, του προεδρικού Επιτρόπου, του Επίτροπου Προεδρίας για Ανθρωπιστικά Θέματα, του Γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου, των Δημάρχων των μη κατεχόμενων δήμων, του Διοικητή και του Υποδιοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, του Γενικού Ελεγκτή και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας, του Γενικού Λογιστή και του Βοηθού Γενικού Λογιστή της Δημοκρατίας, του πρόεδρου και των μελών της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας, του πρόεδρου και των μελών της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, του πρόεδρου και των μελών της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού, του πρόεδρου και των μελών της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Ποιοί ελέγχονται και ποιοί πρέπει να ελέγχονται
Δεν είναι λίγες οι φορές που τέθηκε θέμα για τις ακριβείς πρόνοιες της νομοθεσίας και τα άτομα που θα πρέπει να ελέγχονται. Για παράδειγμα, σχολιάζεται το γεγονός ότι καλούνται να υποβάλλουν δήλωση περιουσιακών στοιχείων κοινοτάρχες σε χωριά μερικών δεκάδων κατοίκων που διαχειρίζονται πολύ μικρά κονδύλια, την ίδια στιγμή που δεν υπάρχει καμιά υποχρέωση για διευθυντές υπηρεσιών, όπως της Πολεοδομίας ή του Κτηματολογίου.
