Φραγμός στο ξεπούλημα κυπριακής γης σε αλλοδαπούς και Τούρκους – Κλείνουν «τρύπες» στη νομοθεσία

Φραγμό στο ξεπούλημα κυπριακής γης σε αλλοδαπά πρόσωπα, που γινόταν αλόγιστα και χωρίς απαραίτητους ελέγχους δέουσας επιμέλειας, θα επιχειρήσει να βάλει με νομοσχέδιο το Υπουργείο Εσωτερικών.

Το θέμα της προσπάθειας για θεραπεία του προβλήματος αναδείχθηκε στα τέλη Ιουλίου (29/7/25) μέσα από απάντηση του υπουργού Εσωτερικών, Κωνσταντίνου Ιωάννου, σε κοινοβουλευτικό ερώτημα του βουλευτή Νίκου Γεωργίου ημερομηνίας 18/6/25. Το όλο ζήτημα είχε αναδειχθεί από τον «Φ» στις 30/1/2025, με αφορμή πρόταση Νόμου του βουλευτή της εκλογικής περιφέρειας Αμμοχώστου που συζητήθηκε στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών μια ημέρα αργότερα.

Ο Υπουργός, λοιπόν, απαντώντας στις 29 του περασμένου Ιουλίου σε πρόσφατο σχετικό ερώτημα του Νίκου Γεωργίου, στην ουσία αναγνώρισε το πρόβλημα, ενώ εμμέσως κάνει και κυβερνητική παραδοχή ότι η νομοθεσία είναι παρωχημένη και πως «χρήζει αναθεώρησης».

Το σημαντικό, ωστόσο, δεν είναι η αναγνώριση του προβλήματος, αλλά η αναφορά του υπουργού πως ήδη έχουν γίνει επαφές με τη Νομική Υπηρεσία για ρύθμιση του ζητήματος και πιο συγκεκριμένα η κατάργηση της υφιστάμενης νομοθεσίας και η θεσμοθέτηση νέας.

Αναφέρει, συγκεκριμένα, ο υπουργός στην απάντησή του: «Ως εκ τούτου, και κατόπιν διαβουλεύσεων με τη Νομική Υπηρεσία, πρόθεση του Υπουργείου είναι να προωθήσει την κατάργηση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου και να ετοιμάσει νέα νομοθεσία που να ρυθμίζει το θέμα. Η διαδικασία βρίσκεται στο στάδιο εξέτασης των κενών της υφιστάμενης νομοθεσίας».

Το Υπουργείο στον «Φ»

Αρμόδιο πρόσωπο από το υπουργείο Εσωτερικών μετά από ερώτημα του «Φ» μάς ανέφερε χθες ότι είναι -μεν- σε πρώιμο στάδιο οι προσπάθειες για νομοθετική ρύθμιση του θέματος, ωστόσο ήδη έχει ανατεθεί σε λειτουργούς του Υπουργείου η διευθέτηση του ζητήματος. Εξήγησε ότι ήδη επεξεργάζονται την υφιστάμενη νομοθεσία και εστιάζουν στα σημεία που πρέπει να αντικατασταθούν, ετοιμάζοντας σχετικές προτάσεις.

Το πρόβλημα

Όπως είχε γράψει ο «Φ» και τον περασμένο Ιανουάριο η νομοθεσία έθετε περιορισμούς για αλλοδαπά πρόσωπα. Ωστόσο, ο σχετικός Νόμος παρακάμπτεται, καθώς υπήκοοι άλλων χωρών με τα υφιστάμενα δεδομένα σήμερα αγοράζουν περιουσία μέσω νομικών προσώπων, δηλαδή εταιρειών, αποφεύγοντας τον έλεγχο. Υπάρχει παραθυράκι σε όλο το νομοθετικό πλαίσιο.

Ο υφιστάμενος Νόμος έχει περιορισμούς (άρθρο 3) στην κτήση ακίνητης ιδιοκτησίας από αλλοδαπό και πιο συγκεκριμένα, αυτή απαγορεύεται χωρίς προηγουμένως να δοθεί άδεια από το Υπουργικό Συμβούλιο (αυτή η εξουσία εκχωρήθηκε στις επαρχιακές διοικήσεις). Μάλιστα, στο σχετικό άρθρο του Νόμου καθορίζεται η απολύτως αναγκαία έκταση για την ανέγερση υποστατικού για κατοικία ή επαγγελματική στέγη. Αυτή, σύμφωνα πάντα με τη νομοθεσία, δεν πρέπει να υπερβαίνει την έκταση των δύο σκαλών.

Αλλά όπως αναδεικνυόταν και σε άρθρο του Γιώργου Κουκούνη (δικηγόρος) στον «Φ» πριν από περίπου τέσσερα έτη (14/6/2021), οι όποιοι περιορισμοί είναι άνευ αντικειμένου. Σημείωνε ο κ. Κουκούνης χαρακτηριστικά: «(…) οποιοσδήποτε αλλοδαπός μπορεί να συστήσει κυπριακή εταιρεία και να αποκτήσει ακίνητη περιουσία ανεξάρτητα από τη διευθυντική ή μετοχική δομή της, χωρίς κανένα περιορισμό. Τίθεται εύλογα το ερώτημα γιατί να υπάρχουν οι ανωτέρω περιορισμοί για τα φυσικά πρόσωπα, εφόσον μπορούν να αποκτήσουν ακίνητη ιδιοκτησία μέσω εταιρείας».

Το όλο θέμα έχει χαρακτηριστεί ως κοινωνικοοικονομικό και έχει συσχετιστεί με ομάδες πολιτών, όπως ημεδαπά νεαρά ζευγάρια, που καθημερινά έρχονται αντιμέτωπα με το στεγαστικό ζήτημα λόγω της ραγδαίας αύξησης των τιμών των ακινήτων.

Οι Επαρχιακές Διοικήσεις…

Ερωτηματικά, πάντως, προκύπτουν και για την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να τεθεί από μόνο του εκτός της διαδικασίας. Όπως σημειώσαμε πιο πάνω το άρθρο 3 του περί Κτήσης Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Αλλοδαποί) Νόμου έδιδε την εξουσία στο κυβερνητικό σώμα να εγκρίνει ή να απορρίψει αγορά γης από αλλοδαπό. Ωστόσο, αυτή η εξουσία, όπως αναφέρει και ο νυν υπουργός Εσωτερικών στην πρόσφατη απάντησή του προς τον Γεωργίου, εκχωρήθηκε με απόφαση του Υπουργικού στους Επάρχους το 1999.

«Διασφάλιση δημοσίου συμφέροντος»

Ο Νίκος Γεωργίου σχολιάζοντας στον «Φ» την τροπή του θέματος, ανάφερε πως η απάντηση του υπουργού Εσωτερικών «επιβεβαιώνει την ανάγκη αναθεώρησης του ισχύοντος νομικού πλαισίου που διέπει την παραχώρηση άδειας απόκτησης ακίνητης ιδιοκτησίας από υπηκόους τρίτων χωρών στην Κυπριακή Δημοκρατία». Σε άλλο σημείο των τοποθετήσεών του, είπε: «Το συγκεκριμένο ζήτημα αναδείχθηκε με επιμονή από πλευράς μου μέσα από σειρά κοινοβουλευτικών παρεμβάσεων και ερωτήσεων, ενώ έχει ήδη κατατεθεί και σχετική πρόταση νόμου, η οποία εκκρεμεί ενώπιον της Βουλής. Πρόκειται για μία πρωτοβουλία που στόχο έχει να ενισχύσει τη διαφάνεια, τη νομική σαφήνεια και τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος». Κατέληξε λέγοντας: «Η παραχώρηση άδειας απόκτησης ακίνητης ιδιοκτησίας σε υπηκόους τρίτων χωρών, παρότι υπόκειται σε περιορισμούς, απαιτεί σαφείς και ορθολογικούς κανόνες. Η έλλειψη επαρκούς ρύθμισης ενέχει κινδύνους καταστρατήγησης του νόμου».

Ακόμα και Τούρκοι μπορούν να αποκτήσουν γη στη Δημοκρατία

• Επεξεργαζόταν λύσεις η Έφορος Εταιρειών, το ζήτημα θα απασχολήσει τη Βουλή το φθινόπωρο

Όπως είχαμε αναδείξει και με δημοσίευμά μας την άνοιξη του 2025, με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία Τούρκοι υπήκοοι μπορούν να εγγράφουν εταιρείες στην Κυπριακή Δημοκρατία και μέσω αυτών να αποκτούν γη στις περιοχές όπου η Δημοκρατία ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο. Μάλιστα, το ζήτημα είχε απασχολήσει την Έφορο Εταιρειών, Ειρήνη Μυλωνά Χρυστοστόμου. Κάνοντας τοποθετήσεις σε συνέντευξή της στον «Φ» στις 4/5/2025, αν και προσεκτική στα όσα δήλωσε (σ.σ. θέματα εθνικής ασφάλειας), έδωσε σαφείς ενδείξεις ότι υπάρχει προσπάθεια νομοθετικής ρύθμισης του ζητήματος.

Είχαμε ρωτήσει κατά πόσον ένας Τούρκος υπήκοος «μπορεί μέσω μια εταιρικής οντότητας να γίνει κάτοχος γης στη Δημοκρατία». Η Έφορος Εταιρειών μας είχε πει τότε: «Το συγκεκριμένο θέμα μας έχει απασχολήσει αρκετά. Το να είσαι Τούρκος υπήκοος και να κάνεις αίτηση για να εγγράψεις εταιρεία στην Κύπρο και να είσαι είτε μέτοχος είτε διευθυντής σ’ αυτή την εταιρεία, είναι ένα θέμα που το εξετάζει η υπηρεσία μας. Υπάρχουν κάποιες διαδικασίες με τις οποίες ελέγχεται αυτός ο υπήκοος αυτής της χώρας. Στο συγκεκριμένο θέμα δεν μπορώ να πω περισσότερα. Όμως, υπάρχει πιθανότητα ο Τούρκος υπήκοος να εγγράψει και να έχει εταιρεία στην Κύπρο. Παρ’ όλα αυτά, επειδή υπάρχουν περιπτώσεις που αρνούμαστε σε Τούρκους υπηκόους να εγγράψουν στο όνομά τους εταιρείες, έχουν δρομολογηθεί τέτοιες διαδικασίες για να είναι ο Έφορος Εταιρειών πιο κατοχυρωμένος στην άρνησή του».

Το όλο ζήτημα έχει ήδη απασχολήσει και την κοινοβουλευτική επιτροπή Ελέγχου, ενώ το εν λόγω σώμα θα συνεδριάσει εκ νέου για το θέμα και εντός φθινοπώρου.

Να σημειωθεί, πάντως, πως οι δύο καταζητούμενοι γιοι του Σιμόν Μιστριέλ Αϊκούτ που κατηγορείται για μεγάλης κλίμακας σφετερισμό ελληνοκυπριακής γης στα κατεχόμενα, είχαν αποκτήσει ακίνητα στη Δημοκρατία. Ο λόγος για τον 51χρονο Αφίκ Γιάκοβ και τον 49χρονο Μάικλ Μιστριέλ Αϊκούτ. Από τον Ιανουάριο η Μονάδα Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης δέσμευσε περιουσία του 51χρονου στις ελεύθερες περιοχές αξίας €1,2 εκατ.

Έρευνα ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που φέραμε στο φως της δημοσιότητας στις 30/1/2025, φανερώνει πως δεν υπάρχει απαγόρευση σε αλλοδαπούς, σε ό,τι αφορά την απόκτηση ακίνητης ιδιοκτησίας. Ωστόσο, σε αρκετά κράτη υπάρχουν περιορισμοί και έλεγχος, βάσει των εθνικών νομοθεσιών, ενώ είναι έκδηλος ο σκεπτικισμός που υπάρχει σε ευρωπαϊκές χώρες. Αυστηρά μέτρα λαμβάνονται σε Φινλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ελλάδα.