Σαράντα τέσσερα σχολεία όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, 618 εκπαιδευτικοί, 6.103 μαθητές, 268 φορείς συνεργασίας και 11.140 δέντρα που φυτεύτηκαν είναι ο απολογισμός – ο ιδιαίτερα θετικός απολογισμός – του καινοτόμου προγράμματος «Πρασινίζω το σχολείο μου – Πρασινίζω τη γειτονιά μου».
Το αξιοσημείωτο δε, με αυτό το πρόγραμμα είναι το γεγονός ότι οι πιο πάνω αριθμοί αφορούν μόνο την περσινή σχολική χρονιά, περίοδο κατά την οποία άρχισε η υλοποίησή του. Από αυτούς τους αριθμούς, εκτός από την επιτυχία του προγράμματος, διαφαίνεται και η δυναμική που έχει αναπτύξει αν και νέο ακόμη και πως θα εξελιχθεί αφού αγκαλιαστεί και από άλλα σχολεία.
To «Πρασινίζω το σχολείο μου – Πρασινίζω τη γειτονιά μου» εντάσσεται στις βασικές πολιτικές του υπουργείου Παιδείας και αναπτύσσεται από τη Μονάδα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΠΑΑ), για να καταστούν τα θέματα του Περιβάλλοντος και της Αειφόρου Ανάπτυξης επίκεντρο της σχολικής μονάδας. Συνιστά τμήμα της αναθεωρημένης Στρατηγικής του Υπουργείου για την ΕΑΑ και την Πράσινη Μετάβαση με επίκεντρο την Αειφόρο Ανάπτυξη 2030 και αποτελεί τμήμα των γενικότερων κινητοποιήσεων στην Κύπρο για ενίσχυση του πρασίνου στον τόπο μας.
Επίσης, συνάδει με τις βασικές αρχές για εξωραϊσμό του σχολικού χώρου, με γνώμονα την ποιοτική αναβάθμισή του, ανταποκρίνεται στο ζητούμενο για ποιοτική αναβάθμιση της εκπαίδευσης μέσα από την εμπειρική και βιωματική ενασχόληση των μαθητών, συνάδει με την Παγκόσμια Ατζέντα των Στόχων της Αειφόρου Ανάπτυξης, με έμφαση στους στόχους της ποιοτικής εκπαίδευσης, Αειφόρες Πόλεις και Κοινότητες, Δράση για το Κλίμα, Ζωή στη Γη (δάση και βιοποικιλότητα) και αποτελεί οργανικό τμήμα της πολιτικής του υπουργείου Παιδείας για την καθιέρωση της Ολιστικής Σχολικής Προσέγγισης σε όλα τα σχολεία για να καταστούν αειφόρα. Την ίδια ώρα, ο σχολικός χώρος και οι κτηριακές υποδομές μέσα από συγκεκριμένες και οργανωμένες πράσινες περιβαλλοντικές παρεμβάσεις μπορούν να καταστούν τμήμα της μαθησιακής διαδικασίας.
Όσον αφορά τον σκοπό του καινοτόμου αυτού προγράμματος είναι η ενίσχυση του Πράσινου σε τοπικό επίπεδο, ξεκινώντας από το σχολείο και εκτεινόμενο στην Κοινότητα, με στόχο τη βελτίωση του μικροκλίματος, την αύξηση του αστικού πράσινου, την ανάπτυξη του εθελοντισμού, την περαιτέρω ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης, αλλά κυρίως της περιβαλλοντικής δράσης όλων μας, μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες αλληλεπιδραστικού τύπου.
Αναφορικά με τους στόχους του προγράμματος, η προϊστάμενη της Μονάδας ΕΠΑΑ του υπουργείου Παιδείας, Αραβέλλα Ζαχαρίου, ανέφερε πως είναι πολυεπίπεδοι και καλύπτουν πέρα από την περιβαλλοντική διάσταση, την παιδαγωγική καθώς και την κοινωνική διάσταση.
Επιπρόσθετα, μέσα από αυτό επιτυγχάνεται:
-Η γνωριμία των μαθητών με τη διαδικασία της δεντροφύτευσης αλλά και της συντήρησης και της διατήρησης των χώρων πρασίνου. -Η σύνδεση των μαθητών και των λοιπών μελών της σχολικής κοινότητας με το χώρο και τη Γη και η ανάπτυξη του αισθήματος του ανήκειν, ως βασικής αρχής για τη διατήρηση και την προστασία ενός χώρου. -Η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι η δεντροφύτευση και γενικότερα η δημιουργία χώρων πρασίνου, προϋποθέτει, από όλους μας, τη φροντίδα και συντήρησή τους. -Η εξοικείωση των μαθητών με τεχνικές καλλιέργειας, φροντίδας και περιποίησης των χώρων πρασίνου. -Η ποιοτική αναβάθμιση της σχολικής μονάδας μέσω της δημιουργίας χώρων πρασίνου, οι οποίοι μπορούν να συμβάλουν στον εξωραϊσμό του σχολικού χώρου, στην υγιή και δημιουργική απασχόληση των μαθητών, στη δημιουργία χώρων σκίασης και στην ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με εμπειρικό και βιωματικό τρόπο.
Αναφορικά με τη συμμετοχή του κάθε σχολείου στο πρόγραμμα, είναι εθελοντική και αυτό μπορεί να συμμετάσχει είτε με όλες τις τάξεις, είτε με κάποιες από αυτές.
Το κάθε σχολείο θα καταρτίσει το πρόγραμμα δραστηριοτήτων του αναφορικά με τη δημιουργία του χώρου πρασίνου, όπως επίσης και τις αρμοδιότητες που θα αναληφθούν από κάθε τάξη για τη συντήρηση και τη φροντίδα του χώρου πρασίνου (πότισμα, ξεχόρτισμα, ασθένειες φυτών, καταγραφή της πορείας προόδου του χώρου, πινακίδες, φύλαξη εργαλείων, κ.λπ.).
Το κάθε σχολείο καλό είναι να δημιουργήσει τη συντονιστική ομάδα πρασίνου αποτελούμενη από τα παιδιά, εκπαιδευτικούς, γονείς, εκπρόσωπο της σχολικής εφορείας, επαγγελματίες, εθελοντές κ.λπ., για τη δημιουργία, συντήρηση και φροντίδα του χώρου πρασίνου.
Όσον αφορά στο πώς μπορούν τα σχολεία να ενταχθούν στο «Πρασινίζω το σχολείο μου – Πρασινίζω τη γειτονιά μου», η παρουσίαση του προγράμματος είναι ξεκάθαρη:
-Τήρηση κανόνων ασφαλείας (π.χ. δημιουργία ή αξιοποίηση οδηγού, αν υπάρχει) με βασικούς κανόνες που χρειάζεται να τηρούνται για τη δεντροφύτευση και τη δημιουργία χώρων πρασίνου. -Πληροφόρηση της εκπαιδευτικής κοινότητας και όλων των εμπλεκομένων αναφορικά με το πώς δημιουργούνται και πώς συντηρούνται οι χώροι πρασίνου. -Πρόνοια για τη συντήρηση και φροντίδα των χώρων πρασίνου κατά τους μήνες που τα σχολεία είναι κλειστά. -Στήριξη των σχολείων από το σύνολο των κοινωνικών εταίρων. -Οι ανάγκες που θα απαιτηθούν από το κάθε σχολείο και η προσπάθεια κάλυψής τους
Σημαντικό για τη δημιουργία των χώρων πρασίνου στα σχολεία είναι να ληφθεί υπόψη ότι: 1) Το πρόγραμμα έχει εφαρμοσθεί πιλοτικά πριν οριστικοποιηθεί 2)Η συμμετοχή του κάθε σχολείου είναι τριετής 3) Στόχος είναι 30 σχολεία κάθε χρόνο μέχρι να εισαχθούν όλα στο πρόγραμμα 4) Την εποπτεία την έχει η Μονάδα ΕΠΑΑ 5) Η οικονομική υποστήριξη του κάθε σχολείου θα γίνεται μετά την επιλογή του για συμμετοχή του στο πρόγραμμα. Η οικονομική απόδοση θα γίνει σε τρεις φάσεις στις σχολικές εφορείες και μετά την ανάρτηση των δράσεων τους στην πλατφόρμα 6) Τα τιμολόγια πληρωμής φυλάσσονται στο σχολείο για πιθανό έλεγχο από το Γενικό Λογιστήριο 7) Η οικονομική υποστήριξη του κάθε σχολείου είναι για τρία χρόνια. Ο πρώτος χρόνος υλοποίηση του έργου και τα άλλα δύο χρόνια για συντήρηση
8) Σχολεία τα οποία δεν ανταποκρίνονται στους στόχους του προγράμματος στη βάση των υποβληθέντων πλάνων τους θα αποκλείονται από το πρόγραμμα για τα επόμενα χρόνια και θα ζητηθεί επιστροφή μέρους της οικονομικής στήριξης 9) Το πρόγραμμα αξιολογείται κάθε τέλος του χρόνου, από ερευνητική ομάδα που θα συσταθεί για το σκοπό αυτό από τη Μονάδα ΕΠΑΑ και Πανεπιστήμια που δραστηριοποιούνται στο πεδίο αυτό 10) Η υποβολή της 2ης και 3ης δόσης θα εξαρτηθεί από το βαθμό υλοποίησης του έργου 11) Η επιλογή του χώρου είναι σημαντικό να έχει τη σύμφωνο γνώμη της Σχολικής Εφορείας.
Από πλευράς της η κ. Ζαχαρίου επεσήμανε ότι «θέλουμε τα σχολεία μας να αποτελέσουν χώρους κλιματικής ανθεκτικότητας, τα οποία θα βελτιώσουν και τη μαθησιακή απόδοση και επίδοση των μαθητών αλλά ταυτόχρονα θα τους παρέχουν και ευκαιρίες αλληλεπιδραστικής μάθησης καθώς και ψυχαγωγίας».
Εξάλλου, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το αποτύπωμα που θα αφήσει το πρόγραμμα σε όλα τα σχολεία που συμμετέχουν αλλά και στους μαθητές, ειδικά των νηπιαγωγείων καθώς τα μικρά παιδάκια εξοικειώνονται με τη γη και το περιβάλλον μαθαίνοντας να το σέβονται και να το φροντίζουν αλλά ταυτόχρονα μαθαίνουν και πολύ σημαντικά πράγματα μέσα από την προσωπική τους εμπλοκή στην καλλιέργεια και φροντίδα των φυτών αλλά και λαχανικών.
Φυτά που όχι μόνο ομορφαίνουν τον χώρο αλλά και τον αναβαθμίζουν κλιματικά
Σημαντική πτυχή του προγράμματος είναι και η αναβάθμιση όσον αφορά στο κλίμα του σχολείου και όχι μόνο ο καλλωπισμός. Κι αυτό διότι, τα δέντρα, τα φυτά αλλά και γενικότερα το πράσινο δημιουργεί άλλες κλιματικές συνθήκες, πολύ πιο ευχάριστες και σίγουρα αντιμετωπίζει και τις υψηλές θερμοκρασίες έξω στην αυλή. Την ίδια ώρα, όπως μας μεταφέρθηκε από το υπουργείο Παιδείας, μία όμορφη πράσινη αυλή αποτελεί από μόνη της κίνητρο για να απολαμβάνουν τα διαλείμματα τους οι μαθητές και όπως διαφάνηκε τους τελευταίους μήνες που ίσχυσε και ο περιορισμός της χρήσης των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία, εκεί που το πρόγραμμα «έτρεξε», η εικόνα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντική.
Όσον αφορά στα φυτά που έχουν φυτευτεί στα 44 σχολεία που πρώτα εντάχθηκαν στο πρόγραμμα και ήδη τα αποτελέσματα είναι εμφανή κατανέμονται στις ακόλουθες κατηγορίες και στις εξής ποσότητες:
