Σημαντικές παρεμβάσεις για τη διατήρηση, ενίσχυση και προστασία του χαλλουμιού ως Προϊόντος Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) παρουσίασε η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, ενώπιον της συνεδρίας της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας.
Η Υπουργός ανέφερε ότι το χαλλούμι αποτελεί «ναυαρχίδα των εξαγωγών» και βασικό πυλώνα του αγροδιατροφικού τομέα της Κύπρου. Ενημέρωσε την Επιτροπή για τη δημιουργία, το φθινόπωρο του 2024, Ενδοτμηματικής Επιτροπής για το Χαλλούμι, μια καινοτομία που συγκεντρώνει για πρώτη φορά όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες γύρω από το κρίσιμο θέμα της εμπορίας και των εξαγωγών. Η Επιτροπή κατάρτισε οδικό χάρτη αντιμετώπισης προβλημάτων που αφορούν στην εξαγωγή του χαλλουμιού ΠΟΠ.
Παράλληλα, η Κύπρος προχωρά σε στοχευμένες ενέργειες ένταξης του χαλλουμιού ΠΟΠ σε διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, με χώρες όπως η Αυστραλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Ιαπωνία. Ειδική αναφορά έγινε και στις προσωπικές επαφές της Υπουργού με τον Βρετανό ομόλογό της, με σκοπό την επίλυση προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι Κύπριοι τυροκόμοι στη μετά-Brexit εποχή.
Αυστηροί έλεγχοι και συστηματική εποπτεία
Στο μέτωπο της διασφάλισης ποιότητας και αυθεντικότητας, η Κυβέρνηση εφαρμόζει αυστηρό πλαίσιο ελέγχων σε όλα τα στάδια: από το γάλα και την παραγωγή στα τυροκομεία, μέχρι την τελική διάθεση στην αγορά. Σύμφωνα με τα στοιχεία που κατατέθηκαν:
Το 2025 πραγματοποιήθηκαν 11 έλεγχοι και 9 δειγματοληψίες από τον Φορέα Ελέγχου και τις Αρμόδιες Αρχές.
Στο πλαίσιο των ελέγχων μέσω του συστήματος iRASFF και σε λιμάνια, καταγράφηκαν παραβιάσεις και ήδη έχουν επιβληθεί ποινές, όπως δέσμευση παρτίδων και αλλαγές σε ετικέτες.
Έγιναν 250 διοικητικοί έλεγχοι σε εξαγωγές μέχρι τις 19/09/2025, ενώ 6 καταγγελίες προήλθαν από 4 διαφορετικές χώρες.
Τον Οκτώβριο και Νοέμβριο 2025 αναμένονται νέοι έλεγχοι από τον διεθνή οργανισμό Bureau Veritas.
Νέα τεχνολογικά εργαλεία και επιστημονική θωράκιση
Από τον Οκτώβριο του 2024 εφαρμόζεται νέο λογισμικό καταγραφής ποσοτήτων γάλακτος σε όλα τα τυροκομεία, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την ιχνηλασιμότητα. Επιπλέον, σε συνεργασία με το ΤΕΠΑΚ και το Γενικό Χημείο του Κράτους υλοποιείται πρόγραμμα ανίχνευσης γαλακτόσκονης και δημιουργίας τράπεζας δειγμάτων.
Η πρώτη ομάδα οργανοληπτικής αξιολόγησης (Sensory Panel) εκπαιδεύτηκε φέτος, σε συνεργασία με το ιταλικό Ερευνητικό Κέντρο Corfilac, ενισχύοντας την επιστημονική προστασία του χαλλουμιού έναντι απομιμήσεων.
Ολοκληρωμένο πλέγμα στήριξης για παραγωγούς
Η Υπουργός επανέλαβε τη δέσμευση της Κυβέρνησης να στηρίξει τους παραγωγούς, οι οποίοι όπως τόνισε είναι οι «πρωταγωνιστές της αλυσίδας». Μέσω στοχευμένων μέτρων και ενισχύσεων προωθούνται:
Επενδυτικό πρόγραμμα €30 εκατ. στην αιγοπροβατοτροφία, που προκηρύχθηκε τον Ιούνιο 2025.
Αναθεώρηση κεφαλικών επιδοτήσεων, με έμφαση στην παραγωγικότητα γάλακτος, με ετήσιο φάκελο €4 εκατ.
Για το 2025 υπάρχουν δύο κατηγορίες στήριξης, με επιλεξιμότητα που εξαρτάται από την ποσότητα παραδιδόμενου γάλακτος και τη χρήση του συστήματος καταγραφής.
Το 2026 και 2027 θα εφαρμοστεί ενιαίο σχήμα, με αυστηρότερα κριτήρια παραγωγικότητας.
Απλοποίηση διαδικασιών αδειοδότησης για κτηνοτροφικές μονάδες, με νέο Οδηγό και μειωμένες απαιτήσεις ως προς την πρόσβαση, τα απαιτούμενα έγγραφα και τα χρονοδιαγράμματα απάντησης των Υπηρεσιών.
Σχέδιο παραχώρησης 26 κρατικών τεμαχίων για τη δημιουργία σύγχρονων μονάδων, με επιδότηση επενδύσεων έως €600.000. Ήδη έχουν δοθεί 25 οικόπεδα, ενώ εκκρεμεί η τελική έγκριση για τα υπόλοιπα.
Επιπρόσθετα, εξετάζεται σχέδιο αναβάθμισης της διαχείρισης σε αίγες και πρόβατα για την περίοδο μέχρι το 2027 με προϋπολογισμό €1,5 εκατ., καθώς και νέα πρόταση οικονομικής ενίσχυσης λόγω του αυξημένου κόστους παραγωγής.
Σημαντικά ποσά στήριξης και για αγελαδοτροφικές μονάδες
Μέσα στη διετία έχουν δοθεί ενισχύσεις ύψους €24,5 εκατ., ενώ για το 2025 καταβλήθηκαν ήδη €2 εκατ. ως Μεταβατική Εθνική Ενίσχυση και €2,5 εκατ. για την ευημερία των αιγοπροβάτων. Σύντομα αναμένεται και η καταβολή της συνδεδεμένης κεφαλικής επιδότησης ύψους €4 εκατ.
Παράλληλα, επενδύσεις €5 εκατ. προωθούνται και στον τομέα της αγελαδοτροφίας, μέσω του Στρατηγικού Σχεδίου για εκσυγχρονισμό μονάδων, διαχείριση αποβλήτων και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή χωρίς αύξηση του αριθμού των ζώων.
