Με μια περιήγηση στα βάθη των αιώνων και των εποχών και μέσω των οικοδομημάτων της χαράσσεται η νοητή γραμμή επί της οποίας πορεύτηκε η πόλη της Λευκωσίας και οι άνθρωποί της από το μακρινό χθες στο σήμερα. Ο τρόπος κατασκευής των κτηρίων αφηγείται την μακραίωνη και πολυτάραχη ιστορία της πρωτεύουσας, διά μέσου των καιρών. Η πόλη ειδώθηκε μέσα από τον φακό της φοιτήτριας Μύριας Κυπριανίδου, η οποία μας καλεί να την δούμε με τα δικά μας μάτια, μέσα από τη δική της οπτική γωνία. Εμείς οι πολίτες, οι επισκέπτες, οι ταξιδιώτες που πολλές φορές περνάμε μέσα από τους δρόμους της πόλης, όπως πέρασε ο χρόνος, χωρίς να βλέπουμε τα αποτυπώματα του παρελθόντος και του παρόντος τα οποία έφτιαξαν οι άνθρωποι και σεβάστηκαν οι αιώνες, σύμφωνα με μια παλιά ρήση.
Είναι η πόλη μας, ίσως ένα μωσαϊκό κτηρίων διαφόρων εποχών, το οποίο μπορούμε να θαυμάσουμε αν αφήσουμε τη φαντασία και τα μάτια μας να δουν την ομορφιά σε μια εποχή που μοιάζουν όλα ίδια.
Στο πλαίσιο της όλης προσπάθειας τυπώθηκε και σε δύο βιβλία στα οποία η Μύρια Κυπριανίδου περιέλαβε 40 σημεία αρχιτεκτονικής σημασίας της Λευκωσίας τα οποία μας παροτρύνει να δούμε.
Όλα ξεκίνησαν από την κοινή προσπάθεια του Πανεπιστημίου Frederick και της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής Περιφέρειας Λευκωσίας (ΕΤΑΠ) να δημιουργήσουν ένα οδηγό αρχιτεκτονικής της πρωτεύουσας. Η σχεδιαστική πρόταση της Μύριας Κυπριανίδου ξεχώρισε στο πλαίσιο διαγωνισμού ανάμεσα σε φοιτητές και φοιτήτριες του Τμήματος Οπτικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Frederick, που κλήθηκαν να καταγράψουν τα αρχιτεκτονικά ορόσημα της Λευκωσίας (κλασικά, μοντέρνα και σύγχρονα), να τα φωτογραφίσουν και να σχεδιάσουν τον αρχιτεκτονικό χάρτη της πόλης.
Η Μύρια Κυπριανίδου απάντησε στις ερωτήσεις του «Φ» και παρουσιάζονται πιο κάτω με την ελπίδα να δει ο αναγνώστης την πόλη από μια άλλη οπτική γωνία.
-Αν θα μεταφράζονταν σε αριθμούς τα αρχιτεκτονικά ορόσημα της Λευκωσίας, για πόσα θα μιλούσαμε;
-Η Λευκωσία είναι ένα αρχιτεκτονικό ορόσημο από μόνη της. Τα αρχιτεκτονικά της έργα, τα οποία χρονολογούνται από τους αρχαίους χρόνους, μέχρι και σήμερα συνέτειναν στη δημιουργία του χαρακτήρα της. Η Λευκωσία, στον τομέα της αρχιτεκτονικής, περιλαμβάνει αρχαίους, κλασικούς, μοντέρνους και σύγχρονους ρυθμούς, κάτι το οποίο μας βοηθά να αντιληφθούμε τη χρονολογική ιστορία της πόλης. Κατά την προσωπική μου άποψη, η οποία δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της προσπάθειας ετοιμασίας του οδηγού αρχιτεκτονικής της Λευκωσίας, αποτελεί ένα κολάζ από διαχρονικά αρχιτεκτονικά τοπία!
-Ποιος ο συσχετισμός, σε αριθμούς ή σε ποσοστά (κλασικά, μοντέρνα, και σύγχρονα);
-Ποσοστιαία, χρονολογικά, τα κλασικά κτήρια είναι περισσότερα από τα πιο μοντέρνα ή σύγχρονα, αλλά μέσα στα τελευταία χρόνια έγιναν σπουδαίες προσθήκες στο περιφερειακό περιβάλλον της Λευκωσίας με υπέροχα αρχιτεκτονικά ορόσημα τα οποία είναι δομημένα με βάση τη βιωσιμότητα και το περιβάλλον.
-Ο χάρτης που ετοιμάσατε τι αποτυπώνει; Ότι υπήρχε ομοιομορφία και συνέχεια ή επικρατούσε αναρχία στο τι κτιζόταν και πώς κτιζόταν στην πόλη;
-Η ομορφιά της Λευκωσίας έγκειται στην αναρχία μέσα από την ομοιομορφία της. Έχει ένα ιστορικό ενδιαφέρον το οποίο βλέπουμε να εξελίσσεται και να δημιουργείται μέσα από την αρχιτεκτονική. Τα ενετικά τείχη που αγκαλιάζουν την παλιά πόλη της Λευκωσίας, είναι πλούσια από αρχαία και κλασσικά αρχιτεκτονικά έργα, όπου μπροστά τους, έξω από τα τείχη, αναδεικνύονται μοντέρνα και σύγχρονα αρχιτεκτονικά έργα, δημιουργώντας μια εξισορροπημένη ομοιομορφία.
-Τι περιλαμβάνει η δική σας σχεδιαστική πρόταση;
-Η δική μου σχεδιαστική πρόταση χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, τα εντός των τειχών αρχιτεκτονικά έργα, τα οποία ως επί το πλείστον είναι αρχαία και κλασσικά έργα και τα εκτός των τειχών έργα τα οποία ξεκινούν από το 1800 μέχρι και σήμερα. Η τοποθέτηση των αρχιτεκτονικών έργων, μέσα στα δύο βιβλία, τοποθετείται από το πιο σύγχρονο έργο μέχρι το πιο παλιό για να γίνει πιο ψηλαφητή και να αναδειχθεί η εξέλιξη και η μεταμόρφωση της πόλης μας. Το βιβλίο είναι σχεδιασμένο σε μίνιμαλ, καθαρές γραμμές, κάτι το οποίο αναδεικνύει τις λεπτομέρειες των αρχιτεκτονικών έργων μέσω του φωτογραφικού υλικού. Η επιλογή του λευκού χρώματος βοηθά στην ανάδειξη των φωτογραφιών και τα κοντινά κάδρα φωτογραφιών επικεντρώνονται σε κάποιες αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες των έργων. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του σχεδιαστικού αυτού του βιβλίου, είναι στο εξώφυλλο, στο οποίο είναι τοποθετημένο ένα λευκό plexy glass, που χαρτογραφεί τους δρόμους της Λευκωσίας, δημιουργώντας βάθος, μέσω της σκιάς και της αφής. Σημαντικό είναι να αναφερθεί και το σύγχρονο κομμάτι του βιβλίου, όπου για κάθε αρχιτεκτονικό έργο υπάρχει και η χρήση της τεχνολογίας, μέσω του QR CODE, το οποίο κάνοντας scan από το κινητό ή το tablet, σου δίνει οδηγίες για την τοποθεσία του έργου μέσω της εφαρμογής, του Google maps.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πελεκάνος: Τα οφέλη από το σχέδιο «Η Κύπρος – Το Αύριο» είναι πάρα πολλά
-Ποια είναι τα 44 σημεία αρχιτεκτονικής σημασίας της Λευκωσίας που αξίζει να δουν οι επισκέπτες της πόλης με βάση τη δική σας πρόταση;
-Ξεκινώντας εντός των τειχών, αρχιτεκτονικά έργα και με χρονολογική σειρά από τα πιο σύγχρονα μέχρι τα πιο παλιά είναι τα εξής:
1. Νέο Δημαρχείο Λευκωσίας
2. Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης – Σπελ
3. Nicosia municipal arts center – Nimac – Παλιά Ηλεκτρική
4. Άγαλμα της Ελευθερίας
5. Αρχιεπισκοπικό μέγαρο
6. Νεοκλασσικό κτίριο του παλιού Δημαρχείου Λευκωσίας
7. Πολιτιστικό ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου
8. Γειτονιά Τακτακαλά
9. Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας
10. Εκκλησία της Παναγίας της Φανερωμένης
11. Παρθεναγωγείο Φανερωμένης
12. Παγκύπριο Γυμνάσιο
13. Έπαυλη Αξιοθέας
14. Παλαιό υδραγωγείο Λευκωσίας
15. Αρχοντικό Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου
16. Μουσείο Λαϊκής Τέχνης
17. Hamam Omerier
18. Ενετικά Τείχη Λευκωσίας
19. Πύλη Πάφου
20. Πύλη Αμμοχώστου
21. Καστελιώτισσα
Αρχιτεκτονικά έργα εξωτερικά των τειχών:
1. Πλατεία Ελευθερίας
2. 360 building
3. Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου
4. Λεβέντειος Πινακοθήκη
5. Tower 25 Jean Nouvel
6. Θέατρο Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου – ΘΟΚ
7. Ολυμπιακό μέγαρο και πάρκο
8. Διαμερίσματα Δημητρίου
9. Wargaming
10. BOC
11. Εκκλησία Αποστόλου Βαρνάβα
12. Φυτώριο
13. Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας
14. Νεοπτόλεμος και Μαρία Μιχαηλίδη έπαυλη
15. Ledra Palace
16. Γειτονίες Άγιου Αντρέα
17. English School
18. Κρατική πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης
19. Δημοτικό Σχολείο Ελένειον
20. Μετόχι Κύκκου
21. Κυπριακό Αρχαιολογικό Μουσείο
22. Χωριό Φικάρδου
23. Γειτονιές Καϊμακλίου
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους 4ετείς φοιτητές του Πανεπιστημίου Frederick Λευκωσίας και Λεμεσού, με τους οποίους είχαμε συνεργαστεί για τη φωτογράφηση αυτών των αρχιτεκτονικών έργων.
Από τις δημιουργίες των Ενετών στον Jean Νouvel και τη Zaha Hadid
-Σε σχέση με άλλες πόλεις που έχεις επισκεφθεί ή από φωτογραφίες/ταινίες που έχεις δει, πιστεύεις ότι διαφυλάξαμε τα στοιχεία που έπρεπε αφενός για να προσελκύσουμε τουρίστες και αφετέρου να μπορεί ο ντόπιος πληθυσμός να ζήσει στη Λευκωσία.
-Η αρχαία και κλασσική ιστορία της Λευκωσίας βοηθά στην προσέλκυση τουριστών μέσω των αρχιτεκτονικών της έργων. Όμως και η σύγχρονη ιστορία που δημιουργείται τώρα και εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας, με τα αρχιτεκτονικά έργα και γενικά τα σχέδια σπουδαίων και αναγνωρισμένων αρχιτεκτόνων, συμβάλλει στην προσέλκυση νέων τουριστών και γενικά επισκεπτών, κάτι το οποίο τείνει να δημιουργήσει τον συνδετικό κρίκο του χθες και του σήμερα στον τουριστικό τομέα. Όποιος λοιπόν, ενδιαφέρεται να παρατηρήσει τη διαχρονική εξέλιξη της πόλης μέσω της κλασικής και της σύγχρονης τέχνης, η Λευκωσία αποτελεί ζωντανό μουσείο στα πόδια του.
Άρα, μπορούμε να πούμε πως η Λευκωσία είναι ένας συνδυασμός αρχαίας και σύγχρονης ιστορίας μαζί, όπου οι τυχεροί που ζουν σε αυτήν, ειδικά στο κέντρο της Λευκωσίας, ή έστω όσοι την επισκέπτονται ζούμε ταυτόχρονα τις διαφορετικές της εποχές και τις διαφορετικές όψεις της πόλης. Από τα δημιουργήματα της Ενετοκρατίας, Φραγκοκρατίας, Τουρκοκρατίας κ.ά στα αρχιτεκτονικά έργα του Νεοπτόλεμου Μιχαηλίδη, Jean Νouvel, Zaha Hadid και άλλους σπουδαίους αρχιτέκτονες, αναδεικνύεται η ιστορική πορεία και εξέλιξη της Λευκωσίας.
44 σημεία που αξίζει να δεις στην πρωτεύουσα
Σε σχετικό ενημερωτικό δελτίο που κυκλοφόρησε αναφέρεται πως η φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Frederick Μύρια Κυπριανίδου σχεδιάζει έναν οδηγό αρχιτεκτονικής της Λευκωσίας, ως αποτέλεσμα συνεργασίας του Πανεπιστημίου με την Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής (ΕΤΑΠ) Λευκωσίας.
Η σχεδιαστική πρόταση της Μύριας Κυπριανίδου ξεχώρισε στο πλαίσιο διαγωνισμού ανάμεσα σε φοιτητές και φοιτήτριες του Τμήματος Οπτικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Frederick, που κλήθηκαν να καταγράψουν τα αρχιτεκτονικά ορόσημα της Λευκωσίας (κλασικά, μοντέρνα και σύγχρονα), να τα φωτογραφίσουν και να σχεδιάσουν τον αρχιτεκτονικό χάρτη της πόλης. Πρόκειται για ένα διεπιστημονικό πρότζεκτ στο πλαίσιο του οποίου οι φοιτητές και φοιτήτριες Οπτικής Επικοινωνίας κατέγραψαν τους χώρους αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος και άντλησαν τις δικές τους πληροφορίες και εικόνες για τον καθένα. Οι φοιτητές/τριες εργάστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμερινού εξαμήνου 2021 και παρουσίασαν τις τελικές τους σχεδιαστικές προτάσεις ενώπιον μελών της ΕΤΑΠ, εκπροσώπων του Υφυπουργείου Τουρισμού, του Δήμου Λευκωσίας και του Συνδέσμου «Φίλοι της Λευκωσίας».
«Η συνεργασία μας απορρέει από το μνημόνιο που υπέγραψε το Τμήμα Τεχνών και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου μας με την ΕΤΑΠ», αναφέρει ο Καθηγητής Κώστας Μάντζαλος, Κοσμήτορας της Σχολής Τεχνών και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Frederick, ο οποίος παρατηρεί και τα ακόλουθα: «Στην πολύχρονη ιστορία της, η Σχολή μας διατηρεί ένα εξωστρεφές προφίλ προς την κυπριακή κοινωνία, επιδιώκοντας συνέργειες που προσφέρουν στους φοιτητές/τριες την άμεση επαφή με πραγματικές συνθήκες εργασίας παράλληλα με την ακαδημαϊκή γνώση. Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς όταν συνεργασίες όπως αυτή φέρνουν χειροπιαστά αποτελέσματα.»
Από τη μεριά του, o κ. Σωτήρης Χριστοφόρου, Λειτουργός της ΕΤΑΠ Λευκωσίας, αφού συνεχάρη όλους/ες τους/τις φοιτητές/τριες για τον ζήλο και τη δημιουργικότητα που επέδειξαν στο συγκεκριμένο έργο, δήλωσε ιδιαίτερα ικανοποιημένος, αφού για άλλη μια φορά η συνεργασία της ΕΤΑΠ με το Πανεπιστήμιο αποδίδει ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα, «ικανό να εμπλουτίσει καταλυτικά την προβολή της Λευκωσίας ως τουριστικού προορισμού».
Στον σχεδιασμό της Μύριας Κυπριανίδου περιλαμβάνονται 44 σημεία αρχιτεκτονικής σημασίας της Λευκωσίας που αξίζει να δουν οι επισκέπτες της πόλης. Η Μύρια επέλεξε την παλαιού τύπου γραμματοσειρά Arno Pro, που παραπέμπει στον ενετικό αρχιτεκτονικό χαρακτήρα της Λευκωσίας. Το βιβλίο είναι χωρισμένο στα αρχιτεκτονικά έργα της εντός των τειχών Λευκωσίας και στα έργα που βρίσκονται στην περιφέρεια. Με έμφαση στις αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, η αναφορά σε κάθε έργο περιλαμβάνει πληροφορίες όπως έτος ή τη χρονολογική περίοδο κατασκευής και QR code που παραπέμπει σε οδηγίες για την τοποθεσία του μέσω της εφαρμογής Google Maps.
ΕΤΑΠ: Άξιζε τον κόπο η προσπάθεια
Η Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής Λευκωσίας, ήδη από το 2019 έκανε μια σημαντική στροφή προς την πανεπιστημιακή κοινότητα της πόλης για δύο κύριους λόγους: ο πρώτος, γιατί τα πανεπιστήμια αποτελούν χώρους εκκόλαψης καινοτόμων ιδεών και νέων μεθόδων παραγωγής. Ο δεύτερος, επειδή η Λευκωσία είναι μια τεράστια πανεπιστημιούπολη, με πέραν των 30.000 εγγεγραμμένων φοιτητών, παρέχοντας όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ουσιαστική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού τουρισμού στην πόλη. Η συνεργασία αυτή έχει επιφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα, όπως είναι το νέο brand της πόλης -Nicosia The Brightest Capital of Europe- καθώς επίσης και τη διάκριση της Λευκωσίας ως Creative Friendly Destination.
Η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Frederick ξεκίνησε από το 2019 με την υπογραφή σχετικού μνημονίου συνεργασίας σε διάφορους τομείς όπως η ψηφιακή αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της πόλης με τη δημιουργία του Visit Nicosia mobile app και Nicosia Tourist card. Επίσης, με το Πανεπιστήμιο υπάρχει συνεργασία για δημιουργία πρωτότυπου πάρκου αναψυχής στο ακριτικότερο χωριό της επαρχίας Λευκωσίας στον Παχύαμμο. Στο πλαίσιο της συνεργασίας μας, συζητήσαμε με το Πανεπιστήμιο την ανάγκη ειδικής προβολής της αρχιτεκτονικής της Λευκωσίας στα πλαίσια της ενίσχυσης του τουρισμού ειδικών ενδιαφερόντων. Αμοιβαία πεποίθηση είναι πως, η αρχιτεκτονική αποτελεί ένα διαφορετικό και συνάμα συναρπαστικό πεδίο μέσα απ’ το οποίο αντανακλάται η ιστορική εξέλιξη των πόλεων, των πολιτισμών και των κατοίκων της με την οποία οι κάτοικοι αλληλοεπιδρούν και διαμορφώνουν ταυτότητα. Αυτήν την αρχιτεκτονική κληρονομιά επιδιώκουμε να προβάλουμε, αφενός σε στοχευμένες αγορές του εξωτερικού που η αρχιτεκτονική αποτελεί κίνητρο για επιλογή προορισμού και εκπαιδευτικών επισκέψεων. Αφετέρου, και ίσως το πιο σημαντικό, μέσα από την προσπάθεια, επιδιώκουμε να στρέψουμε το ενδιαφέρον των κατοίκων, και στην αρχιτεκτονική, ως ένα μέσο κατανόησης της κοινωνικό-ιστορικής εξέλιξης της πόλης και των ανθρώπων της. Όλοι ανεξαιρέτως οι φοιτητές που συμμετείχαν επέδειξαν τεράστιο ενδιαφέρον με καινοτόμες ιδέες και αυτό μας χαροποιεί ιδιαίτερα. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ικανό να εμπλουτίσει καταλυτικά την προβολή της Λευκωσίας ως τουριστικού προορισμού.
