Με το δείπνο στο παλάτι Huis Den Bosch και το βασιλικό ζεύγος της Ολλανδίας σε ρόλο οικοδεσποτών ξεκινούν ουσιαστικά οι εργασίες της Συνόδου του ΝΑΤΟ.
Ηδη, στην Ολλανδία βρίσκεται ο Ντόναλντ Τραμπ, για χάρη του οποίου μάλιστα το πρόγραμμα των εργασιών συρρικνώθηκε: Ξεκινούν αύριο στις 11 το πρωί και αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί έως τις 3 το μεσημέρι.
Πάντως το βασιλικό δείπνο τα είχε όλα. Ο Τραμπ εμφανίστηκε με ένα κουστούμι σε μπλε τόνους αλλά πιο ανοιχτό αλλά και τον Ζελένσκι σε μία σπάνια εμφάνιση με κουστούμι.
Από την άλλη ο Εμανουέλ Μακρόν χαιρέτησε τη βασίλισσα της Ολλανδίας, Μάξιμα και την πριγκίπισσα διάδοχο Αμαλία, με χειροφίλημα.
Βασικό διακύβευμα στη Σύνοδο είναι η αύξηση των αμυντικών δαπανών, στο 5%, πράγμα που αναμένεται να συμφωνηθεί.
Ο επικεφαλής της Συμμαχίας άλλωστε, ο Μαρκ Ρούτε, μετά την αποκάλυψη των μηνυμάτων που απηύθυνε στον αμερικανό πρόεδρο για την παρέμβασή του στον πόλεμο Ισραήλ- Ιράν, επέμεινε ότι χωρίς τον Τραμπ το ΝΑΤΟ δεν θα πήγαινε σε αύξηση των δαπανών.
Η διαπίστωση του Τραμπ ότι κυρίως οι Ευρωπαίοι δαπανούν ελάχιστα για την κοινή άμυνα, την οποία είχε κάνει πριν το τέλος της πρώτης του προεδρικής θητείας, ήταν ομολογουμένως σωστή.
Στο ενδιάμεσο, όμως, ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, οπότε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ «έπιασαν» τον στόχο του 2%. Ο Τραμπ όμως δεν άλλαξε γραμμή και επιμένει στο 5%, το οποίο ο Ολλανδός γενικός γραμματέας Ρούτε είναι διατεθειμένος να πετύχει, έστω και στα χαρτιά.
Το σχέδιο του Ρούτε προβλέπει μεν δαπάνες ύψους 5% για τα επόμενα χρόνια, αλλά στην πράξη ο στόχος αφορά κατά 3,5% αμιγώς αμυντικές δαπάνες και το 1,5% δαπάνες και επενδύσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια και την άμυνα, όπως οι υποδομές, η βιομηχανία και η ανθεκτικότητα. Ο αρχικός χρονικός ορίζοντας για την υλοποίηση της δέσμευσης είναι το 2035, αλλά δεν έχει ακόμα οριστικοποιηθεί και αναμένεται επίσης να αποτελέσει θέμα συζήτησης μεταξύ των ηγετών. Ήδη, πάντως, η Ισπανία πέτυχε την εξαίρεσή της από τον κανόνα, ενώ ενστάσεις έχουν εκφράσει το Βέλγιο και ο Καναδάς, οπότε το ντιμπέιτ για τη χρονική διάρκεια της προσαρμογής θα είναι ενδιαφέρον.
Σύμφωνα με ελληνικές κυβερνητικές πηγές, η Ελλάδα συμφωνεί με την πρόταση του γενικού γραμματέα, καθώς ήδη ξοδεύει παραπάνω από το 3% του ΑΕΠ της στην άμυνα, συνεπώς ανήκει στον σκληρό πυρήνα των χωρών της Συμμαχίας που έχουν υπερβεί τη νατοϊκή δέσμευση που είναι σήμερα 2% του ΑΕΠ, ενώ πρόσφατα ο Έλληνας πρωθυπουργός παρουσίασε το 12ετές αμυντικό εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας ύψους 28 δισ. ευρώ. Στην παρέμβασή του στη Σύνοδο των ηγετών, ο κ. Μητσοτάκης θα επισημάνει ότι η Ελλάδα, παρά τις οικονομικές δυσχέρειες, παγίως τηρούσε τις δεσμεύσεις της, και θα επισημάνει την επείγουσα ανάγκη οι Ευρωπαίοι να επενδύσουν περισσότερο και πιο έξυπνα στην συλλογική ευρωπαϊκή άμυνα και να διαμορφώσουν έναν ισχυρό αμυντικό ευρωπαϊκό πυλώνα συμπληρωματικά στο ΝΑΤΟ.
Ενδιαφέρον στην εξίσωση πάντως προσδίδει και η παρουσία του Ταγίπ Ερντογάν στη Χάγη. Σύμφωνα με αμερικανικές και τουρκικές διαρροές αναμένεται να συναντηθεί με τον Ντόναλντ Τραμπ, με τον οποίον μίλησε αρκετές φορές στο τηλέφωνο για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Ο κ. Ερντογάν φιλοδοξεί να αποσπάσει μια πρόσκληση για τον Λευκό Οίκο, την οποία ποτέ δεν πήρε επί Μπάιντεν, αλλά και μια σοβαρή συζήτηση για την άρση των κυρώσεων CAATSA που εμποδίζουν την προμήθεια κρίσιμων αμερικανικών εξοπλιστικών.
Από την άλλη, ο κ. Μητσοτάκης δεν έχει στο πρόγραμμά του μια οργανωμένη συνάντηση με τον κ. Ερντογάν, κάτι που σημαίνει ότι είναι μάλλον ουτοπικό το σενάριο για Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στις αρχές Ιουλίου στην Άγκυρα. Με δεδομένες τις γεωπολιτικές εξελίξεις άλλωστε δύσκολα θα μπορούσε αυτό να γίνει ούτως ή άλλως. Από την άλλη, η Αθήνα δεν θέλει να κόψει τη γραμμή επικοινωνίας με τη γείτονα, οπότε δεν είναι απίθανο οι κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν να έχουν ένα τετ-α-τετ «στα όρθια», στο περιθώριο της Συνόδου.
Η επιθυμία της Ισπανίας για εξαίρεση
Η μεγαλύτερη πρόκληση στη Σύνοδο, πάντως, αφορά το να πειστούν όλα τα κράτη να αυξήσουν στο 3,5% τις βασικές στρατιωτικές τους δαπάνες. Η Ισπανία, η οποία ξοδεύει αναλογικά τα λιγότερα χρήματα σε στρατιωτικές δαπάνες σε ολόκληρη τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, δεν μοιάζει διατεθειμένη να αυξήσει τις δαπάνες της.
Άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, απαιτούν περισσότερο χρόνο από τα προτεινόμενα επτά έτη για να εκπληρώσουν την υποχρέωσή τους. Πολλά μέλη του ΝΑΤΟ είναι πάντως ήδη έτοιμα να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα, ωστόσο αρνούνται να δεσμευτούν στον μηχανισμό ελέγχου προόδου, που πρότεινε επίσης ο Ρούτε.
