Σχεδόν 20.000 ζωές χάνονται ετησίως στους δρόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με στόχο ο αριθμός αυτός να φτάσει στο 0 έως το 2050, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε σήμερα Τρίτη (21/10) τη θέσπιση αυστηρότερων και πιο σύγχρονων κανόνων για τις ευρωπαϊκές άδειες οδήγησης, ένα σημαντικό βήμα για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας και τη δημιουργία ενός ισχυρότερου και αποτελεσματικότερου συστήματος ελέγχου και επιβολής.
Για τη χορήγηση διπλώματος, η πρακτική και θεωρητική εξέταση θα πρέπει πλέον να περιλαμβάνει εκπαίδευση για τους κινδύνους που εγκυμονούν τα τυφλά σημεία, το πώς λειτουργούν τα συστήματα υποβοήθησης οδηγού, πώς ανοίγει κανείς με ασφάλεια τις πόρτες του οχήματός του και πόσο επικίνδυνη είναι η χρήση του κινητού τηλεφώνου κατά τη διάρκεια της οδήγησης. Επίσης, οι νέες προδιαγραφές εκπαίδευσης και εξέτασης οδηγών θα δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στους κινδύνους που αφορούν τους πεζούς, τα παιδιά, τους ποδηλάτες και άλλους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου.
Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ την 20ή ημέρα μετά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα έχουν τρία έτη για την ενσωμάτωση των διατάξεων στην εθνική νομοθεσία και επιπλέον ένα έτος για την προετοιμασία εφαρμογής τους.
Τι αλλάζει με τα διπλώματα οδήγησης
Οι νέες άδειες οδήγησης θα ισχύουν για 15 έτη για μοτοσικλέτες και αυτοκίνητα, ενώ θα παρέχεται η δυνατότητα στα κράτη μέλη να μειώνουν την ισχύ στα 10 έτη όταν το δίπλωμα χρησιμοποιείται ως εθνικό δελτίο ταυτότητας. Για φορτηγά και λεωφορεία η ισχύς θα είναι στα πέντε έτη. Τα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης να μειώνουν την ισχύ για οδηγούς άνω των 65 ετών, ώστε να υποβάλλονται συχνότερα σε ιατρικούς ελέγχους ή να παρακολουθούν επαναληπτικά μαθήματα εκπαίδευσης.
Πριν από την απόκτηση ή την ανανέωση του διπλώματος, οι οδηγοί θα πρέπει να υποβάλλονται σε ιατρικό έλεγχο, ο οποίος θα περιλαμβάνει εξέταση όρασης και καρδιαγγειακής υγείας. Τα κράτη μέλη θα μπορούν ωστόσο να αντικαθιστούν τον ιατρικό έλεγχο με έντυπα αυτοαξιολόγησης ή άλλα εθνικά συστήματα αξιολόγησης.
Δοκιμαστική περίοδος για αρχάριους οδηγούς
Για πρώτη φορά, θεσπίζεται ελάχιστη δοκιμαστική περίοδος διάρκειας τουλάχιστον δύο ετών για νέους οδηγούς, για τους οποίους μάλιστα θα ισχύουν αυστηρότεροι κανόνες και κυρώσεις όταν οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ, δε φορούν ζώνη ασφαλείας ή δε χρησιμοποιούν παιδικά καθίσματα, όταν στο όχημά τους επιβαίνουν παιδιά.
Επιπλέον, οι 17χρονοι θα μπορούν να αποκτούν άδεια οδήγησης αυτοκινήτου, αλλά θα επιτρέπεται να οδηγούν μόνο με συνοδεία έμπειρου οδηγού έως ότου συμπληρώσουν τα 18. Για την αντιμετώπιση της έλλειψης επαγγελματιών οδηγών, οι νέοι 18 ετών θα μπορούν να λαμβάνουν δίπλωμα για φορτηγό και οι 21χρονοι για λεωφορείο, εφόσον διαθέτουν πιστοποιητικό επαγγελματικής ικανότητας. Χωρίς αυτό, τα όρια ηλικίας θα παραμένουν στα 21 και 24 έτη αντίστοιχα. Δεδομένου ότι 2 στις 5 θανατηφόρες συγκρούσεις αφορούν οδηγούς κάτω των 30 ετών, το μέτρο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό.
Έρχονται ψηφιακές άδεις οδήγησης
Στα νέα στοιχεία που εισάγονται είναι οι ψηφιακές άδειες οδήγησης, οι οποίες θα είναι προσβάσιμες από κινητά τηλέφωνα ή άλλες ψηφιακές συσκευές και θα χρησιμοποιούνται σε ολόκληρη την ΕΕ. Στόχος είναι να γίνει σταδιακά η κύρια μορφή άδειας οδήγησης στην ΕΕ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η άδεια θα πρέπει να εκδίδεται χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση και, κατά κανόνα, εντός τριών εβδομάδων. Για να υλοποιηθεί αυτό, η Επιτροπή προσανατολίζεται στη θέσπιση ενός νομικού πλαισίου από όλα τα κράτη προκειμένου να υπάρξει αμοιβαία αναγνωρισμένη άδεια οδήγησης, κάτι όμως που θα καθυστερήσει καθώς θα υλοποιηθεί έως το 2030. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν ότι οι οδηγοί θα συνεχίσουν να μπορούν να ζητούν την άδειά τους και σε έντυπη μορφή.
Αφαίρεση άδειας οδήγησης σε όλα τα κράτη – μέλη
Σημαντική είναι και η νέα οδηγία για την αφαίρεση του δικαιώματος οδήγησης. Διασφαλίζει ότι οι απερίσκεπτοι οδηγοί δε θα επιτρέπεται να οδηγούν σε καμία χώρα της ΕΕ. Συγκεκριμένα, όταν μια χώρα αποφασίσει να αφαιρέσει την άδεια κάποιου, πρέπει να ενημερώσει γρήγορα τη χώρα που εξέδωσε την άδεια, ώστε να μπορέσει να επιβάλει την ποινή και να διασφαλίσει ότι τηρείται σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι κανόνες επικεντρώνονται στην αφαίρεση της άδειας οδήγησης για πολύ σοβαρά αδικήματα, όπως οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, υπερβολική ταχύτητα (για παράδειγμα, υπέρβαση του ορίου ταχύτητας 50 χλμ./ώρα) ή πρόκληση θανατηφόρου ατυχήματος.
Θάνατοι σε τροχαία ατυχήματα στην ΕΕ
Τα στοιχεία για την οδική ασφάλεια δείχνουν ότι οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα μειώνονται σταδιακά σε ολόκληρη την ΕΕ, αλλά η πρόοδος παραμένει αργή. Μάλιστα, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ δε βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επίτευξη των στόχων, καθιστώντας σαφές ότι απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Συγκεκριμένα, τα στοιχεία της ΕΕ για τους θανάτους από τροχαία ατυχήματα καταδεικνύουν ότι:
- περίπου 19.800 άνθρωποι σκοτώθηκαν στους δρόμους το 2024
- περίπου 100.000 άνθρωποι τραυματίζονται σοβαρά σε τροχαία ατυχήματα κάθε χρόνο
- περίπου το 52% των θανατηφόρων ατυχημάτων στην ΕΕ έλαβαν χώρα σε αγροτικούς δρόμους, το 38% σε αστικές περιοχές και το 9% σε αυτοκινητόδρομους το 2023
- περίπου τα τρία τέταρτα των ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε τροχαία ατυχήματα το 2023 ήταν άνδρες.
