Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελείται από 27 κράτη μέλη. Σε αυτά δεν περιλαμβάνονται ούτε η Ρωσία, ούτε η Ουκρανία. Ωστόσο, οι ηγέτες των χωρών μελών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η κυβέρνηση του Λονδίνου (αν και εκτός ΕΕ) επιδεικνύουν απίστευτο ζήλο για εμπλοκή στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Μάλιστα, η στήριξη της Ουκρανίας σε οικονομικό, στρατιωτικό και τεχνολογικό επίπεδο είναι άνευ προηγουμένου.
«Δεν μπορούμε να είμαστε με το πλευρό του επιτιθέμενου», λένε. «Δεν θα επιτρέψουμε να αλλάξουν τα σύνορα της Ευρώπης», επίσης λένε. «Θα είμαστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας», υποστηρίζουν. Όλα αυτά δεκτά. Να είναι με όποια πλευρά επιθυμούν, δεν θα το κρίνουμε.
Ο παράγοντας συνέπεια
Βέβαια, θα ήταν πιστευτοί, στην περίπτωση που ήταν και συνεπείς με τις διακηρύξεις τους και τις θέσεις αρχές που επικαλούνται. Και να το έκαναν με τα χρήματα τους και όχι με τα χρήματα άλλων. Η Κύπρος -χώρα μέλος της ΕΕ να υπενθυμίσουμε- τέτοια στήριξη δεν είχε ποτέ. Ούτε για σωστή πλευρά της ιστορίας ακούσαμε, ούτε για την πλευρά του επιτιθέμενου, ούτε βέβαια και για στρατιωτική στήριξη.
Άλλο παράδειγμα; Όταν η Σερβία το 1999 βομβαρδιζόταν από το ΝΑΤΟ για 78 ημέρες -επίσης ευρωπαϊκή χώρα αν και δεν είναι μέλος της ΕΕ- δεν υπήρξε κάποια αντίδραση από την ΕΕ. Ούτε είδαμε τέτοιο σθένος να μην αλλάξουν τα ευρωπαϊκά σύνορα. Να θυμίσουμε ότι μετά τη συγκεκριμένη πολεμική σύγκρουση επήλθε η απόσχιση του Κοσσόβου και η εγκατάσταση σε αυτό μιας από τις μεγαλύτερες βάσεις των ΗΠΑ, στην καρδιά της Ευρώπης.
Άνευ προηγουμένου χρηματοδότηση
Να έρθουμε και στο κομμάτι της χρηματοδότησης της Ουκρανίας. Το πρωί της Παρασκευής, μετά από μια συνεδρία που διήρκεσε 16 ώρες, η ΕΕ αποφάσισε να προχωρήσει στην έκδοση ευρωομολόγων ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας τα επόμενα δύο χρόνια.
Όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, η απόφαση αναμφίβολα συνιστά ήττα για τον Γερμανό Καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, όπως και την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που αρνούνταν την έκδοση ευρωομολόγων για την οικονομική στήριξη του Κιέβου, αλλά ζητούσαν την απευθείας χρήση των παγωμένων ρωσικών καταθέσεων.
«Τελικά θα είναι οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι, όχι τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, που θα διασφαλίσουν ότι η Ουκρανία θα μπορεί να συνεχίσει να αγωνίζεται στην πρώτη γραμμή», τόνισαν στη «Ναυτεμπορική» Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Παγωμένα κεφάλαια και κυρώσεις
Υπενθυμίζεται ότι τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία πάγωσαν ως αποτέλεσμα των δυτικών κυρώσεων μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Η κίνηση είχε ως στόχο να περιορίσει οικονομικά τη Ρωσία και να διασφαλίσει ότι δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτά τα χρήματα για τη χρηματοδότηση του πολέμου.
Τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία, είναι χρηματοοικονομικά κεφάλαια ή περιουσιακά στοιχεία, στα οποία ο ιδιοκτήτης δεν μπορεί να έχει πρόσβαση ή να τα χρησιμοποιήσει για οποιαδήποτε συναλλαγή ή μεταφορά, λόγω περιορισμών που επιβάλλονται από μια κυβέρνηση – ή μια ένωση κρατών, όπως η ΕΕ.
Από περίπου 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε παγωμένα περιουσιακά στοιχεία, περίπου 210 δισεκατομμύρια βρίσκονται σε κράτη-μέλη της ΕΕ. Τα υπόλοιπα είναι διάσπαρτα στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελβετία και τον Καναδά. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος -180 δισεκατομμύρια ευρώ- βρίσκεται σε ένα ίδρυμα που ονομάζεται Euroclear, στο Βέλγιο.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από τον Φεβρουάριο του 2022 η ΕΕ έχει απαγορεύσει την εξαγωγή προϊόντων και τεχνολογιών προς τη Ρωσία αξίας άνω των 48 δισ. ευρώ και την εισαγωγή προϊόντων από τη Ρωσία αξίας άνω των 91,2 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι, σε σύγκριση με τους όγκους εξαγωγών και εισαγωγών του 2021, το 54% των εξαγωγών και το 58% των εισαγωγών υπόκεινται επί του παρόντος σε εμπάργκο.
Μέχρι και τον Οκτώβριο του 2025, οι χώρες της ΕΕ είχαν εγκρίνει συνολικά 19 πακέτα κυρώσεων κατά της Ρωσίας για τον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας. Το τελευταίο περιελάμβανε τη σταδιακή απαγόρευση στις εισαγωγές ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ/LNG). Το πακέτο “στοχοθετούσε επίσης ρωσικές τράπεζες, ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων, οντότητες στην Ινδία και την Κίνα, μεταξύ άλλων”, δήλωσε η επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλας με ανάρτησή της στο X.
Πού βρίσκονται οι ΗΠΑ
Πώς τοποθετούνται όμως οι ΗΠΑ επί της συγκεκριμένης πολεμικής σύγκρουσης; Όπως προκύπτει, εντός του Σαββατοκύριακου αναμένονταν να διεξαχθούν νέες συνομιλίες ΗΠΑ – Ρωσίας στο Μαϊάμι της Φλόριντα, σύμφωνα με αξιωματούχο του Λευκού Οίκου. Οι διαπραγματεύσεις εντάσσονται στις συνεχιζόμενες προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης στη σύγκρουση που διαρκεί πλέον πάνω από δύο χρόνια.
Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ φέρονται να ετοιμάζουν έναν νέο γύρο κυρώσεων σε βάρος του ενεργειακού τομέα της Ρωσίας, προκειμένου να αυξήσουν την πίεση στη Μόσχα, στην περίπτωση που ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν απορρίψει μια ειρηνευτική συμφωνία με την Ουκρανία, όπως μετέδωσε το Bloomberg News. Συγκεκριμένα, οι ΗΠΑ εξετάζουν επιλογές όπως στοχοποίηση πλοίων που ανήκουν στον λεγόμενο ρωσικό σκιώδη στόλο δεξαμενοπλοίων που χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν το πετρέλαιο της Μόσχας, και οικονομικών παραγόντων που διευκολύνουν τις συναλλαγές, αναφέρει το δημοσίευμα.
Είναι πρόδηλο ότι οι αποφάσεις των ΗΠΑ καθοδηγούνται από το στόχο της αποκοπής των ενεργειακών πόρων της Ρωσίας προς τις χώρες της ΕΕ. Όχι για να πλήξουν την ίδια τη Ρωσία, αλλά για να αντικαταστήσουν το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο με το αμερικανικό. Άλλωστε, την ώρα που λαμβάνονται οι αποφάσεις, ο πρόεδρος Τραμπ συνομιλεί με τον Πούτιν για την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία και ενδεχομένως των διαμοιρασμό των σπάνιων γαίων της Ουκρανίας μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας.
Εν κατακλείδι
Στις 16 Δεκεμβρίου, το Sky News σε δημοσίευμα του ανέφερε: «Υπάρχει αυξανόμενος κίνδυνος η Ρωσία να επιτεθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και οι ‘γιοι και οι κόρες’ του έθνους πρέπει να είναι έτοιμοι να πολεμήσουν, δήλωσε ο επικεφαλής των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων.
Σε μια εξαιρετικά ωμή παρέμβαση, ο Αρχηγός της Αεροπορίας Σερ Ρίτσαρντ Νάιτον προειδοποίησε ότι η στρατιωτική δύναμη της Ρωσίας αυξάνεται και είναι κάτι που πρέπει να φοβόμαστε, με τα ρωσικά στρατεύματα να έχουν πλέον σκληραγωγηθεί στις μάχες, αφού τα τελευταία σχεδόν τέσσερα χρόνια διεξήγαγαν έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία».
Αυτή η προσπάθεια δαιμονοποίησης της Ρωσίας από τις ευρωπαϊκές χώρες, και η συνειδητή προετοιμασία που γίνεται για να πειστούν οι ευρωπαίοι πολίτες ότι η συγκεκριμένη χώρα αποτελεί απειλή και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για πόλεμο είναι άνευ προηγουμένου. Το να εμπλακεί βέβαια η Βρετανία ή άλλη ευρωπαϊκή χώρα σε πόλεμο με τη Ρωσία είναι απομακρυσμένο ενδεχόμενο. Όχι γιατί το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικά αβέβαιο, αλλά γιατί την επόμενη μέρα που θα γίνει αυτό, το πιθανότερο είναι ότι οι ευρωπαϊκές χρηματαγορές θα καταρρεύσουν και ο αντίκτυπος στην οικονομία θα είναι ανυπολόγιστος.
Εν κατακλείδι, το κατά πόσο η Ρωσία είναι αυτή που οφείλεται για τις εξελίξεις στην Ουκρανία, είναι κάτι που μπορεί να αναλυθεί σε άλλο κεφάλαιο. Ωστόσο, η ασυνέπεια λόγων και πράξεων των χωρών της Ευρώπης σε θέματα αρχών, είναι κάτι που δεν μπορεί να παραγνωριστεί. Το κατά πόσο όλα αυτά γίνονται γιατί η ΕΕ θέλει να βάλει χέρι στον πλούτο της Ουκρανίας είναι επίσης ένα ενδεχόμενο που δεν μπορεί να αποκλειστεί. Ωστόσο, τα δισεκατομμύρια που ξοδεύονται για στήριξη της Ουκρανίας – σε αντίθεση με ότι είχε γίνει στην περίπτωση της Κύπρου και της Σερβίας – και σε συνδυασμό με το ότι όλα αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για στήριξη των ευρωπαίων πολιτών, τη στιγμή που δυσκολεύονται να βρουν δουλειά, ικανοποιητικούς μισθούς και προσιτή στέγαση, είναι κάτι που δεν μπορεί να ξεφύγει της κριτικής.
Οι δε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις χάνουν το παιχνίδι έναντι των αντίστοιχων αμερικανικών και κινεζικών επιχειρήσεων, αφού έχουν μείνει πίσω στο κομμάτι της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης της τεχνολογίας.
