Της Συντακτικής Ομάδας του Bloomberg Opinion

Αφού απέλυσε τον υπουργό Άμυνας την Κυριακή επειδή του εναντιώθηκε δημόσια, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου προχωρά με την πρώτη σε μια σειρά αμφιλεγόμενων δικαστικών μεταρρυθμίσεων οι οποίες θα μπορούσαν κάλλιστα να προκαλέσουν συνταγματική κρίση, να διασπάσουν τις δυνάμεις ασφαλείας, να ταράξουν την οικονομία και να πυροδοτήσουν ευρείας κλίμακας βία στους δρόμους της χώρας. Εάν ο ίδιος δεν πατήσει φρένο προκειμένου να καταλαγιάσουν τα πνεύματα, θα πρέπει να το κάνουν στη θέση του πιο υπεύθυνα από τον ίδιο μέλη του κόμματός του.

Την περασμένη εβδομάδα, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο Νετανιάχου καθυστέρησε την εξέταση του μεγαλύτερου μέρους του πακέτου μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησής του, συμπεριλαμβανομένων των νομοσχεδίων για τον περιορισμό της δυνατότητας δικαστικής αναθεώρησης ψηφισμένης νομοθεσίας και για τη δυνατότητα του ισραηλινού κοινοβουλίου, Κνεσέτ, να παρακάμπτει δικαστικές αποφάσεις.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η συμμαχία Κίνας – Ρωσίας είναι ήδη εδώ

Προχωρά ωστόσο  προς ψηφοφορία επί ενός νομοσχεδίου το οποίο θα επιτρέπει στον κυβερνητικό συνασπισμό να καλύψει τις δύο πρώτες θέσεις στο Ανώτατο Δικαστήριο οι οποίες προέκυψαν κατά τη διάρκεια της θητείας του στην Κνεσέτ (περαιτέρω διορισμοί θα απαιτούσαν τουλάχιστον μία ψήφο βουλευτή της αντιπολίτευσης), ενώ ταυτόχρονα παρέχει στην κυβέρνηση τον εν τοις πράγμασι έλεγχο των διορισμών στα κατώτερα δικαστήρια.

Δίαυλος ελέγχου

Στο Ισραήλ, το οποίο στερείται επίσημου γραπτού συντάγματος, το Ανώτατο Δικαστήριο παραδοσιακά λειτουργούσε ως ο μόνος δίαυλος ελέγχου της εκτελεστικής εξουσίας. Οι επικριτές φοβούνται ότι οι προτεινόμενες αλλαγές θα πολιτικοποιήσουν τον θεσμό και θα υπονομεύσουν τη διάκριση των εξουσιών. Το ίδιο το δικαστήριο μπορεί να ακυρώσει τον νόμο, δημιουργώντας το πεδίο μιας άμεσης αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση.

Η απροσεξία με την οποία ο δεξιός συνασπισμός του Νετανιάχου θέτει επί τάπητος την ατζέντα του τις τελευταίες εβδομάδες προκαλεί πραγματική και αυξανόμενη ζημιά. Εκατοντάδες χιλιάδες Ισραηλινοί συγκεντρώνονται κάθε εβδομάδα σε διαδηλώσεις κατά των νομοσχεδίων, ενώ κατά καιρούς συγκρούονται με την αστυνομία.

Έφεδροι – ένα κρίσιμο συστατικό του στρατού του Ισραήλ – αρνούνται να παρουσιαστούν για υπηρεσία, οδηγώντας στη δήλωση του υπουργού Άμυνας Γιόαβ Γκάλαντ το σαββατοκύριακο ότι οι ενέργειες της κυβέρνησης θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια του Ισραήλ – και στην επακόλουθη αποπομπή του με απόφαση του πρωθυπουργού. Το σέκελ έχει δεχθεί πλήγμα, ενώ επενδυτές και επιχειρηματίες του κλάδου της τεχνολογίας έχουν απειλήσει να εγκαταλείψουν τη χώρα. Ο πρόεδρος του Ισραήλ Ισαάκ Χέρτσογκ, ο οποίος έχει προσπαθήσει να μεσολαβήσει προκειμένου να επιτευχθεί ένας συμβιβασμός, έχει προειδοποιήσει για κίνδυνο “εμφυλίου πολέμου”.

Διασπορά

Η διαμάχη δεν έχει περιοριστεί στο Ισραήλ. Έχει επίσης πυροδοτήσει μια μανιώδη αντίδραση εντός της εβραϊκής διασποράς, ειδικά στις ΗΠΑ. Οι Δημοκρατικοί του Κογκρέσου, πολλοί από τους οποίους είναι ένθερμοι υποστηρικτές του Ισραήλ, έχουν εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για τις μεταρρυθμίσεις. Το τηλεφώνημα του Μπάιντεν είχε σαφώς κάποιον αντίκτυπο. Θα πρέπει να επαναλάβει στον Νετανιάχου ότι η συνέχιση σε αυτό τον δρόμο θα υπονομεύσει τις κοινές προσπάθειές τους να αντιμετωπίσουν το Ιράν και να εμβαθύνουν τις σχέσεις του Ισραήλ με τους Άραβες γείτονές του – και, ακόμη πιο σημαντικό, ότι κινδυνεύει να προκαλέσει μόνιμη ζημιά στη σχέση ΗΠΑ-Ισραήλ.

Εάν ο Νετανιάχου εξακολουθήσει να αρνείται να αναβάλει το νομοσχέδιο για τους διορισμούς δικαστών, οι βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος θα πρέπει να έλθουν αντιμέτωποι με τη συνείδησή τους. Μόνο τέσσερις θα χρειαστεί να αλλάξουν την ψήφο τους προκειμένου να καταρρεύσει το νομοσχέδιο και τουλάχιστον δύο έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους στην έκκληση του Γκάλαντ για αναβολή των σχετικών ψηφοφοριών.

Οι προσπάθειες του αρχηγού του κράτους, Χέρτσογκ, δείχνουν ότι δεν μπορεί να είναι αδύνατο να βρεθεί κοινό έδαφος. Τουλάχιστον, ορισμένες από τις προτάσεις της κυβέρνησης θα πρέπει να συζητηθούν με ανοικτό μυαλό και βλέμμα προς τον συμβιβασμό.

Ο Νετανιάχου, ωστόσο, πρέπει να καταλάβει ότι κανένας νόμος ο οποίος θα ψηφιστεί υπό αυτές τις συνθήκες δεν πρόκειται να θεωρηθεί νόμιμος από τουλάχιστον τη μισή χώρα. Η ολοκλήρωση του νομοσχεδίου για τους διορισμούς δικαστών θα δηλητηριάσει περαιτέρω την πολιτική ατμόσφαιρα και θα καταστήσει πολύ πιο δύσκολες τις διαπραγματεύσεις για άλλα τμήματα του πακέτου της μεταρρύθμισης της Δικαιοσύνης.

Ακόμη χειρότερα, η συνεχιζόμενη εσωτερική σύγκρουση μόνον θα βλάψει τον κοινωνικό ιστό της χώρας, θα αποσπάσει την προσοχή της κυβέρνησης και των διοικητών των ενόπλων δυνάμεων, θα ενθαρρύνει τους εχθρούς του Ισραήλ και θα καταστήσει πιο δύσκολο να επιλυθούν οι επείγουσες προκλήσεις στο πεδίο της ασφαλείας.

Έχοντας αναβάλει ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις, η κυβέρνηση έχει ήδη παραδεχτεί ότι δεν χρειάζεται βιασύνη. Για χάρη της σταθερότητας και της ασφάλειας του Ισραήλ, θα πρέπει να σταματήσει και τις υπόλοιπες.

Πηγή: BloombergOpinion