Αρκετά από τα μέτρα στήριξης που είχαν εφαρμόσει κυβερνήσεις κρατών μελών της ΕΕ θα διατηρηθούν σε ισχύ το 2024 και κάποια από αυτά και το 2025.
Σε χθεσινή ανάλυση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), που ετοιμάστηκε από τους Marien Ferdinandusse και Mar Delgado-Téllez, εκτιμάται ότι το κόστος των μέτρων ανήλθε στο 1,3% του ΑΕΠ το 2023, από 1,8% το 2022, και θα μειωθεί κάτω από το 0,5% ετησίως στον ορίζοντα 2024-2026.
Το θέμα είναι ιδιαίτερα επίκαιρο και στην Κύπρο, καθώς η Κυβέρνηση εξετάζει την παράταση των μέτρων στήριξης πολιτών και επιχειρήσεων, που είχαν τεθεί σε εφαρμογή από τον προηγούμενο Οκτώβριο, ορισμένα εκ των οποίων λήγουν στο τέλος Φεβρουαρίου και άλλα αρχές Μαρτίου. Στα μέτρα που εφαρμόζει η Κυβέρνηση και εκπνέουν τέλος Φεβρουαρίου – αρχές Μαρτίου περιλαμβάνεται η κλιμακωτή επιδότηση του κόστους ηλεκτρικού ρεύματος για την περίοδο Νοέμβριο 2023 – Φεβρουάριου 2024, για τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας με καταμέτρηση μέχρι τις 29.2.2024, που καλύπτει οικιακούς, εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές. Επίσης, περιλαμβάνεται η μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης καυσίμων κίνησης κατά 8,33 σεντ το λίτρο για τους μήνες Νοέμβριο 2023 – Φεβρουάριο 2024 και στο πετρέλαιο θέρμανσης για τους μήνες Δεκέμβριο 2023 – Μάρτιο 2024.
Στην ανάλυση της ΕΚΤ για τα μέτρα στήριξης ευρωπαϊκών κυβερνήσεων αναφέρεται ότι περίπου τα δύο τρίτα των μέτρων που τέθηκαν σε ισχύ το 2023 αναμένεται να λήξουν το 2024 και ένα άλλο 20% το 2025. Κάποια μέτρα προβλέπεται να παραμείνουν σε ισχύ και το 2026.
Όσον αφορά το είδος των μέτρων, το 2023 σχεδόν τα μισά ήταν επιδοτήσεις. Από αυτά, περισσότερα από τα μισά αφορούσαν τα ανώτατα όρια τιμών της ενέργειας. Το μερίδιο των επιδοτήσεων στα συνολικά μέτρα στήριξης της ενέργειας και του πληθωρισμού αναμένεται να μειωθεί σημαντικά το 2024 και να είναι αμελητέο από το 2025. Σε σύγκριση με τις προβλέψεις των μελετητών της ΕΚΤ, το δημοσιονομικό κόστος των μέτρων αναθεωρήθηκε προς τα κάτω το 2022 και ιδιαίτερα το 2023. Αυτό αντανακλά, επισημαίνεται, εν μέρει μια ισχυρότερη από την αναμενόμενη πτώση των τιμών της ενέργειας, που έκανε αυτά τα μέτρα λιγότερο ακριβά εν τέλει.
Για το 2024, αναφέρεται στην έκθεση, ο δημοσιονομικός αντίκτυπος είναι σε γενικές γραμμές σύμφωνος με τις προβλέψεις του Μαρτίου. Τα υφιστάμενα μέτρα έχουν επεκταθεί ή έχουν εισαχθεί νέα μέτρα στους προϋπολογισμούς του 2024 πολλών χωρών της ζώνης του ευρώ.
Στην ανάλυση σημειώνεται ότι η απάντηση στο σοκ στις τιμές της ενέργειας περιελάβανε αντισταθμιστικά μέτρα που στόχευαν τις τιμές λιανικής, όπως ανώτατα όρια τιμών ενέργειας και άλλα μέτρα που ωφέλησαν σε γενικές γραμμές όλα τα νοικοκυριά ή τις επιχειρήσεις.
Οι αναλυτές εντοπίζουν ότι υπάρχει σημαντική ετερογένεια μεταξύ των χωρών. Συγκεκριμένα, ορισμένες χώρες βασίστηκαν περισσότερο σε στοχευμένα μέτρα, σε σχέση με άλλες χώρες που τα μέτρα ωφέλησαν σε γενικές γραμμές όλα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
