Σε νέο κύκλο πιέσεων και εκβιασμών της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ΡΑΕΚ έχει εισέλθει ο ΑΔΜΗΕ, ως φορέας υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης, με την ανοχή ή τη συνεργασία της ελληνικής Κυβέρνησης.
Με όλο και πιο πιεστικό τρόπο, ο ΑΔΜΗΕ αξιώνει από τη ΡΑΕΚ να του εγκρίνει εδώ και τώρα ανάκτηση εξόδων που -επιβεβαιωμένα- έχει κάνει το 2023 και ’24 για το καλώδιο, διαφορετικά προειδοποιεί ότι θα διακόψει το έργο.
Δεν υπάρχει επίσημη πληροφόρηση για το ύψος του ποσού που αξιώνει ο ΑΔΜΗΕ από τη ΡΑΕΚ και τους Κύπριους καταναλωτές. Η πληροφόρηση από κυπριακής πλευράς αναφέρει πως το μέγιστο ποσό που θα μπορούσε να δοθεί στον ΑΔΜΗΕ για το 2025 είναι 25 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο της συμφωνίας που έκαναν πέρσι οι κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας, η οποία προβλέπει σε ό,τι αφορά την Κύπρο ότι θα πληρώνει 25 εκατ. τον χρόνο, για μία πενταετία, ανεξαρτήτως του ύψους των δαπανών στις οποίες θα προβεί ο ΑΔΜΗΕ μέχρι να ολοκληρώσει τη διασύνδεση.
Όλα τα υπόλοιπα έξοδα του ΑΔΜΗΕ που θα αναλογούν στην κυπριακή πλευρά, θα δοθούν σταδιακά μέσω των λογαριασμών ρεύματος (μαζί με την απόδοση κεφαλαίου, περίπου 8.2%) μετά την έναρξη λειτουργίας του έργου.
Όταν κατέληξαν σε συμφωνία οι δύο κυβερνήσεις, είχε αναφερθεί επισήμως από την κυπριακή Κυβέρνηση πως η πρώτη δόση των 25 εκατ. θα δοθεί τον Ιανουάριο του 2026. Αυτό φαίνεται πως είναι η κύρια πηγή αντίδρασης από τον ΑΔΜΗΕ, ο οποίος διεκδικεί αυτό το ποσό τώρα και όχι τον Ιανουάριο, υποστηρίζοντας -βάσιμα- πως δεν υπάρχει γραπτή συμφωνία για πληρωμή της πρώτης δόσης τον Ιανουάριο του ’26.
Από πλευράς της ελληνικής ρυθμιστικής Αρχής (ΡΑΑΕΥ) έχει ληφθεί απόφαση για έναρξη από τον Ιούλιο φέτος της ανάκτησης των εγκριθέντων εξόδων του ΑΔΜΗΕ που αναλογούν στους καταναλωτές στην Ελλάδα.
Ακόμα και αν η κυπριακή Κυβέρνηση υποχωρήσει στις πιέσεις του ΑΔΜΗΕ και αποδεχθεί να πληρώσει τις επόμενες εβδομάδες τα 25 εκατ. ευρώ της πρώτης δόσης που συμφωνήθηκε ή -το πιθανότερο ένα μέρος αυτών των χρημάτων-, είναι αμφίβολο κατά πόσο τα χρήματα αυτά είναι ικανά να βγάλουν τον ΑΔΜΗΕ από τη δύσκολη θέση στην οποία έθεσε τον εαυτό του και το ελληνικό κράτος, καθώς είναι ο Διαχειριστής Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και οποιαδήποτε οικονομική περιπέτεια θα πλήξει καίρια τα συμφέροντα του ελληνικού δημοσίου.
Ο ΑΔΜΗΕ στέλνει από τη μια το μήνυμα πως δεν μπορεί να συνεχίσει να πληρώνει με ίδια κεφάλαια τη Nexans για την κατασκευή του καλωδίου και από την άλλη έχει συναινέσει -μέσω της διακρατικής συμφωνίας- ότι η Κύπρος δεν θα πληρώνει στον ΑΔΜΗΕ όλα τα έξοδά του κατά τη διάρκεια της κατασκευής της διασύνδεσης, πλην των 25 εκατ. ετησίως, με μέγιστο ποσό για την πενταετία τα 125 εκατ.
Το συμβόλαιο του ΑΔΜΗΕ με τη Nexans μόνο για την κατασκευή και τοποθέτηση του καλωδίου στον βυθό είναι αξίας 1.4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Είναι ξεκάθαρο πως ούτε τα λεφτά που θα δοθούν στον φορέα υλοποίησης από την Κυπριακή Δημοκρατία, ούτε τα χρήματα που θα ανακτήσει μέσω των λογαριασμών ρεύματος στην Ελλάδα είναι ικανά να διασφαλίσουν στον ΑΔΜΗΕ ότι θα ολοκληρώσει το έργο χωρίς να δαπανήσει άλλα ίδια κεφάλαια. Ήδη λέει πως έχει ξοδέψει 120 εκατ. αλλά επιμένει να μην ενημερώνει -ούτε αυτός ούτε η Κομισιόν- πόσα από αυτά προήλθαν από την ευρωπαϊκή χορηγία των 658 εκατ. ευρώ.
Ο ΑΔΜΗΕ υποστηρίζει πως μόλις ξεκινήσει η ανάκτηση δαπανών του από κυπριακής πλευράς (δεδομένου ότι η ΡΑΑΕΥ ήδη συμφώνησε να χρεώνει τους καταναλωτές στην Ελλάδα και να πληρώνει τον φορέα υλοποίησης) θα στραφεί προς δανειστές με μεγαλύτερη πειθώ, για να εξασφαλίσει τα χρήματα που απαιτούνται για τη χρηματοδότηση του έργου.
Αυτό για το οποίο ούτε ο ΑΔΜΗΕ, ούτε η ελληνική Κυβέρνηση έχουν δώσει πειστική απάντηση είναι με ποιο τρόπο θα πειστούν οι δανειστές να χρηματοδοτήσουν ένα έργο που -με εξαίρεση την προπληρωμένη κατασκευή του καλωδίου- δεν προχωρεί, λόγω των τουρκικών ενστάσεων. Πιστεύει ο ΑΔΜΗΕ πως δεν γνωρίζουν οι εν δυνάμει δανειστές του (π.χ. Εθνική Τράπεζα) ότι το μεγαλύτερο ποσό που θα αναλογεί στην Κύπρο θα καταβληθεί σταδιακά μετά την έναρξη λειτουργίας του έργου, δηλαδή υπό την προϋπόθεση της έναρξης λειτουργίας;
Αν μάλιστα ο ΑΔΜΗΕ καταφέρει με κάποιο τρόπο να εξασφαλίσει δάνεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, οι κίνδυνοι για τεράστιο οικονομικό και πολιτικό φιάσκο γίνονται πολύ μεγαλύτεροι για την κυπριακή Κυβέρνηση, αλλά και για την ελληνική, έστω και αν η τελευταία εμφανίζεται να μην ανησυχεί. Αν ο ΑΔΜΗΕ αφεθεί να προχωρήσει σε δάνεια χωρίς να διασφαλιστεί η ρύθμιση του τεράστιου γεωπολιτικού θέματος, οι καταναλωτές σε Κύπρο και Ελλάδα είναι πιθανό να βρεθούν προ του κινδύνου να πληρώσουν ένα μεγάλο μέρος των σχεδόν 2 δισ. ευρώ που υπολογίστηκε προ 3ετίας ότι θα κοστίσει το έργο, χωρίς να απολαύσουν τα όποια οφέλη της διασύνδεσης.
Ξαναρχίζει πιέσεις η Κομισιόν;
Όπως έγραψε χθες η ιστοσελίδα newmoney.gr, επανήλθε στο προσκήνιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία δεν έχει πει λέξη εδώ και μήνες για τα εμπόδια που θέτει η Τουρκία στην ολοκλήρωση των θαλασσίων ερευνών σε διεθνή ύδατα, μέρος των οποίων θεωρεί δική της υφαλοκρηπίδα.
Πιθανότατα η Κομισιόν σκοπεύει να επαναρχίσει, από εκεί που διέκοψε το 2024, τις αφόρητες πιέσεις προς τη ΡΑΕΚ και το Υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου, για να χρηματοδοτήσουν τώρα την ανάκτηση εξόδων από τον ΑΔΜΗΕ.
Σύμφωνα με τη newmoney.gr, τις επόμενες μέρες θα πραγματοποιηθεί τηλεδιάσκεψη μεταξύ των δύο ρυθμιστικών αρχών, του ΑΔΜΗΕ και της Κομισιόν, με κύριο θέμα την έναρξη πληρωμών από την Κύπρο.
Αν και δεν είναι λίγες πλέον οι πιθανότητες η κυπριακή Κυβέρνηση να αποδεχθεί να εμβάσει τώρα στον ΑΔΜΗΕ ένα σημαντικό μέρος των 25 εκατ. που προγραμμάτιζε να δώσει τον Ιανουάριο του ’26, το ενδεχόμενο να πληρώσει μεγαλύτερα ποσά από τα 25 εκατ. μοιάζει εντελώς απίθανο, λόγω του σάλου που θα προκαλούσε στην κοινή γνώμη και τις πολιτικές δυνάμεις.
Παρουσίασε CBA για το Κύπρος – Ισραήλ
Ενώ η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης βρίσκεται στον αέρα και όλο και λιγότεροι πιστεύουν ότι θα βρεθεί λύση για να ξεπεραστούν τα τουρκικά εμπόδια, ο ΑΔΜΗΕ δουλεύει ως να μη συμβαίνει ο,τιδήποτε ανατολικά της Κρήτης και προχωρεί με τις μελέτες για τη δεύτερη φάση του έργου, δηλαδή τη διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ.
Όπως πληροφορείται ο «Φ», χθες ο ΑΔΜΗΕ παρουσίασε στην κυπριακή και ισραηλινή πλευρά την ανάλυση κόστους οφέλους (CBA) για την ηλεκτρική δυασύνδεση της Κύπρου με το Ισραήλ.
Ανεπίσημες πληροφορίες λένε πως η ανάλυση του ΑΔΜΗΕ έδειξε πως το μεγαλύτερο όφελος της διασύνδεσης αυτής θα το αποκομίσει το Ισραήλ, εξού και ζητά ο διαμοιρασμός του κόστους κατασκευής (που πλησιάζει το ένα δισ. ευρώ) να γίνει σε αναλογία 80% (Ισραήλ) και 20% (Κύπρος), περίπου.
Στους Ισραηλινούς αρμοδίους δεν άρεσε καθόλου αυτή η ανάλυση…
