Σαρώνουν τους λογαριασμούς πολλών influencers στα social media λειτουργοί της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του υπουργείου Ενέργειας, ρίχνοντας μάλιστα και τα πρώτα χρηματικά πρόστιμα στους παραβάτες.
Εδώ και ενάμιση χρόνο η Υπηρεσία διεξάγει ελέγχους σε Instagram και TikTok, περνώντας από το κόσκινο τις αναρτήσεις των influencers (επηρεαστές γνώμης) που προωθούν προϊόντα και υπηρεσίες. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, οι nfluencers θεωρούνται εμπορευόμενοι και έχουν την υποχρέωση να συμμορφώνονται με το καταναλωτικό δίκαιο, με το οποίο διασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή προστασία των καταναλωτών.
Η Υπηρεσία, σε συνεργασία με τον Φορέα Ελέγχου Διαφημίσης, «τρέχει» δύο έρευνες σε σχέση με τις εμπορικές πρακτικές των influencers σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Συγκεκριμένα, πραγματοποιούνται έλεγχοι κατά πόσο οι αναρτήσεις των influencers αναφέρουν ξεκάθαρα την εμπορική τους επιδίωξη όταν αυτή δεν είναι προφανής, αποφεύγουν την κεκαλυμμένη διαφήμιση, δεν περιλαμβάνουν ψευδείς ισχυρισμούς ή εντυπώσεις ότι οι influencers δεν ενεργούν για εμπορικούς σκοπούς και δεν υποδύονται ψευδώς τον καταναλωτή.
Τι έφεραν στο φως οι έρευνες
Σύμφωνα με στοιχεία που εξασφάλισε ο «Φ», η πρώτη έρευνα έβαλε στο στόχαστρο πολύ γνωστά πρόσωπα στην Κύπρο, τα οποία δραστηριοποιούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διαφημίζοντας σειρά προϊόντων. Λειτουργοί της Υπηρεσίας Καταναλωτή διενήργησαν ελέγχους στο Instagram και TikTok.
Η συγκεκριμένη έρευνα βρίσκεται στο τελικό στάδιο, με την Υπηρεσία να κινεί τις διαδικασίες εναντίον όσων influencers παραβιάζουν τις πρόνοιες της νομοθεσίας. Όπως πληροφορείται ο «Φ», η Υπηρεσία έχει προχωρήσει στην επιβολή προστίμου εις βάρος γνωστού επηρεαστή γνώμης και παράλληλα έχει προχωρήσει στην προώθηση της αποστολής δεκατεσσάρων προειδοποιητικών επιστολών.
Ταυτόχρονα, πραγματοποιούνται κάποιοι τελευταίοι επανέλεγχοι σε αναρτήσεις των influencers και, όταν αυτοί ολοκληρωθούν, η Υπηρεσία θα προβεί στις προβλεπόμενες διαδικασίες που καθορίζει η νομοθεσία. Την ίδια ώρα, η δεύτερη έρευνα έχει ως επίκεντρό της το νεανικό κοινό.
Συγκεκριμένα, το κριτήριο της έρευνας είναι όπως το 40% των ακολούθων των influencers ανήκουν στην ηλικία 18 μέχρι 25 ετών. Η συγκεκριμένη έρευνα βρίσκεται στο αρχικό στάδιο μέσω των ελέγχων σε λογαριασμούς των influencers στο TikTok. Όταν η Υπηρεσία ολοκληρώσει τους ελέγχους, θα ενημερώσει τους εμπλεκόμενους για την έναρξη έρευνας αλλά και για τις νομικές τους υποχρεώσεις. Όπως αναφέρει η Υπηρεσία Καταναλωτή, εάν εντοπιστούν περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με το νομοθετικό πλαίσιο, θα προχωρήσει στις ανάλογες κυρώσεις.
Στάλθηκε Οδηγός
Παράλληλα με τις δύο έρευνες, ο Φορέας Ελέγχου Διαφήμισης έχει προωθήσει τόσο σε εταιρείες που διαφημίζουν μέσω influencers, όσο και σε influencers, τον Οδηγό για Influencer Marketing, ο οποίος έχει καταρτιστεί από τον Φορέα και έχει αναγνωριστεί ως καλή πρακτική (best practice) από την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή.
Συγκεκριμένα, ο Οδηγός προβλέπει δύο τρόπους γνωστοποίησης του εμπορικού/διαφημιστικού χαρακτήρα των αναρτήσεων. Ο πρώτος αφορά στη χρήση των ειδικών εργαλείων γνωστοποίησης που διατίθενται από τις πλατφόρμες (π.χ. “paid partnership with” στη meta, για τις πληρωμένες αναρτήσεις των influencers που ανεβαίνουν στην πλατφόρμα οργανικά).
Ο δεύτερος τρόπος αφορά τη γνωστοποίηση με χρήση hashtags (π.χ. #ad, #advertisement κλπ). Σε αυτή την περίπτωση, όπως μας λέχθηκε, θα πρέπει να είναι άμεσα ορατό, χωρίς να απαιτείται από τον καταναλωτή να κάνει οποιαδήποτε επιπλέον κίνηση (π.χ. να κάνει κλικ στη λέξη more).
Η Υπηρεσία διαβεβαιώνει πως, αξιοποιώντας πλήρως όλα τα διαθέσιμα μέσα και εργαλεία που έχει στη διάθεσή της, διασφαλίζει την αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας που αφορά τις εμπορικές πρακτικές των influencers στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωση.
Και το Τμήμα Φορολογίας
Λόγω της ραγδαίας αύξησης της χρήσης του «influencer marketing», με το οποίο οι influencers έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν με το κοινό τους σε διάφορες πλατφόρμες, όπως το Facebook, το Instagram, το TikTok και το YouTube, επηρεάζοντας τις αγοραστικές επιλογές τους με την προώθηση προϊόντων ή υπηρεσιών από τις εταιρείες με τις οποίες συνεργάζονται, στενός κορσές τους έγινε και το Τμήμα Φορολογίας.
Η Μονάδα Διαχείρισης Κινδύνου συνεχίζει τους καθημερινούς ελέγχους, καθώς συνεχώς φτάνουν κοντά της πληροφορίες για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Φοροθέτες ελέγχουν τα προφίλ των συγκεκριμένων προσώπων και στις περιπτώσεις που δεν δηλώνουν όλα τα εισοδήματα τους από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα προχωρεί στην επιβολή προστίμων.
