Η εικόνα που διαμορφώνεται σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι διπλής όψης και δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη, κάτι που καταγράφεται και στις πρόσφατα εκδοθείσες φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν.
Η ΕΕ βλέπει τα δημοσιονομικά της ελλείμματα να φουσκώνουν χρόνο με τον χρόνο, ενώ αντίθετα η Κύπρος καταγράφει υποδειγματική δημοσιονομική πειθαρχία, σε ένα περιβάλλον όπου οι προκλήσεις συνεχώς πολλαπλασιάζονται. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «ο μέσος όρος του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στις χώρες της ΕΕ προβλέπεται να αυξηθεί από 3,1% του ΑΕΠ το 2024 σε 3,3% το 2025 και το 2026 και σε 3,4% το 2027, με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει αλλαγή πολιτικής. Ομοίως, στις χώρες της ζώνης του ευρώ το έλλειμμα προβλέπεται να αυξηθεί από 3,1% του ΑΕΠ το 2024 σε 3,2% το 2025, σε 3,3% το 2026 και σε 3,4% το 2027». Το ερώτημα είναι από πού προέρχεται αυτό το έλλειμα και τι απάντηση δίνει η Κομισιόν στις προβλέψεις που ανακοινώθηκαν τη Δευτέρα. Η άνοδος οφείλεται στην αύξηση των αμυντικών δαπανών στην ΕΕ (από 1,5% του ΑΕΠ το 2024 σε 2% το 2027), σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη αύξηση των τόκων λόγω εξυπηρέτησης του χρέους και ορισμένα ελλείμματα που καταγράφονται στην κατηγορία των εσόδων.
Δώδεκα κράτη μέλη αναμένεται να έχουν ελλείμματα που υπερβαίνουν το 3% του ΑΕΠ το 2027, αναφέρουν οι φθινοπωρινές προβλέψεις. Η δημοσιονομική κατεύθυνση προβλέπεται να παραμείνει σε γενικές γραμμές ουδέτερη, στον ορίζοντα των προβλέψεων τόσο στην ΕΕ όσο και στη ζώνη του ευρώ, αν και με σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των κρατών μελών.
Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ στις χώρες της ΕΕ προβλέπεται να αυξηθεί από 82% το 2024 σε 85% το 2027 (από 88% σε 91% στη ζώνη του ευρώ), λόγω των επίμονων πρωτογενών ελλειμμάτων και ενός μέσου κόστους εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους που είναι υψηλότερο από την ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ. Έως το 2027, τέσσερα κράτη μέλη αναμένεται να έχουν λόγο δημόσιου χρέους άνω του 100% του ΑΕΠ.
Καλό παράδειγμα η Κύπρος
Την ώρα που οι τεχνοκράτες της Κομισιόν καταγράφουν τα δημοσιονομικά ελλείματα της Ευρώπης και τη δημοσιονομική πίεση που δέχονται ορισμένα κράτη, η οικονομία της Κύπρου έχει πολύ καλές επιδόσεις. Τα δημοσιονομικά πλεονάσματα της Κυβέρνησης, σύμφωνα με την έκθεση, προβλέπεται να διατηρηθούν και ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική του τάση και να κινηθεί κάτω από το 50% του ΑΕΠ το 2027.
Οι ελπίδες για καλές επιδόσεις στις ευρωπαϊκές οικονομίες στηρίζονται στα εθνικά Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η Ευρώπη, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, καταβάλλει προσπάθειες για την αναθεώρηση των εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ), ώστε να διευκολυνθεί η διάθεση των υπολοίπων (μη διατεθέντων) κεφαλαίων έως την προθεσμία της 31ης Αυγούστου 2026.
Παρόλο που το ΣΑΑ είναι ένα προσωρινό μέσο, ο μακροοικονομικός αντίκτυπός του αναμένεται να διαρκέσει και μετά την ολοκλήρωσή του. Ορισμένες δαπάνες που χρηματοδοτούνται από το ΣΑΑ ενδέχεται να πραγματοποιηθούν μετά το 2026, ιδίως στην περίπτωση χρηματοοικονομικών μέσων που παρέχουν χρηματοδότηση για επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα.
Επιπλέον, η φθίνουσα άμεση δημοσιονομική ώθηση που παρέχεται από το ΣΑΑ αναμένεται να μετριαστεί το 2027 με την αυξημένη αξιοποίηση άλλων κονδυλίων της ΕΕ. Σύμφωνα με την Κομισιόν, η πρόσφατα ολοκληρωμένη ενδιάμεση αξιολόγηση της πολιτικής συνοχής παρέχει στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία και κίνητρα για την ταχύτερη διάθεση των υφιστάμενων πόρων και την επιτάχυνση της εφαρμογής του προγράμματος.
Είναι σημαντικό ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις που πραγματοποιούνται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του ΣΑΑ αναμένεται να βελτιώσουν την παραγωγικότητα και να αυξήσουν τα επίπεδα εισοδήματος μακροπρόθεσμα, αναφέρουν οι προβλέψεις της Κομισιόν.
