Έντονο προβληματισμό προκάλεσαν στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου φορολογικής μεταρρύθμισης που αφορούν τις φοροαπαλλαγές για ποσά που καταβάλλονται ως ασφάλιστρα, με φορείς της αγοράς και αρμόδιους αξιωματούχους να θέτουν ζήτημα πάταξης καταχρήσεων, αλλά και ενθάρρυνσης της αποταμίευσης μέσω ασφαλιστικών σχεδίων.
Ο Έφορος Φορολογίας, Σωτήρης Μαρκίδης, ανέφερε ότι έχουν εντοπιστεί καταχρήσεις που πρέπει να παταχθούν, ενώ ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Μιχάλης Περσιάνης, αν και συμφώνησε στην ανάγκη κλεισίματος των «τρυπών» του νόμου, υπογράμμισε ότι πρέπει ταυτόχρονα να ενθαρρύνεται η αποταμίευση, έστω και μέσω ασφαλιστικών προϊόντων.
Στην ανάγκη προστασίας του ασφαλιστικού τομέα αναφέρθηκαν ο Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Εταιρειών και ο Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών, σημειώνοντας ότι μπορεί να υπάρξει στοχευμένη τροποποίηση του νόμου ώστε να πατάσσεται η κατάχρηση των φοροαπαλλαγών, για παράδειγμα με περιορισμούς στον χρόνο πρόωρης εξαργύρωσης, χωρίς όμως να αλλάζει η πρόνοια για εφάπαξ καταβολή ασφαλίστρων, πρακτική την οποία εφαρμόζουν, όπως είπαν, άτομα χωρίς σταθερό εισόδημα.
Καταχρήσεις με μεγάλα εφάπαξ ποσά στο τέλος του έτους
Ο κ. Μαρκίδης τόνισε ότι είναι ορθή η φοροαπαλλαγή για ποσά που καταβάλλονται σε ασφαλιστικά σχέδια, αλλά έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις καταχρήσεων με εφάπαξ καταβολή πολύ μεγάλων ποσών σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους.
Ενδεικτικά, ανέφερε ότι στο τέλος του έτους παρατηρείται συστηματικά να καταβάλλονται ως εφάπαξ ασφάλιστρα τα bonus που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι από τους εργοδότες τους, τα οποία μπορεί να ανέρχονται σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, με στόχο να μην υπολογιστούν στο φορολογητέο εισόδημα. Ακολούθως, όπως σημείωσε –και όπως επιβεβαίωσαν οι Σύνδεσμοι Ασφαλιστικών Εταιρειών και Διαμεσολαβητών– γίνεται πρόωρη εξαργύρωση των ασφαλίστρων που καταβλήθηκαν.
Ο κ. Περσιάνης συμφώνησε ότι πρόκειται για σοβαρή κατάχρηση και πως πρέπει να κλείσει αυτή η «τρύπα» στον νόμο, επισημαίνοντας όμως ότι εξίσου σοβαρό είναι το ζήτημα της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος. Τόνισε ότι η φορολογική μεταρρύθμιση οφείλει να ενθαρρύνει την αποταμίευση, ειδικά μέσα από ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προϊόντα.
Κάνοντας λόγο για «δημοσιονομικές βόμβες σε βάθος χρόνου» σε σχέση με το συνταξιοδοτικό και τη ρευστότητα, σημείωσε ότι είναι σημαντικό να δοθούν όσο το δυνατόν περισσότερα κίνητρα αποταμίευσης με τη μορφή ασφάλισης, υπογραμμίζοντας ότι η ενίσχυση του δεύτερου και του τρίτου πυλώνα (επαγγελματικής και ιδιωτικής ασφάλισης) θα ήταν ευχής έργο στη σημερινή συγκυρία.
Επιχειρήματα για στοχευμένες λύσεις και ρόλος της τεχνολογίας
Η αντιπρόεδρος της επιτροπής φορολογικού σχεδιασμού του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Μαρία Γρηγορίου, σημείωσε ότι η νομοθεσία δεν έχει κατ’ ανάγκη ως στόχο την πάταξη των καταχρήσεων, υπογραμμίζοντας ότι σε περιπτώσεις καταβολής μεγάλων εφάπαξ ασφαλίστρων μπορεί να εμπλέκονται και άλλα αδικήματα.
Επισήμανε, επίσης, ότι τα νέα μηχανογραφικά συστήματα του Τμήματος Φορολογίας επιτρέπουν στοχευμένους ελέγχους ικανούς να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν τέτοια φαινόμενα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι μπορεί να υπάρξει ενίσχυση της εποπτείας χωρίς δραστικό περιορισμό των κινήτρων αποταμίευσης.
Από την πλευρά του, ο Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών εισηγήθηκε να συμπεριληφθούν στην κατηγορία των ασφαλειών που τυγχάνουν φοροαπαλλαγής και προγράμματα που καλύπτουν πλήρη ή μερική ανικανότητα, πρόταση με την οποία φάνηκε να συμφωνεί ο Έφορος Φορολογίας.
Θέσεις κομμάτων: ενθάρρυνση αποταμίευσης, αλλά χωρίς απώλεια φόρων
Στο πλαίσιο της συζήτησης, ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης, ανέφερε ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη οι εισηγήσεις των Συνδέσμων Ασφαλιστικών Εταιρειών και Διαμεσολαβητών, ώστε να ενθαρρύνεται η αποταμίευση μέσω ασφαλιστικών σχεδίων, χωρίς όμως το κράτος να καταγράφει σημαντικές απώλειες φορολογικών εσόδων.
Με την ανάγκη για ενθάρρυνση της αποταμίευσης, αλλά ταυτόχρονα αποτροπή καταχρήσεων, συμφώνησε και ο Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Σταύρος Παπαδούρης.
Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ηλίας Μυριάνθους, πρότεινε τη θεσμοθέτηση κλιμακωτού φορολογικού συντελεστή για ποσά που προέρχονται από την πρόωρη εξαργύρωση ασφαλιστικών προγραμμάτων, ως μέτρο που θα αποθαρρύνει βραχυπρόθεσμες κινήσεις φοροαποφυγής, χωρίς να ακυρώνει τον μακροπρόθεσμο αποταμιευτικό χαρακτήρα των σχεδίων.
