Δεκάδες περιστατικά ηλεκτρονικού εγκλήματος, εκφοβισμού, απάτης, παρενόχλησης καθώς και δυσκολίες στην χρήση του διαδικτύου, αναφέρθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2020 στη Γραμμή Βοήθειας Helpline – 1480, που λειτουργεί με στόχο την ασφαλή πλοήγηση. Παράλληλα, η λειτουργός του προγράμματος, Παναγιώτα Χατζηττοφή, σημείωσε στον «Φ» ότι οκταπλασιάστηκαν τα περιστατικά διαδικτυακής αποπλάνησης προς ανήλικα και ενήλικα άτομα, σε σύγκριση με τα δεδομένα της προηγούμενης περιόδου.
Όπως προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία, 707 κλήσεις πραγματοποιήθηκαν στο 1480. Ωστόσο, πέρα από τις μισές καταγράφτηκαν τον μήνα Μάρτιο και αφορούσαν ερωτήσεις σχετικά με την πανδημία Covid-19 και όχι το ασφαλές διαδίκτυο.
Ειδικότερα, σημειώθηκε ότι από το σύνολο των τηλεφωνημάτων μόλις τα 321 (δηλαδή το 45,6%) σχετίζονταν με τις υπηρεσίες που προσφέρει η Γραμμή, ενώ τα υπόλοιπα 386 (δηλαδή το 54,6%), σχετίζονταν με την έξαρση του Covid-19. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές φαινόμενο στο ιστορικό λειτουργίας του 1480, ανέφερε η λειτουργός, εξηγώντας ότι οι πολίτες ζητούσαν να ενημερωθούν σχετικά με τον ιό. «Ρωτούσαν για τη συμπτωματολογία, για την προστασία από τον κορωνοϊό, για τους τρόπους που θα συμπλήρωναν έντυπα, για τα μέτρα στήριξης, το φορέα που θα έπρεπε να απευθυνθούν βάσει του προβλήματος τους. Η υπηρεσία μας, θέλοντας να συμβάλει στις προσπάθειες αντιμετώπισης, ενημερώθηκε σχετικά και παρέπεμπε τους πολίτες στις αρμόδιες υπηρεσίες, προσφέροντας καθοδήγηση».
Γενικότερα, σημειώνεται ότι 307 άτομα ζήτησαν βοήθεια και υποστήριξη σχετικά με το διαδίκτυο. Μεταξύ άλλων, υποβλήθηκαν 86 αιτήματα (26,79%) για περιστατικά ηλεκτρονικού εγκλήματος, δηλαδή αντιμετώπιση παραβίασης της ιδιωτικότητας (hacking), οικονομικής απάτης, κλοπής ταυτότητας. Ακόμη 68 (21,18%) αφορούσαν διαδικτυακό εκφοβισμό, ποσοστό το οποίο κυμαίνεται στα ίδια υψηλά επίπεδα με πέρσι. Παράλληλα, 55 αιτήματα (17,13%) αφορούσαν αντιμετώπιση τεχνικών ζητημάτων, όπως δημιουργία και διαγραφή λογαριασμού σε κοινωνικά δίκτυα και ζητήματα ασφάλειας. Επιπλέον, 35 αιτήματα (10,90%) αφορούσαν προστασία των προσωπικών δεδομένων και 17 (5,30%) τη διαδικτυακή φήμη. Επίσης, 10 αιτήματα (3,12%) σχετίζονταν με τον ψηφιακό γραμματισμό και εκπαίδευση.
Την ίδια στιγμή 28 αιτήματα αφορούσαν περιστατικά αποπλάνησης, εκβιασμού σεξουαλικού περιεχομένου, αποστολής ερωτικών μηνυμάτων, παρενόχλησης. Υπογραμμίστηκε, μάλιστα, ότι τη συγκεκριμένη περίοδο διαπιστώθηκε ανησυχητική αύξηση στην αναφορά περιστατικών διαδικτυακής αποπλάνησης (grooming), από ενήλικα άτομα προς παιδιά.
Το φαινόμενο συμβαίνει σε κοινωνικά δίκτυα, κυρίως στο instagram, όπου ενθαρρύνονται παιδιά να εμπλακούν σε δραστηριότητες σεξουαλικής φύσεως, όπως αποστολή φωτογραφιών ή βιντεοκλήσεις. «Συγκεκριμένα, το τελευταίο τρίμηνο του 2019 καταγράφηκε μόλις 1 κλήση για αποπλάνηση, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2020 καταγράφηκαν 8 περιστατικά». Επίσης, αναφέρθηκε αύξηση (7 κλήσεις) στα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης που αφορούσαν αποστολή ή κοινοποίηση ανεπιθύμητου περιεχομένου και σχολίων. Ακόμη 8 περιστατικά, αφορούσαν την αποστολή εκβιαστικών σεξουαλικών μηνυμάτων (sextortion).
Σχετικά με τα 321 τηλεφωνήματα που άπτονταν των υπηρεσιών της Γραμμής, σημειώθηκε ότι το 59,19% πραγματοποιήθηκε από γυναίκες (δηλαδή 190 άτομα) και το 40,81% από άνδρες (δηλαδή 131 άτομα). Από αυτούς, μόνο το 4,36% (δηλαδή 14 άτομα) ήταν ανήλικοι, οι οποίοι αναφέρθηκαν σε προσωπικές τους δυσκολίες στο διαδίκτυο.
Προσπάθειες εξαπάτησης μέσω αποστολής σε κοινωνικά δίκτυα
«Δεχόμαστε αρκετά τηλεφωνήματα που σχετίζονται με τεχνική υποστήριξη, δηλαδή με ψηφιακό γραμματισμό. Μας ρωτούν πώς να δημιουργήσουν ή πώς να διαγράψουν ένα λογαριασμό. Ζητούν καθοδήγηση για διαδικασίες που γίνονται ηλεκτρονικά. Είναι πάντα αρκετά τα αιτήματα και υπάρχει ανάγκη υποστήριξης των ενήλικων ατόμων», ανέφερε η κ. Χατζηττοφή διαπιστώνοντας την έλλειψη διαδικτυακών δεξιοτήτων στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Επιπρόσθετα, σημείωσε ότι κατά τη συγκεκριμένη περίοδο, οι λειτουργοί της Γραμμής κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν περιστατικά προσπάθειας εξαπάτησης μέσω αποστολής σε κοινωνικά δίκτυα και σε προσωπική ηλεκτρονική αλληλογραφία, όπως επίσης και κακόβουλα μηνύματα με ηλεκτρονικούς συνδέσμους (link), που είχαν ως σκοπό την παραβίαση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. «Το ηλεκτρονικό έγκλημα μπορεί να αφορά την παραβίαση ενός λογαριασμού, την ηλεκτρονική αγορά αντικειμένου το οποίο δεν στάλθηκε ποτέ, την αποστολή ενός ψεύτικου τραπεζικού λογαριασμού», είπε και πρόσθεσε: «Εγκλήματα εκφοβισμού σημαίνει κάποιος να παριστάνει κάποιον άλλο, να κοινοποιεί φωτογραφίες ή και σχόλια κάποιου άλλου». Τόνισε ταυτόχρονα ότι η Γραμμή βρίσκεται σε άμεση επαφή με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Αστυνομίας, στην οποία και παραπέμπονται περιστατικά, όπως εκείνα της παιδικής πορνογραφίας. Ταυτόχρονα, είπε ότι και η Δίωξη παραπέμπει στην υπηρεσία θέματα που αφορούν προβλήματα σε κοινωνικά δίκτυα, όπως η διαγραφή λογαριασμού.
Η Γραμμή Βοήθειας Helpline – 1480, λειτουργεί στο πλαίσιο δράσεων του Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου Κύπρου – CYberSafety, με στόχο να παρέχει σε παιδιά, νέους, γονείς, εκπαιδευτικούς, αλλά και στο ευρύτερο σύνολο της κυπριακής κοινωνίας, υπηρεσίες συμβουλευτικής και υποστήριξης, αναφορικά με την ασφαλή, υπεύθυνη και ηθική χρήση του διαδικτύου και των ψηφιακών τεχνολογιών. Συντονιστής της Γραμμής είναι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου.
Όπως σημειώθηκε, όλοι οι πολίτες μπορούν να αποταθούν στη Γραμμή Βοήθειας, καλώντας, χωρίς χρέωση, στον αριθμό 1480. Οι ώρες λειτουργίας από τη Δευτέρα έως την Παρασκευή είναι 9:00 το πρωί με 13:00 το μεσημέρι και 15:00 το μεσημέρι με 18:00 το απόγευμα, καθώς και Σάββατο από τις 10:00 το πρωί έως τις 13:00 το μεσημέρι. Επιπλέον, οι πολίτες μπορούν να αποστέλλουν ηλεκτρονικό μήνυμα στο [email protected], καθώς επίσης να επικοινωνούν μέσω ηλεκτρονικής φόρμας (https://www.cybersafety.cy/helpline-report) ή μέσω ηλεκτρονικής συνομιλίας (chat) στο https://www.cybersafety.cy/helpline-chat.
Όπως προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία, 707 κλήσεις πραγματοποιήθηκαν στο 1480. Ωστόσο, πέρα από τις μισές καταγράφτηκαν τον μήνα Μάρτιο και αφορούσαν ερωτήσεις σχετικά με την πανδημία Covid-19 και όχι το ασφαλές διαδίκτυο.
Ειδικότερα, σημειώθηκε ότι από το σύνολο των τηλεφωνημάτων μόλις τα 321 (δηλαδή το 45,6%) σχετίζονταν με τις υπηρεσίες που προσφέρει η Γραμμή, ενώ τα υπόλοιπα 386 (δηλαδή το 54,6%), σχετίζονταν με την έξαρση του Covid-19. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές φαινόμενο στο ιστορικό λειτουργίας του 1480, ανέφερε η λειτουργός, εξηγώντας ότι οι πολίτες ζητούσαν να ενημερωθούν σχετικά με τον ιό. «Ρωτούσαν για τη συμπτωματολογία, για την προστασία από τον κορωνοϊό, για τους τρόπους που θα συμπλήρωναν έντυπα, για τα μέτρα στήριξης, το φορέα που θα έπρεπε να απευθυνθούν βάσει του προβλήματος τους. Η υπηρεσία μας, θέλοντας να συμβάλει στις προσπάθειες αντιμετώπισης, ενημερώθηκε σχετικά και παρέπεμπε τους πολίτες στις αρμόδιες υπηρεσίες, προσφέροντας καθοδήγηση».
Γενικότερα, σημειώνεται ότι 307 άτομα ζήτησαν βοήθεια και υποστήριξη σχετικά με το διαδίκτυο. Μεταξύ άλλων, υποβλήθηκαν 86 αιτήματα (26,79%) για περιστατικά ηλεκτρονικού εγκλήματος, δηλαδή αντιμετώπιση παραβίασης της ιδιωτικότητας (hacking), οικονομικής απάτης, κλοπής ταυτότητας. Ακόμη 68 (21,18%) αφορούσαν διαδικτυακό εκφοβισμό, ποσοστό το οποίο κυμαίνεται στα ίδια υψηλά επίπεδα με πέρσι. Παράλληλα, 55 αιτήματα (17,13%) αφορούσαν αντιμετώπιση τεχνικών ζητημάτων, όπως δημιουργία και διαγραφή λογαριασμού σε κοινωνικά δίκτυα και ζητήματα ασφάλειας. Επιπλέον, 35 αιτήματα (10,90%) αφορούσαν προστασία των προσωπικών δεδομένων και 17 (5,30%) τη διαδικτυακή φήμη. Επίσης, 10 αιτήματα (3,12%) σχετίζονταν με τον ψηφιακό γραμματισμό και εκπαίδευση.
Την ίδια στιγμή 28 αιτήματα αφορούσαν περιστατικά αποπλάνησης, εκβιασμού σεξουαλικού περιεχομένου, αποστολής ερωτικών μηνυμάτων, παρενόχλησης. Υπογραμμίστηκε, μάλιστα, ότι τη συγκεκριμένη περίοδο διαπιστώθηκε ανησυχητική αύξηση στην αναφορά περιστατικών διαδικτυακής αποπλάνησης (grooming), από ενήλικα άτομα προς παιδιά.
Το φαινόμενο συμβαίνει σε κοινωνικά δίκτυα, κυρίως στο instagram, όπου ενθαρρύνονται παιδιά να εμπλακούν σε δραστηριότητες σεξουαλικής φύσεως, όπως αποστολή φωτογραφιών ή βιντεοκλήσεις. «Συγκεκριμένα, το τελευταίο τρίμηνο του 2019 καταγράφηκε μόλις 1 κλήση για αποπλάνηση, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2020 καταγράφηκαν 8 περιστατικά». Επίσης, αναφέρθηκε αύξηση (7 κλήσεις) στα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης που αφορούσαν αποστολή ή κοινοποίηση ανεπιθύμητου περιεχομένου και σχολίων. Ακόμη 8 περιστατικά, αφορούσαν την αποστολή εκβιαστικών σεξουαλικών μηνυμάτων (sextortion).
Σχετικά με τα 321 τηλεφωνήματα που άπτονταν των υπηρεσιών της Γραμμής, σημειώθηκε ότι το 59,19% πραγματοποιήθηκε από γυναίκες (δηλαδή 190 άτομα) και το 40,81% από άνδρες (δηλαδή 131 άτομα). Από αυτούς, μόνο το 4,36% (δηλαδή 14 άτομα) ήταν ανήλικοι, οι οποίοι αναφέρθηκαν σε προσωπικές τους δυσκολίες στο διαδίκτυο.
Προσπάθειες εξαπάτησης μέσω αποστολής σε κοινωνικά δίκτυα
«Δεχόμαστε αρκετά τηλεφωνήματα που σχετίζονται με τεχνική υποστήριξη, δηλαδή με ψηφιακό γραμματισμό. Μας ρωτούν πώς να δημιουργήσουν ή πώς να διαγράψουν ένα λογαριασμό. Ζητούν καθοδήγηση για διαδικασίες που γίνονται ηλεκτρονικά. Είναι πάντα αρκετά τα αιτήματα και υπάρχει ανάγκη υποστήριξης των ενήλικων ατόμων», ανέφερε η κ. Χατζηττοφή διαπιστώνοντας την έλλειψη διαδικτυακών δεξιοτήτων στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Επιπρόσθετα, σημείωσε ότι κατά τη συγκεκριμένη περίοδο, οι λειτουργοί της Γραμμής κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν περιστατικά προσπάθειας εξαπάτησης μέσω αποστολής σε κοινωνικά δίκτυα και σε προσωπική ηλεκτρονική αλληλογραφία, όπως επίσης και κακόβουλα μηνύματα με ηλεκτρονικούς συνδέσμους (link), που είχαν ως σκοπό την παραβίαση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. «Το ηλεκτρονικό έγκλημα μπορεί να αφορά την παραβίαση ενός λογαριασμού, την ηλεκτρονική αγορά αντικειμένου το οποίο δεν στάλθηκε ποτέ, την αποστολή ενός ψεύτικου τραπεζικού λογαριασμού», είπε και πρόσθεσε: «Εγκλήματα εκφοβισμού σημαίνει κάποιος να παριστάνει κάποιον άλλο, να κοινοποιεί φωτογραφίες ή και σχόλια κάποιου άλλου». Τόνισε ταυτόχρονα ότι η Γραμμή βρίσκεται σε άμεση επαφή με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Αστυνομίας, στην οποία και παραπέμπονται περιστατικά, όπως εκείνα της παιδικής πορνογραφίας. Ταυτόχρονα, είπε ότι και η Δίωξη παραπέμπει στην υπηρεσία θέματα που αφορούν προβλήματα σε κοινωνικά δίκτυα, όπως η διαγραφή λογαριασμού.
Η Γραμμή Βοήθειας Helpline – 1480, λειτουργεί στο πλαίσιο δράσεων του Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου Κύπρου – CYberSafety, με στόχο να παρέχει σε παιδιά, νέους, γονείς, εκπαιδευτικούς, αλλά και στο ευρύτερο σύνολο της κυπριακής κοινωνίας, υπηρεσίες συμβουλευτικής και υποστήριξης, αναφορικά με την ασφαλή, υπεύθυνη και ηθική χρήση του διαδικτύου και των ψηφιακών τεχνολογιών. Συντονιστής της Γραμμής είναι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου.
Όπως σημειώθηκε, όλοι οι πολίτες μπορούν να αποταθούν στη Γραμμή Βοήθειας, καλώντας, χωρίς χρέωση, στον αριθμό 1480. Οι ώρες λειτουργίας από τη Δευτέρα έως την Παρασκευή είναι 9:00 το πρωί με 13:00 το μεσημέρι και 15:00 το μεσημέρι με 18:00 το απόγευμα, καθώς και Σάββατο από τις 10:00 το πρωί έως τις 13:00 το μεσημέρι. Επιπλέον, οι πολίτες μπορούν να αποστέλλουν ηλεκτρονικό μήνυμα στο [email protected], καθώς επίσης να επικοινωνούν μέσω ηλεκτρονικής φόρμας (https://www.cybersafety.cy/helpline-report) ή μέσω ηλεκτρονικής συνομιλίας (chat) στο https://www.cybersafety.cy/helpline-chat.
