Η πολιτική συμφωνία για το πρόγραμμα δανεισμού για την άμυνα SAFE που επιτεύχθηκε χθες στις Βρυξέλλες εμπεριέχει συγκεκριμένες ασφαλιστικές δικλείδες όσον αφορά την συμμετοχή τρίτων χωρών. Οι συνεργασίες με τρίτες χώρες όπως η Τουρκία θα υπάρχουν, πλην όμως έχουν τεθεί συγκεκριμένες προϋποθέσεις που έχουν να κάνει με τις υποχρεώσεις έναντι των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, έκανε λόγο για «σημαντικό βήμα προς μια ισχυρότερη Ευρώπη». Η συμφωνία, την οποία ανακοίνωσε η Πολωνική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, «ανταποκρίνεται στις δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι ηγέτες της ΕΕ τον Μάρτιο, βοηθώντας τα κράτη μέλη να επενδύσουν από κοινού στην ευρωπαϊκή άμυνα και να ενισχύσουν την κοινή μας ασφάλεια» πρόσθεσε ο κ. Κόστα σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα BlueSky.
Η συμφωνία ανακοινώθηκε από την Πολωνική Προεδρία του Συμβουλίου το πρωί της Τετάρτης με ανάρτηση στο X (πρώην Twitter), όπου τονίζεται πως «όσο περισσότερο επενδύουμε στον εξοπλισμό των στρατών μας, τόσο καλύτερα θα αποτρέπουμε αυτούς που εύχονται το κακό μας». Η επίσημη έγκριση του κανονισμού αναμένεται πως θα γίνει από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στις 27 Μαΐου.
Όπως υπενθύμισε η Πολωνική Προεδρία του Συμβουλίου σε σειρά αναρτήσεων, το SAFE έχει ως στόχο την ενίσχυση των επενδύσεων στην ευρωπαϊκή άμυνα μέσω δανεισμού συνολικού ύψους 150 δις ευρώ. Ο δανεισμός θα παρέχεται με χαμηλό επιτόκιο για περίοδο πολλαπλών χρόνων, με εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το πρόγραμμα επίσης απλοποιεί και επισπεύδει τις διαδικασίας για κοινές αγορές.
Η θέση της Λευκωσία
Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, επί του συγκεκριμένος θέματος η Κυπριακή Δημοκρατία υποστήριζε ανέκαθεν το στόχο της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ καθώς και της μείωσης των στρατηγικών εξαρτήσεων.
Διπλωματικές πηγές ανέφεραν στον Φ πως από κυπριακής πλευράς αναγνωρίζονται τα δεδομένα και τις ιδιαιτερότητες της αμυντικής βιομηχανίας, ότι δηλαδή η ευρωπαϊκή βιομηχανία εξακολουθεί να χρειάζεται συνεργασίες με τρίτες χώρες, ενώ παράλληλα αναπτύσσονται οι δικές της δυνατότητες. Όπως εξήγησαν οι ίδιες πηγές, αυτό τον σκοπό εξυπηρετεί ο καθορισμός μέγιστου ορίου κόστους εξαρτημάτων που μπορούν να προέρχονται εκτός ΕΕ, χωρών ΕΖΕΣ και Ουκρανίας.
- Περαιτέρω η Κύπρος καλωσορίζει τη συνεργασία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας με τρίτες χώρες, νοουμένου ότι αυτές μοιράζονται τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ, και δεν αποτελούν απειλή για τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας τόσο της ίδιας της Ένωσης, όσο και των κρατών μελών της.
- Σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή τρίτων χωρών: οι υποψήφιες χώρες και άλλες τρίτες χώρες που έχουν συνάψει συγκεκριμένο είδος συμφωνίας με την ΕΕ, μπορούν να συμμετέχουν σε κοινές αγορές εξοπλισμού με τα κράτη μέλη της Ένωσης, χωρίς να έχουν ωστόσο πρόσβαση στο δανειοδοτικό μηχανισμό.
Γιατί την Κύπρο θεωρείται σημαντικό το ότι μπορεί να επωφεληθεί από το εργαλείο αυτό τόσο για την ενίσχυση των δικών της αμυντικών δυνατοτήτων όσο και προς την κατεύθυνση του ταχέως αναπτυσσόμενου τομέα αμυντικής βιομηχανίας.
Σύνοδος ΕΕ-Αφρικανικής Ένωσης
Το Υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του αναφέρει πως ο Κωνσταντίνος Κόμπος συμμετείχε στην 3η Υπουργική Σύνοδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και Αφρικανικής Ένωσης. Στην παρέμβασή του, ο Υπουργός Εξωτερικών αφού αναφέρθηκε σε ζητήματα που αντιμετωπίζει η αφρικανική ήπειρος, συμπεριλαμβανομένων βίαιων συγκρούσεων, οικονομικής στασιμότητας, επισιτιστικής ανασφάλειας, και αυξημένων μεταναστευτικών ροών, τόνισε ότι η Κύπρος υποστηρίζει σθεναρά τις προσπάθειες της ΕΕ για στήριξη της Αφρικανικής ηπείρου.
- Ο κ. Κόμπος ανέφερε επίσης ότι για την Κύπρο, το 2025, που οδηγεί στην Κυπριακή Προεδρία του Συμβούλιου της ΕΕ του 2026, είναι ένα έτος στο οποίο δίνεται έμφαση στην Αφρική. Πέραν των συχνών επαφών με αφρικανικές χώρες, στην εργαλειοθήκη που χρησιμοποιεί η Κύπρος, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, η παροχή υποτροφιών, αναπτυξιακής βοήθειας και ιατροφαρμακευτικού υλικού.
Στο περιθώριο των εργασιών της Συνόδου, ο Υπουργός Εξωτερικών είχε ξεχωριστές διμερείς συναντήσεις με τους Υπουργούς Εξωτερικών της Γκάνας, της Αιγύπτου και της Σομαλίας.
