Η πρόταση του Έλληνα Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη για κοινή συνάντηση παράκτιων κρατών της περιοχής, ανακοινώθηκε από το βήμα της Βουλής των Ελλήνων, την Τετάρτη, είναι ωστόσο, αποτέλεσμα πολλών παρασκηνιακών συζητήσεων, με συντονιστή την αμερικανική πλευρά.

Πρόκειται για μια πρόταση, που κατά καιρούς τέθηκε με διαφορετική σύνθεση και ατζέντα από την Ε.Ε. και στη συνέχεια από τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στη Βουλή στην προ ημερησίας διάταξης συζήτηση για την εξωτερική πολιτική, αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία αυτή. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε, η  πρόταση ενός Πολυμερούς Σχήματος 5Χ5 περιλαμβάνει 5 χώρες και 5 θεματικές. Συμπεριλαμβάνει την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Τουρκία και τη Λιβύη. Και ως θεματικές το μεταναστευτικό, την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος, τη συνδεσιμότητα, τις οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών και την πολιτική προστασία.

Από την πρόταση προκύπτουν σειρά ζητημάτων, που καθιστούν ανέφικτη την υλοποίηση της.

  • Πρώτον, η Τουρκία αποδέχεται την συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς να θέτει ζήτημα παρουσίας και του κατοχικού καθεστώτος, όπως έπραξε ακόμη και πρόσφατα; Η Κυπριακή Δημοκρατία θα συμμετάσχει χωρίς η κατοχική δύναμη να αναγνωρίσει το κράτος της Κύπρου και χωρίς να δηλώσει σεβασμό στο διεθνές δίκαιο;
  • Δεύτερο, από τη στιγμή κατά την οποία ο Έλληνας Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στα τριμερή και πολυμερή περιφερειακά σχήματα συνεργασίας, γιατί από την εξίσωση έχει αφαιρέσει, χώρες της περιοχής, όπως το Ισραήλ αλλά και η Ιορδανία;  Ήδη από ισραηλινής πλευράς υπάρχουν αντιδράσεις.
  • Τρίτο, γίνεται αναφορά στη συμμετοχή της Λιβύης, χωρίς να διευκρινίζεται ποια «πτέρυγα», ποια κυβέρνηση θα συμμετάσχει.

Η Λευκωσία δεν έχει, μέχρι στιγμής, αντιδράσει στην πρόταση αυτή. Δεν κατέστη δυνατόν να διευκρινιστεί αρμοδίως κατά πόσο η σιωπή που τηρεί η κυπριακή κυβέρνηση εκφράζει διαφωνία. Προφανώς αυτό θα φανεί κατά τη συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, τη Δευτέρα, στη Σλοβενία, στο περιθώριο της συνόδου των MED-9.

Εκ πρώτης όψεως, πάντως, αξιολογώντας την πρόταση φαίνεται να είναι προβληματική υπό την έννοια ότι δύσκολα θα αποδεχθεί η Τουρκία την παρουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας εκτός κι εάν η Λευκωσία αποδεχθεί συμμετοχή του ψευδοκράτους, πράγμα που αποκλείεται.

Η πρόταση Μητσοτάκη, αν και έχει παρελθόν, συζητήθηκε από διάφορους, κατατίθεται σε μια περίοδο δύσκολη για την περιοχή, αλλά πρωτίστως για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.  Στη συνέχεια θα φανεί κατά πόσο θα έχει τύχη και προοπτική, αν και τούτο είναι αμφίβολο.