Τα κατάλοιπα τεσάρων βρεφών εντοπίστηκαν μεταξύ άλλων φέτος στον οικογενειακό λαξευτό τάφο που είχε αποκαλυφθεί το 2018 στη νεκρόπολη του Μελέτη, περίπου μισό χιλιόμετρο από τον Άγιο Γεώργιο Πέγειας.

Τα κατάλοιπα των βρεφών –μεταξύ των οποίων κι ένα έμβρυο- βρέθηκαν σε μια εσοχή στο τέλος του δρόμου, ακριβώς έξω από το θάλαμο του τάφου αυτού, του πιο πρώιμου μέχρι στιγμής τάφου στην περιοχή του Μελέτη, που ήταν σε χρήση από την ύστερη Ελληνιστική μέχρι τη Ρωμαϊκή περίοδο, περίπου από τον 1ο αι. π.Χ. μέχρι τις αρχές του 4ου αι. μ.Χ.

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων ανακοίνωσε τη λήξη των αρχαιολογικών ερευνών στον Άγιο Γεώργιο της Πέγειας από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, υπό τη διεύθυνση της Τζόαν Μπρέτον Κόνελι, Καθηγήτριας Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Νέας Υόρκης. Οι έρευνες, που διήρκησαν τρεις μήνες, περιλάμβαναν επισκοπήσεις, ανασκαφές και μελέτη ανασκαφικού υλικού. Οι ανασκαφές επικεντρώθηκαν στο Λιμάνι Μανίκι και στη Γερόνησο, ενώ μελετήθηκαν διεξοδικά τα ευρήματα των ανασκαφών για μελλοντική δημοσίευση.

Το λιμάνι, το νησί της Γερόνησου και η ακτή του ακρωτηρίου Δρέπανον αποτελούν σημαντικές περιοχές της Κύπρου, ιστορικά φορτισμένες και γνωστές για τη φυσική τους ομορφιά και τη βιοποικιλότητά τους. Το μικρό λιμάνι στο Μανίκι είναι σημαντικός τόπος για την κοινότητα της Πέγειας αλλά και για γενεές ψαράδων για τους οποίους ανέκαθεν λειτουργούσε σαν «τόπος μνήμης». Από την Ελληνιστική περίοδο, το Λιμάνι στο Μανίκι λειτουργεί σαν το βασικό ορμητήριο προς το νησί Γερόνησος, ενώ κατά τα Βυζαντινά χρόνια υπήρξε το βασικό λιμάνι που εξυπηρετούσε τη σημαντική Ιουστινιάνεια βασιλική που βρίσκεται στην ακρόπολη του ακρωτηρίου Δρέπανον.

Στις πιο πάνω διεπιστημονικές έρευνες συμμετείχαν επιστήμονες, φοιτητές και φοιτήτριες από ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα από διάφορες χώρες. Η Δρ. Στέλλα Δεμέστιχα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ενάλιας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, ανέλαβε τη μελέτη του μεγάλου αριθμού αμφορέων της υστερορωμαϊκής περιόδου, οι οποίοι είχαν απορριφθεί κατά μήκος των ακτών του λιμανιού Μανίκι. Οι περισσότεροι αμφορείς ανήκουν στον υστερορωμαϊκό τύπο (LR1) και φαίνεται να είναι τοπικής παραγωγής. Θραύσματα άλλων τύπων ανήκουν κυρίως σε δύο κατηγορίες υστερορωμαϊκών αμφορέων: αμφορείς τύπου Γάζας και παλαιστινιακοί αμφορείς (bag-shape type). Οι τύποι αυτοί μπορούν να χρονολογηθούν στον 6ο αιώνα μ.Χ. και μαρτυρούν σημαντικές εμπορικές επαφές με τη νότια Παλαιστίνη κατά τα μέσα του 6ου αι. μ.Χ.

Ο Δρ. Θεοτόκης Θεοδούλου, επικεφαλής της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων στην Κρήτη και ο Δρ. Αλέξανδρος Τούρτας, από το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, ολοκλήρωσαν την παράκτια και υποβρύχια επισκόπησή τους στο λιμάνι Μανίκι και σε όλο το ακρωτήρι Δρέπανον. Η επισκόπηση περιλάμβανε εναέρια χαρτογράφηση της περιοχής και τη δημιουργία τρισδιάστατου (3D) μοντέλου της ακτής από τις Θαλασσινές Σπηλιές μέχρι τον Άσπρο Ποταμό. Μέσα στα πλαίσια των ερευνών, ανελκύστηκε από τον βυθό της θάλασσας αριθμός λίθινων αγκυρών, ενώ καταγράφηκαν δέστρες πλοίων.

Στη Γερόνησο, ο Φίλιπ Έμπελινγκ διεύθυνε ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Μίνστερ για την φωτογραμμετρική αποτύπωση και την ανασκαφή ενός ιδιαίτερα σημαντικού σωρού από Ελληνιστικά κεραμίδια. Τα κεραμίδια είναι Λακωνικού και Κορινθιακού τύπου και φανερώνουν τη σημασία και τον μνημειακό χαρακτήρα που θα είχαν τα κτίρια τα οποία έστεκαν κάποτε στη Γερόνησο. Ο Αρχιτέκτονας Πίτερ Μπρουκ, Καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης και Αρχιτεκτονικής από το Middlebury College, συνέχισε τη μελέτη των ασβεστολιθικών αρχιτεκτονικών καταλοίπων από τη Γερόνησο.

Η ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης ολοκλήρωσε επίσης την ανασκαφή του σημαντικού λαξευτού τάφου, ο οποίος είχε εντοπιστεί το 2018 στη νεκρόπολη του Μελέτη. Ο Δρ. Πολ Κροφτ, από το Αρχαιολογικό Ερευνητικό Κέντρο Λέμπας, διεύθυνε την ανασκαφή του τάφου αυτού, ο οποίος περιλαμβάνει κλιμακωτό δρόμο που οδηγεί σε έναν κεντρικό θάλαμο με δύο ταφικές θήκες (loculi) και δύο tetrasolia. Η Καθ. Γιολάντα Μλίνατσικ του Πανεπιστημίου Βαρσοβίας ανέλαβε τη μελέτη των αγγείων (πρόχοι, λάγυνοι, αμφορείς και λύχνοι) από τον τάφο, ενώ η Δρ. Μόνικα Μίζιολεκ από το Ινστιτούτο Μεσογειακών και Ανατολικών Πολιτισμών της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών μελετά τα μαγειρικά σκεύη της Ρωμαϊκής περιόδου.

Η Δρ. Ευθυμία Νικήτα, Επίκουρη Καθηγήτρια Βιοαρχαιολογίας στο Κυπριακό Ινστιτούτο (STARC) και η ομάδα της συνέχισαν τη μελέτη των ανθρώπινων σκελετικών καταλοίπων του τάφου. Η προκαταρκτική ανάλυση του υλικού δείχνει ότι στον τάφο είχαν ταφεί τουλάχιστον έξι άτομα (πέντε ενήλικες και ένας έφηβος). Σε μια εσοχή στο τέλος του δρόμου, ακριβώς έξω από το θάλαμο εντοπίστηκαν τα κατάλοιπα των τεσσάρων βρεφών.

Ο Αθανάσιος Κουτουπάς και η ομάδα του από το Εργαστήρια Χαρακτηρισμού Τέχνης «Ανδρέας Πίττας» (APAC Labs) του Ινστιτούτου Κύπρου, ολοκλήρωσαν την αποτύπωση του τάφου στον Μελέτη με τη χρήση τρισδιάστατης σάρωσης και φωτογραμμετρίας.