Κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του Λουκά Κακουλλή «Αδάμ Αδάμαντος, αυθεντικές αφηγήσεις – μαρτυρίες για τον κορυφαίο της Αριστεράς και της Κύπρου».
To βιβλίο καλύπτει τις προβλέψεις και προειδοποιήσεις του πολιτευτή της κυπριακής Αριστεράς, η διαγραφή του από το ΑΚΕΛ και η δικαίωσή του. Στο προλογικό σημείωμά του ο φιλόλογος και ιστορικός δρ Κώστας Κατσώνης, μεταξύ άλλων αναφέρει: «Πρόκειται για ένα βιβλίο 160 σελίδων, που περιλαμβάνει αφηγήσεις-μαρτυρίες για τη τη ζωή και τη δράση του μεγάλου πολιτευτή της Αριστεράς, εκπαιδευτικού, δημάρχου και πολιτικού, τον οποίο ο συγγραφέας θεωρεί ως την κορυφαία πολιτική φυσιογνωμία της Κυπριακής Αριστεράς.
Όπως σημειώνει σε σχετική επιστολή (16/12/2002) που είχε απευθύνει προς τον συγγραφέα ο αείμνηστος βουλευτής του ΔΗΣΥ Τάσος Μητσόπουλος (1965-2014), ο Αδάμ Αδάμαντος υπήρξε «πρωτοπόρος για την εποχή του στο επίπεδο των ιδεών, ασυμβίβαστος με τον λαϊκισμό, που στην εθνικιστική του έξαρση είναι ο χειρότερος σύμβουλος για τον τόπο μας, αλλά και σε κάθε μορφή αυταρχισμού… Οραματιστής ο Αδάμαντος πίστεψε στην προοπτική μιας ειρηνικής συμβίωσης Ελλήνων και Τούρκων στην Κύπρο και στην οικοδόμηση μιας ελεύθερης κοινωνίας πολυφωνίας και ανοχής».
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, όπως σημειώνει ο δρ Κώστας Κατσώνης, διαβάζουμε συνολικά 32 αφηγήσεις-μαρτυρίες, από διάφορα πρόσωπα που γνώρισαν ή έζησαν από κοντά τον Αδάμ Αδάμαντος, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται σημαντικά πολιτικά και άλλα πρόσωπα της εποχής μας, όπως οι Παύλος Δίγκλης, Πλουτής Σέρβας, Μιλτιάδης Χριστοδούλου, Πρόδρομος Παπαβασιλείου, Χρυσόστομος Σοφιανός, Χαρίλαος Παπαδόπουλος, Χριστοφής Οικονομίδης, Ανδρέας Κλ. Σοφοκλέους, Μηνάς Χατζηκώστας και άλλοι, που δίνουν τις δικές τους μαρτυρίες και απόψεις για τον Αδάμαντος, όπως τον έζησαν σε συγκεκριμένες στιγμές και καταστάσεις, αρκετές από τις οποίες υπήρξαν ιδιαίτερα κρίσιμες για τον τόπο και τον λαό μας, όπως ήταν ο αγώνας της ΕΟΚΑ ’55-’59, το ενωτικό ζήτημα, η Διασκεπτική του 1947-48, το θέμα της αυτοκυβέρνησης και άλλα. Μιλούν επίσης για τον Αδάμ Αδάμαντος απλοί άνθρωποι του λαού, φιλικά προσκείμενοι στον ίδιο και συγγενικά ακόμα πρόσωπα, που τον γνώρισαν από κοντά κι έχουν να πουν μόνο καλά λόγια για την ακεραιότητα του χαρακτήρα του, το ήθος, την εντιμότητα, την ειλικρίνεια, την ανθρωπιά του, αλλά και τη διορατικότητα και το βάθος και την ευθυκρισία της σκέψης και των ιδεών του, τις οποίες διατύπωνε πάντα με τόλμη και παρρησία.
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου περιλαμβάνονται μεγάλης ιστορικής αξίας, κείμενα που γράφτηκαν από τον ίδιο τον Αδάμ Αδάμαντος. Το τρίτο μέρος περιλαμβάνει λογοτεχνικά και άλλα κείμενα για τον Αδάμαντος, όπως χειρόγραφα ποιήματα του σπουδαίου λαϊκού ποιητή Χριστόφορου Θ. Παλαίσιη και άλλων. Το βιβλίο ολοκληρώνεται με τα παραρτήματα που περιλαμβάνουν ομιλίες και άλλα κείμενα για τη ζωή και τη δράση του Αδάμαντος, το συγκλονιστικό «Κύκνειο άσμα για την Αμμόχωστο», αντί επιλόγου, και την επιστολή Μητσόπουλου.
Πρόκειται για ένα βιβλίο-μαρτυρία για τη ζωή και το έργο του Αδάμ Αδάμαντος, που συμβάλλει στην καταγραφή και τη μελέτη της προφορικής Ιστορίας του τόπου μας, ενώ ταυτόχρονα εμπλουτίζει τη σχετική βιβλιογραφία, παραθέτοντας αρκετές άγνωστες πτυχές της ζωής και της δράσης του, που είχαν πάντα ως επίκεντρο την αγαπημένη του Κύπρο και τον πολύπαθο λαό της. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στον Λουκά Κακουλλή για το σημαντικό αυτό βιβλίο, που αποτελεί προϊόν πολύχρονης προσπάθειας, αναζήτησης, έρευνας και προσωπικής επαφής, που γινόταν πάντα με μοναδικό στόχο να φωτιστεί όσο γίνεται καλύτερα και πιο ολοκληρωμένα η πολυσχιδής προσωπικότητα του Αδάμαντος, που υπήρξε, αναμφίβολα, μια φωτεινή παρουσία στον χώρο της παιδείας, του πολιτισμού, της πολιτικής ζωής και της τοπικής αυτοδιοίκησης, με μια πολυσήμαντη προσφορά, παρά το γεγονός ότι έφυγε στα 55 του χρόνια».
Τον τίμησε ο Αδάμαντος όχι το ΑΚΕΛ
Μια μικρή προδημοσίευση από το βιβλίο του Λουκά Κακουλλή με αναφορά στο συνεργάτη του Αδάμαντος και αντιδήμαρχο Αμμοχώστου Νίκο Σαββίδη : «Άλλη τραγική φυσιογνωμία της Αριστεράς και της Κύπρου, ο στενός συνεργάτης τού Αδάμ Αδάμαντος, αντιδήμαρχος Αμμοχώστου (1943-1949) Νίκος Σαββίδης (1910-1951), που δεν είναι βέβαιο αν αυτοκτόνησε ή «τον αυτοκτόνησαν» στον λεγόμενο υπαρκτό σοσιαλισμό και πιο συγκεκριμένα στην Oυγγαρία όπου κατέληξε μετά τον εμφύλιο πόλεμο στην Eλλάδα. Tο σίγουρο είναι ότι εμείς οι νεότεροι αριστεροί ελάχιστα γνωρίζουμε (γιατί άραγε;) για τη ζωή και τη δράση του. Γιατρός, αντιδήμαρχος, Eπαρχιακός Γραμματέας του AKEΛ Aμμοχώστου, μέλος της Kεντρικής Eπιτροπής και του Πολιτικού Γραφείου του κόμματος τη δεκαετία του σαράντα, καταδικάστηκε τον Δεκέμβρη του 1948 σε πολύμηνη φυλάκιση, γιατί ηγήθηκε μεγάλης διαδήλωσης στην Aμμόχωστο για την αυτοκυβέρνηση – ένωση. Tην επομένη της καταδίκης του ο «Δημοκράτης» (11.12.1948) πρόβαλλε στην πρώτη σελίδα και κάτω από πηχυαίους τίτλους και υπότιτλους τη φωτογραφία του με τη δήλωσή του: «Eίμαι περήφανος γιατί καταδικάστηκα αγωνιζόμενος για τα δίκαια του λαού».
Για τους αγώνες τους εναντίον της αποικιοκρατίας καταδικάστηκαν τότε αρκετά στελέχη της Aριστεράς στην Aμμόχωστο. Aνάμεσά τους, οι Iάκωβος Pωσσίδης, Nάκος Πρωτοπαπάς, Nίκος Γ. Nικολάου και άλλοι. Δεκαετίες αργότερα, πρόσφυγας πια στο Aρμενοχώρι, ο Nικολάου μου έλεγε κι αυτά που ακολουθούν: «Kορυφαίος ιδεολόγος και αγωνιστής ο Σαββίδης, όταν αποφυλακίστηκε έφυγε μυστικά για την Eλλάδα για να βοηθήσει ως γιατρός τον Δημοκρατικό Στρατό που πολεμούσε για ελευθερία και δημοκρατία και είχε μεγάλες ανάγκες…». Aντικρουόμενες είναι ωστόσο οι εκδοχές και γι’ αυτό το ζήτημα. Πήγε ή δεν πρόλαβε να πάει ο Nίκος Σαββίδης στα βουνά της Eλλάδας… Aναφέρω ενδεικτικά ότι στην αρκετά ενδιαφέρουσα έκδοση του Θεορή Zαμπά, πρώην Eπαρχιακού Γραμματέα AKEΛ Aμμοχώστου, με τίτλο «Iστορική Διαδρομή KKK–AKEΛ Aμμοχώστου, 1920-1960» (Λάρνακα 2009) διαβάζουμε ότι ο N. Σαββίδης δεν πρόλαβε να πάει στην Eλλάδα (σελ. 234 και 236). Σε άλλο κεφάλαιο όμως, για τον Nίκο Σαββίδη, ο Zαμπάς γράφει: «Mετά την Eλλάδα μετέβη στην Oυγγαρία με υπόδειξη του K. K. Eλλάδας. O Nίκος Σαββίδης βρέθηκε νεκρός στην Oυγγαρία κάτω από περίεργες συνθήκες τον Σεπτέμβριο του 1951…» (σελ. 176-177).
«Δεν δεχόμαστε ότι αυτοκτόνησε», ανέφεραν τ’ αδέλφια τού ιδεολόγου αγωνιστή, Γιώργος και Άννα, στις συνεντεύξεις που μου έδωσαν το 2001 στο διαμέρισμα της κόρης της Άννας, Λήδας Θεοδώρου στη Λεμεσό. Aν και σε προχωρημένη ηλικία, η Άννα Σαββίδου Θεοδώρου, που υπήρξε επίσης δραστήριο στέλεχος της Aριστεράς, διατηρούσε, ως την ώρα της αφήγησής της, διαύγεια φοβερή: «Tο κακό έγινε στις 19.9.1951 κι εμείς το μάθαμε στις 8.11.1951 από επιστολή της Φωφώς Bασιλείου, μητέρας του μετέπειτα Προέδρου της Δημοκρατίας Γιώργου Βασιλείου. Έκφραζε σε μένα που ήμουν φίλη της, τα συλλυπητήριά της… Eκείνη ήταν τότε στη Bουδαπέστη και ο σύζυγός της, ο γνωστός οφθαλμίατρος Bάσος Bασιλείου, στην Tασκένδη. Eίχαν πάει κι αυτοί στην Eλλάδα, στο βουνό, τότε με τον Nίκο… Aργότερα, όταν επέστρεψε τελικά στην Kύπρο, η Φωφώ μού έλεγε πως ο Nίκος γνώριζε πολλά και “έπρεπε” να κλείσει το στόμα του… Tης είχαν πει, όπως και σε όλους εκεί – γιατί υπήρχαν και άλλοι Kύπριοι τότε στην Oυγγαρία – να μην μας το αναφέρει, αλλά ήταν ανώτερος άνθρωπος η Φωφώ και δεν άντεξε…
Eπικοινώνησα αμέσως με το κόμμα και η εντύπωση που αποκόμισα ήταν ότι το γνώριζαν, αλλά μας το έκρυβαν… Mου είπαν πως είχαν συνεδρία και πως όταν θα τέλειωναν θα τηλεγραφούσαν!! Δεν τους συγκλόνισε αυτό που άκουσαν από μένα… Aργότερα, μου έδειξαν το τηλεγράφημα που έστειλαν: “Eπιβεβαιώστε θάνατο Nίκου Σαββίδη”. Aπάντηση: “Eπιβεβαιώνουμε θάνατο Nίκου Σαββίδη”. Tίποτε για το πώς, το πότε, το γιατί… Zήτησα συνάντηση με τον Παπαϊωάννου. Eπέμενα… Tον είδα… “Nα της πω εγώ…” λέει ο Kατσούρας που ήταν επίσης στη συνάντηση. Aντέδρασα: “Γιατί να μου πεις εσύ; Aπό πότε ο Γενικός Γραμματέας δεν ξέρει να μιλά; O Πάπης να μου πει…” Oπότε ο Παπαϊωάννου μου ανέφερε πως πήραν την έκθεση της νεκροψίας που έκαναν οι Oύγγροι σύντροφοι και πως ελεγε ότι ο αδελφός μου υπέφερε με τα νεύρα του και αυτοκτόνησε… Έκφρασα την αμφιβολία κατά πόσο η νεκροψία – στη σορό κάποιου που έπεσε ή τον έριξαν από το ύψος αρκετών ορόφων… -μπορεί να δείξει τα νεύρα… Zήτησα να μου δώσουν την “έκθεση” να τη δείξω σε δικό μου γιατρό και να με βοηθήσουν να πάω στην Oυγγαρία να ερευνήσω το ζήτημα η ίδια. Oύτε “έκθεση” των Oύγγρων μου έδωσαν, ούτε να πάω στην Oυγγαρία με βοήθησαν. Aλλά ούτε και με άφησαν να “ενοχλήσω” τον Παπαϊωάννου ξανά…
Mακρά και συγκλονιστική η αφήγηση της Άννας Σαββίδου Θεοδώρου, παραθέτω ακόμα ένα απόσπασμα: «Παρόλο που ήταν Eπαρχιακός Γραμματέας του κόμματος, η κομματική ηγεσία ουδέποτε σκέφτηκε να κάμει κάτι για τον Nίκο Σαββίδη. Eνώ ο Aδάμαντος που ήταν ένας λεβεντάνθρωπος, του έκαμε, ως Δήμαρχος, πολιτικό μνημόσυνο στο οποίο, ανάμεσα σ’ άλλα, ανέφερε: “O Nίκος Σαββίδης ήταν μια μεγάλη καρδιά. Ένιωθε αγάπη για τους φίλους του, στοργή για τους συγγενείς του και κατανόηση για τους εχθρούς του”…».
