Στην παιδεία και τη γλώσσα, αλλά και την ανάγκη δημιουργίας μιας Κρατικής Βιβλιοθήκης στην Κύπρο στάθηκε ο ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης κατά την αντιφώνησή του μετά την αναγόρευσή του σε Επίτιμο Διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, την περασμένη Παρασκευή.
«Δεν θα ήταν θείο δώρο για την παιδεία και τον πολιτισμό, αν είχαμε ως πολιτεία μεριμνήσει από χρόνια να κτίσουμε μια, επιτέλους, σύγχρονη Κρατική Βιβλιοθήκη;» διερωτήθηκε ο Κ. Χαραλαμπίδης στην αντιφώνησή του. «Τι θαυμαστό και ωραίο θα ήταν, αν ξοδεύαμε λίγα έστω εκατομμύρια και για την άσκηση του πνεύματος –όχι μονάχα του σώματος– στον αγώνα για τη γνώση και την αληθινή ζωή! ‘Διαβάζω’, έλεγε ο Κάφκα, ‘για να μπορώ να θέτω τα σωστά ερωτήματα’. Η φύση του ανθρώπου ωριμάζει όταν θέτει, στη συνείδησή του και στους άλλους, τα σωστά ερωτήματα. Στερώντας ο λαός από τον εαυτό του τη δυνατότητα να θέτει τέτοια ερωτήματα, ασθενεί και στο φρόνημα, την εσωτερική του δομή, τον προσωπικό του πολιτισμό και την ενότητά του με τον κόσμο».
Παράλληλα, αναφέρθηκε και στα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο. «Ώρα για μελέτη και αναστοχασμό, όχι για πολύλογες εξάρσεις. Καιρός για την υπέρτατη πολιτική πράξη, που είναι ο πολιτισμός. Μέσω αυτού θα αγγίσουμε το τραύμα θεραπευτικά, φιλτράροντας το απαρηγόρητο, και κυρίως καθιστώντας την αίσθηση της τραγικότητας πεδίο εγκρατούς ευαισθησίας. Χρειαζόμαστε την ποίηση και την ευγένεια της τέχνης, για να κερδίζουμε την επιούσια ελευθερία μας».
Συνδυάζοντάς το με την αγάπη είπε: «Γιατί, για ν’ αγαπήσει κανείς σωστά, πρέπει και να πονέσει, να δεχτεί απάνω του τα στίγματα του μαρτυρίου της πατρίδας του. Ο πόνος που απορρέει από την τραγωδία που έπληξε το νησί μας, προσφέρει στο λαό και τη δυνατότητα υπερβατικής αντίληψης του μαρτυρίου. Τα έσχατα όρια του πόνου μπορούν να διεγείρουν τη βαθύτερη ουσία της πνευματικότητας, η οποία οδηγεί στο λυτρωτικό μυστήριο της ευδοκίας και της χαράς της Ζωής».
Αναφέρθηκε και στην ποιητική του συλλογή «Αμμόχωστος Βασιλεύουσα», που έχει την αρχή της στο πάθος, αλλά το τέλος της (μ’ ένα λόγο η συντέλειά της) είναι στο μάθος, που οφείλουμε να αντλήσουμε από τα δρώμενα της ιστορίας και την τελική των παθημάτων κάθαρση, καθώς συνιστούν αντανάκλαση αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.
Αυτό που κυβερνά την ψυχή του χρόνια τώρα, είπε, είναι η γλώσσα, το μήνυμα, η λέξη∙ η αντίσταση στο τέρας της ηλιθιότητας και τη μισαλλοδοξία του παραλογισμού∙ η Αιδώς και η Δίκη, που περιπλανούνται στο διάστημα, με την Ποίηση να είναι ο ανερμάτιστος προορισμός τους και εξηγεί: «Η γλωσσική παιδεία, στερρά συνυφασμένη με το σύνταγμα της ψυχής, αποτελεί ανάχωμα στην ψυχική αποσάθρωση. Την ανορθογραφία της ψυχής να φοβάστε και την αλλοίωση του πνεύματος της γλώσσας. Ο δικός μας κίνδυνος είναι ότι χάνουμε σταδιακά την επαφή με τη γλωσσική μας μνήμη, όχι μόνο λόγω έλλειψης ικανής παιδείας, αλλά και με την εμπλοκή της πολιτικής σκοπιμότητας στη χρήση της γλώσσας. Εάν οι ποιητές λειτουργούν ως «φύλακες της αλήθειας» (επειδή προφυλάγουν από τη λήθη την καρδιά της ίδιας της Μνημοσύνης), τούτο σημαίνει πως έχουν να επιτελέσουν ρόλο πολύ μεγαλύτερο από την ίδια την τέχνη του λόγου».
Η Σύγκλητος και το Συμβούλιο του Πανεπιστημίου Κύπρου αποφάσισαν να τιμήσουν τον ποιητή, δοκιμιογράφο και μεταφραστή, ο οποίος, όπως αναφέρει και το σχετικό Ψήφισμα της Αναγόρευσης, το οποίο ανέγνωσε ο Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής Πέτρος Παπαπολυβίου, καταφέρνει να μετουσιώνει ποιητικά τη συλλογική βούληση, τα πάθη και τις αγωνίες του ελληνισμού της Κύπρου, κατακτώντας με το εμπνευσμένο και πρωτοποριακό του έργο κορυφαία θέση στη σύγχρονη ελληνική ποίηση.
Την έναρξη και τη λήξη της ειδικής συνεδρίασης κήρυξε ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου Τάσος Χριστοφίδης, ενώ για το έργο και την προσωπικότητα του τιμωμένου μίλησε ο Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου Παντελής Βουτουρής, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι δεν υπάρχει, ίσως, σήμερα άλλος Έλληνας ποιητής, ο οποίος να χειρίζεται με τη δεξιότητα, την επάρκεια, την επίγνωση, την άνεση και την ευαισθησία του Χαραλαμπίδη, την ελληνική γλώσσα.
Αναφερόμενος στα «καρτερικά ελληνικά ονόματα της Ανατολικής παρειάς της Κύπρου» που ο ποιητής συντάσσει εν είδει καταλόγου στην ‘Αμμόχωστο Βασιλεύουσα’, ο Π. Βουτουρής τόνισε: «Αναδεικνύει τον γυμνό πυρήνα των λέξεων την ιστορία και την καταγωγή τους. Γιατί και η κάθε λέξη έχει την ιστορία της. Για παράδειγμα σκεφτείτε τον τρόπο που υψώνει ποιητικά τις ονομασίες των κατεχόμενων τόπων μας και τις προάγει σε διαχρονικά σύμβολα». Ο Π. Βουτουρής καταληκτικά τόνισε ότι ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης είναι ο μείζων εθνικός ποιητής, όπως εθνικοί ποιητές υπήρξαν σε άλλους καιρούς ο Διονύσιος Σολωμός και ο Κωστής Παλαμάς.
Η Αίθουσα Τελετών κατακλύστηκε από κόσμο για να εκφράσει με την παρουσία του τις ευχαριστίες και τα συγχαρητήριά του τόσο στον τιμώμενο όσο και στο σπουδαίο έργο που επιτελεί. Ο Κ. Χαραλαμπίδης είχε μάλιστα την ευκαιρία να υπογράψει βιβλία του, τα οποία οι παρευρισκόμενοι θέλησαν να φέρουν μαζί τους.
Δείτε ολόκληρη την τελετή εδώ:
