Το ταξίδι της σε ευρωπαϊκές πόλεις συνεχίζει η περιοδεύουσα έκθεση τέχνης «Γάζα: Ιστορίες Ελπίδας και Ανθεκτικότητας», που αποκαλύπτει την ανθρώπινη πλευρά της ανθρωπιστικής κρίσης στον παλαιστινιακό θύλακα, μέσα από τα μάτια κάποιου που τη ζει καθημερινά.
Πίσω από τη φρίκη και την τραγωδία, πίσω από τις εικόνες και τους τίτλους, κρύβονται ζωές σημαδεμένες από απώλεια, ανθεκτικότητα και ελπίδα, ιστορίες που συχνά μένουν άγνωστες. Για να τις φέρουν πιο κοντά στο ευρωπαϊκό κοινό, το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP) και η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) διοργανώνουν την έκθεση αυτή με δεκάδες πίνακες και σχέδια του καλλιτέχνη Αχμέντ Μουχάνα, ο οποίος ελλείψει υλικών ζωγραφικής ότι άρχισε να ζωγραφίζει πάνω σε κουτιά ανθρωπιστικής βοήθειας.
Ο Αχμέντ Μουχάνα είναι ζωγράφος που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Γάζα. Έχει ζήσει εκεί όλη του τη ζωή και εξακολουθεί να ζει εκεί μέχρι σήμερα. Εκτός από καλλιτέχνης, ειδικεύεται επίσης στην εικαστική ψυχοθεραπεία για παιδιά, βοηθώντας τα να επεξεργαστούν τα τραύματά τους μέσω της τέχνης.
Για μήνες, οι φρίκες του πολέμου τον άφησαν ανίκανο να δημιουργήσει. Τα υλικά του εξαντλήθηκαν και έπρεπε να επικεντρωθεί στη φροντίδα της οικογένειάς του. Αλλά, ωθούμενος από την ανάγκη να καταγράψει όσα βιώνουν καθημερινά αυτός και ο λαός του, άρχισε να ζωγραφίζει ξανά, χρησιμοποιώντας ό,τι υλικό μπορούσε να βρει.
Άρχισε να χρησιμοποιεί καφέ, τσάι και άλλα υλικά για να ζωγραφίζει και να χρωματίζει. Έτσι, τα χαρτοκιβώτια του WFP έγιναν ο καμβάς του. Τα χαρτοκιβώτια που κάποτε χρησιμοποιούνταν για την παράδοση τροφίμων, τα μετέτρεψε σε μέσο και μήνυμα, μεταμορφώνοντάς τα σε αντικείμενα που μαρτυρούν την ανθρωπιστική καταστροφή που εκτυλίσσεται στη Γάζα.
Με αυτόν τον τρόπο, τα ίδια τα υλικά ενσαρκώνουν τώρα τα θέματα που ζωγραφίζει: ανθεκτικότητα, αντοχή και την αδιάσπαστη βούληση να δημιουργεί ομορφιά εν μέσω της καταστροφής.
Η έκθεση προσφέρει μια βαθιά προσωπική οπτική για τη Γάζα. Η έκθεση, με περισσότερα από 40 έργα, άνοιξε στις 15 Σεπτεμβρίου στις Βρυξέλλες και ακολούθησαν ήδη Γκέτεμποργκ, Μάλμε, Κοπεγχάγη και Βρέμη, ενώ αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη Βόννη και ακολουθούν Μάαστριχτ, Λέβεν πριν ολοκληρωθεί μεταξύ 21- 23 Οκτωβρίου στη Λιλ. Η έκθεση έχει ήδη προσελκύσει χιλιάδες επισκέπτες στις πρώτες στάσεις της.
Η ιδέα για την έκθεση γεννήθηκε όταν υπάλληλοι του WFP είδαν ένα έργο του Μουχάνα ζωγραφισμένο πάνω σε κουτί βοήθειας του WFP, περίπου πριν από έναν χρόνο. Το WFP, ο μεγαλύτερος ανθρωπιστικός οργανισμός παγκοσμίως, επικοινώνησε με τον ζωγράφο, ο οποίος εξήγησε ότι, λόγω έλλειψης υλικών, αποφάσισε να δοκιμάσει να δουλέψει με τα κουτιά.
Μέσα σε τρεις εξαντλητικούς μήνες, συχνά υπό τον συνεχή φόβο βομβαρδισμών, δημιούργησε 40 πίνακες πάνω σε κουτιά και περισσότερα από 20 έργα σε χαρτί, αποτυπώνοντας τη σκληρή πραγματικότητα γύρω του: τον εκτοπισμό, την πείνα και τις ουρές για νερό.
«Κάθε φορά που έπιανα το πινέλο, οι εκρήξεις έκαναν τους τοίχους να τρέμουν. Κάποιες φορές ζωγράφιζα με το φως των κεριών» λέει ο ίδιος ο καλλιτέχνης στην Art Newspaper, προσθέτοντας: «Η τέχνη ήταν το μικρό μου παράθυρο για να αναπνεύσω, ο μόνος χώρος για να κρατηθώ από την ανθρωπιά».
Στην υλοποίηση της έκθεσης συνεργάστηκε με ομάδες του WFP στη Γάζα και το Βέλγιο. Το εγχείρημα κατέστη δυνατό χάρη στη χρηματοδότηση της ΕΕ, η οποία από την έναρξη του πολέμου τον Οκτώβριο του 2023 έχει συνεισφέρει 86 εκατομμύρια ευρώ στο WFP.
Για τον καλλιτέχνη, το να βλέπει τα έργα του να ταξιδεύουν πέρα από τη Γάζα είναι μια βαθιά συναισθηματική εμπειρία. «Νιώθω σαν να στέλνω ένα κομμάτι της Γάζας στον κόσμο. Αυτά τα έργα δεν είναι απλώς χρώματα· είναι ζωντανά μηνύματα που κουβαλούν τον πόνο μας, την ανθεκτικότητά μας και τα μικρά μας όνειρα για ειρήνη και ελευθερία» λέει. «Είναι ο τρόπος μου να πω: “Είμαστε εδώ… είμαστε ακόμα ζωντανοί και συνεχίζουμε να ονειρευόμαστε.”»
Όποτε είναι εφικτό, οι διοργανωτές συνδέουν τον Μουχάνα με το κοινό μέσω βιντεοκλήσης, προσθέτοντας μια ακόμη διάσταση στη συνάντηση και γεφυρώνοντας το χάσμα ανάμεσα στη Γάζα και την Ευρώπη.
Σε ανακοίνωσή του, το WFP επισημαίνει ότι «η έκθεση έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή της κρίσης. Ο λιμός έχει ήδη επιβεβαιωθεί στην Πόλη της Γάζας και αναμένεται να εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη Λωρίδα εάν οι συνθήκες παραμείνουν ίδιες. Σχεδόν δύο χρόνια συγκρούσεων και καταστροφών έχουν προκαλέσει ανείπωτη οδύνη, αφήνοντας ολόκληρο τον πληθυσμό σε επείγουσα ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια».
Με πληροφορίες από The Art Newspaper και wfp.org
