Ένα θέμα το οποίο πρέπει να απασχολήσει με ιδιαίτερη σοβαρότητα το οικονομικό επιτελείο της επόμενης Κυβέρνησης – αλλά και όλες τις πολιτικές δυνάμεις – είναι αυτό που αφορά την ανάγκη για αύξηση της παραγωγικότητας στην Κύπρο.

Παρά το γεγονός ότι για το συγκεκριμένο ζήτημα γράφτηκαν τα τελευταία χρόνια εκατοντάδες άρθρα, εντούτοις η παραγωγικότητα στην Κύπρο βρίσκεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και δεν συγκρίνεται ευνοϊκά με τα όσα συμβαίνουν στις υπόλοιπες χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το θέμα επανήλθε εκ νέου στην επικαιρότητα με αφορμή πρόσφατες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κύπρο, όπου τονίζεται πως η κατάσταση με την παραγωγικότητα είναι προβληματική και ότι αυτή ανέρχεται στο 75.5% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.

Το θέμα δεν είναι καινούργιο. Είναι παλαιό και επαναλαμβανόμενο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση συστήνει στα κράτη-μέλη της να αυξήσουν την παραγωγικότητα τους (που ως θέμα το θεωρεί ζωτικής σημασίας), ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, η οποία κινδυνεύει σήμερα λόγω των επιπτώσεων του κορωνοϊού αλλά και της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Αδιαφορία

Δυστυχώς στην Κύπρο υπάρχει σοβαρή αδιαφορία, τόσο από την Κυβέρνηση όσο και από τους εργοδότες. Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, η ευθύνη για αύξηση της παραγωγικότητας ανήκει και στους δύο. Όμως και οι δύο αδιαφορούν, με αποτέλεσμα η χαμηλή παραγωγικότητα να αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα της οικονομίας.

Είπαμε αρκετές φορές πως η παραγωγικότητα ως έννοια αποτελεί το φτωχό και παραμελημένο παιδί της εκάστοτε κυβερνητικής πολιτικής (η κριτική και η μομφή δεν φορούν μόνο τη σημερινή Κυβέρνηση αλλά και όλες τις προηγούμενες).

Αυτή την κριτική επαναλαμβάνουμε και σήμερα, με την ελπίδα πως οι αρμόδιοι φορείς και η εργοδοσία θα εγκαταλείψουν την αδράνεια και τον εφησυχασμό και θα ασχοληθούν με σοβαρότητα για την αύξηση της εθνικής παραγωγικότητας.

Άλλες ταχύτητες

Πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους πως, για να πάει η Κύπρος και η οικονομία της μπροστά, θα πρέπει να τρέξουμε με άλλες ταχύτητες. Πιο γρήγορες και πιο αποτελεσματικές. Με αποφάσεις ποιότητας και ουσίας (και όχι πολιτικής φλυαρίας), πάντα βέβαια σεβόμενοι την ανθρώπινη εργασία, την αξιοπρέπεια και τον κοινωνικό διάλογο.

Κλειδί προόδου και ανάπτυξης για τα επόμενα χρόνια πρέπει να είναι η έντονη αύξηση της παραγωγικότητας σε όλα τα επίπεδα. Χωρίς σοβαρή βελτίωση της δεν μπορούμε να προσδοκούμε σε τίποτα.

Για να βελτιώσουμε τα πράγματα θα πρέπει να κινηθούμε με ταχύτητα, επενδύοντας στην έρευνα και την καινοτομία, στην ψηφιακή τεχνολογία, στην εκπαίδευση και κατάρτιση, στο σπάσιμο των καρτέλ και των μονοπωλίων, στην αλλαγή νοσηρών αντιλήψεων και νοοτροπιών, όπως είναι π.χ. αυτές που αναφέρουν πως για όλα τα κακά της οικονομίας φταίνε οι μισθοί και η ΑΤΑ.

Να κάνουμε αλλαγές και να σπάσουμε τον εφησυχασμό και τη γραφειοκρατία.

Η Κύπρος ως μικρή οικονομία θα έπρεπε με ταχύτητα και ευελιξία να πρωτοπορεί στα θέματα της παραγωγικότητας. Αντί τούτου είμαστε περίπου ουραγός στην ευρωπαϊκή κατάταξη γιατί όλα τα πολλά προηγούμενα χρόνια επικρατούσε η αναβλητικότητα, η προχειρότητα, η διαφθορά, η αδιαφορία αλλά και η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης.

Συνταγή βελτίωσης

Όπως αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία αλλά και σε έγγραφα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στους μηχανισμούς που ενισχύουν την παραγωγικότητα περιλαμβάνονται σημαντικά εργαλεία και δράσεις, όπως είναι π.χ. τα εξής:

  • η προώθηση της καινοτομίας και οι επενδύσεις στη σύγχρονη τεχνολογία
  • η αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού. Στην Κύπρο υπάρχουν μονοπώλια, ολιγοπώλια και καρτέλ που εκμεταλλεύονται τη δεσπόζουσα θέση τους και νοθεύουν τον ανταγωνισμό. π.χ. καύσιμα, τράπεζες κλπ.
  • επένδυση στις ικανότητες του ανθρώπινου δυναμικού μέσω καλύτερων συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης. Εδώ και αρκετό καιρό, η ΣΕΚ υπέβαλε συγκεκριμένες εισηγήσεις προς το Υπουργείο Παιδείας για να εντάξει στη διδακτέα ύλη υλικό που η διδασκαλία του θα συμβάλει στη δημιουργία κουλτούρας παραγωγικότητας από τις μικρές ηλικίες
  • διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των αγορών εργασίας, ώστε να αποφεύγεται ο κατακερματισμός των δεξιοτήτων και των ευκαιριών και να καθίσταται δυνατή η επαγγελματική εξέλιξη
  • διευκόλυνση της ορθής κατανομής των πόρων μέσω ενός υποστηρικτικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος
  • βελτίωση της λειτουργίας των θεσμών και της διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων αποτελεσματικών και ανεξάρτητων συστημάτων απονομής δικαιοσύνης.

Βέβαια, στην Κύπρο η δικαιοσύνη έπιασε πάτο, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχετική έκθεση της, αφού υπάρχει σοβαρή καθυστέρηση στην απονομή της.

Όλα αυτά τα αρνητικά συμβάλλουν διαρκώς στη μείωση της εθνικής παραγωγικότητας και διαβρώνουν την ανταγωνιστικότητα της Κύπρου σε όλα τα επίπεδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πρόοδο, την ευημερία και την ανάπτυξη του τόπου.

Υ.Γ. 1: Δύο μόνο φορείς ασχολούνται και αγωνιούν σοβαρά για το συγκεκριμένο θέμα στην Κύπρο. Είναι η ΣΕΚ και το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Υ.Γ. 2: Η Κύπρος για να πάει μπροστά δεν χρειάζεται έξυπνους πολιτικούς και φωτισμένους ηγέτες. Χρειάζεται να κάνει τα αυτονόητα στην ώρα τους και η αύξηση της παραγωγικότητας είναι από τα αυτονόητα.

* Οικονομολόγος – Δημοσιογράφος