Γιώργος Καλοζώης: Είμαστε κάτι οξύμωρο εμείς οι άνθρωποι

Με την 9^η ποιητική συλλογή του «Η άφιξη των θηρίων», που μόλις κυκλοφόρησε, ο Γιώργος Καλοζώης επιχειρεί να κατανοήσει τον εαυτό του  και τον κόσμο με όχημα τα ζώα, τα οποία τα θεωρεί πιο «ανθρώπινα» από τους ανθρώπους. Άλλωστε, γράφει γι’ αυτά από τότε που θυμάται, κυρίως επειδή θέτουν εν αμφιβόλω τις αξίες, την ασφάλειά και τις ανέσεις μας και γεννούν απορίες και ερωτήσεις.

– Τι σηματοδοτεί η άφιξη των θηρίων; Από τότε που θυμάμαι, γράφω για ζώα. Η λογοτεχνική μου πανίδα περιλαμβάνει ό,τι πετά, ό,τι περπατά, ό,τι έρπει κι ό,τι κολυμπά. Θεωρώ τα ζώα πιο «ανθρώπινα» από τους ανθρώπους. Όχι πως και οι άνθρωποι δεν διακρίνονται για τα κατώτερά τους ένστικτα. Απόδειξη η βία, η εγκληματικότητα και οι πόλεμοι. Απλώς η βία των ζώων δεν έχει τόσες πολλές μορφές/ εκφάνσεις όσο η ανθρώπινη και δεν είναι κατακριτέα, επειδή είναι αναμενόμενη, είναι στοιχειακός όρος των ζώων. Ο πολιτισμός μας, οι θρησκείες, οι τέχνες, οι επιστήμες καμουφλάρουν καλά τη ζωώδη μας ύπαρξη. Αλλά αποτυγχάνουν μεγαλειωδώς και συνέχεια. Είμαστε κάτι οξύμωρο εμείς οι άνθρωποι. Και χώμα αλλά και ουρανός. Αγάπη και μίσος. Μανία αλλά και θλίψη. Δυστυχώς, κινούμαστε ανάμεσα στα δύο και δεν μπορούμε πάντα να επιλέξουμε, επειδή δεν μας χαρακτηρίζει η λογική μόνο αλλά και το άλογο. Τα ζώα είναι μονοδιάστατα. Οι άνθρωποι όχι. Ίσως να είμαστε μια λανθασμένη μετάλλαξη πάνω στον πλανήτη και να πρέπει να εξαφανιστούμε σταδιακά.

– Από πού αναβλύζει αυτή η δουλειά; Τα θηρία πάντα τα αγαπούσα. Στην παρούσα δουλειά κάποια είναι ανθρωποποιημένα και κάποια όχι. Τα θηρία μ’ αρέσουν, γιατί θέτουν εν αμφιβόλω τις αξίες μας, την ασφάλειά μας και τις ανέσεις μας, δηλαδή, τον κομφορμισμό μας και τις παραδοχές μας, προσωπικές και οικουμενικές. Τα θηρία γεννούν κάτι πολύ σημαντικό: απορίες και ερωτήσεις. Πολλές από αυτές τις ερωτήσεις δεν μπορούν ν’ απαντηθούν κι αυτό μας γειώνει, συντρίβει την αλαζονεία και τον εγωισμό μας. Υπάρχουν και τέρατα, βέβαια, σ’ αυτή τη συλλογή όπως ο Μινώταυρος. Τα τέρατα είναι ακόμη πιο τρομακτικά και απειλητικά από τα θηρία, γιατί δεν μπορεί να κατανοήσει ο άνθρωπος το διφυές αλλά και τον λόγο της ύπαρξής τους. Σίγουρα τα θηρία, τα τέρατα εμφανίζονται τόσο εμφατικά σ’ αυτή τη συλλογή λόγω του πένθους από την ταυτόχρονη απώλεια των γονιών μου.

– Τι έχεις θυσιάσει για την Ποίηση; Το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό είναι αμέτρητες εργατοώρες. Αλλά δεν τίθεται θέμα επιλογής. Είσαι αυτό που είσαι, επειδή δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά. Το αδιανόητο για μένα είναι να αποδειχθεί ότι όλα αυτά που θυσίασα πήγαν στράφι. Δεν αναφέρομαι στην αναγνώριση από τον κόσμο. Τρέμω στην ιδέα πως μπορεί, κάποια στιγμή, να αντιληφθώ πως δεν έγραψα τίποτα αξιόλογο και να σκίσω τα πάντα. Ν’ αποκηρύξω τα πάντα και να βυθιστώ στην κατάθλιψη.

– Βρίσκει κανείς ή αποχωρίζεται τον εαυτό του όσο εμβαθύνει στην ποίηση; Φαντάζομαι ότι μπορεί να τον βρει. Σκάβοντας μέσα του μπορεί να βρει φλέβες χρυσού ή και πολύτιμα ορυκτά που θα τον βοηθήσουν να ζήσει και να κατανοήσει τους συνανθρώπους του καλύτερα. Μπορεί, όμως, και να χάσει τον εαυτό του. Αν ένας ποιητής παραμένει προσγειωμένος, καλώς. Αλλά αν θεωρήσει πως είναι σπουδαίος και δοκησίσοφος, η καλή ποίηση θα τον εγκαταλείψει τρέχοντας. Κι οι άλλοι άνθρωποι θα γελούν εις βάρος του. Θα έχει καταντήσει ένας κλόουν. Έχουμε αρκετά τέτοια παραδείγματα σε όλες τις τέχνες.

– Πού δεν θα ήθελες να παραπέσει η λογοτεχνική σου εργασία; Καταρχήν θα ήθελα ελάχιστες συνεντεύξεις και καθόλου συνέδρια, ημερίδες, ανθολογίες, ακαδημαϊκές συναντήσεις κι άλλα συναφή στο μέλλον για τη δουλειά μου. Έχω εκδώσει αρκετά βιβλία. Δεν μου αρέσουν οι παρουσιάσεις. Έχω κάνει τρεις μόνο και καμία στη Λευκωσία. Είμαι υπέρ της προβολής του έργου, αλλά όχι υπέρ της προβολής του δημιουργού.

– Δεν είναι αντιφατικό αυτό; Όχι. Είμαστε λογοτέχνες, όχι ηθοποιοί, τραγουδιστές, αθλητές ή πολιτικοί. Δυστυχώς, οι καιροί είναι πονηροί. Η δημοσιότητα μπορεί να σε αποσπάσει από το ουσιώδες και να σε εθίσει στο ανούσιο και το χθαμαλό. Κατά τ’ άλλα αποφεύγω, στο μέτρο του δυνατού, τις λογοτεχνικές -και γενικά- τις συναθροίσεις, με ό,τι αυτές συνεπάγονται. Προτιμώ την ησυχία και την ηρεμία μου.

– Θα έλεγες ότι είσαι μοναχικός; Η καλύτερη στιγμή είναι όταν καταφτάνει η νύχτα και παρατηρώ τα γατιά που ψεκάζουν με τους αδένες τους τα φυτά του κήπου μου ή όταν την άνοιξη περιφέρονται οι σκαντζόχοιροι ανάμεσα στους θάμνους, μόνοι ή κατά ζεύγη. Οι κορυφές των δέντρων που πηγαινοέρχονται από τον άνεμο αλλά και τα πετούμενα της νύχτας, οι νυχτερίδες που ίπτανται σχεδόν πάνω από το κεφάλι μου μού προσφέρουν μια άφατη αγαλλίαση. Η μοναξιά, όταν δεν σου είναι βάρος ή ενόχληση, είναι σπουδαίο πράγμα.