Η εκλογή της στην Προεδρία της Βουλής αποτέλεσε από μόνη της ένα ιστορικό γεγονός. Οι εντυπώσεις όμως, όπως αναφέρει η ίδια, κρατάνε λίγο και τώρα είναι η ώρα των πράξεων και της παραγωγής έργου. Η Αννίτα Δημητρίου κάνει τον πρώτο απολογισμό των πρώτων μηνών της Προεδρίας στη Βουλή. Μιλά για τις προτεραιότητες και τους στόχους που έχει θέσει σε συνεργασία με όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα στο πλαίσιο της συναίνεσης, η οποία αποτελεί και τη βασική αρχή πάνω στην οποία θέλει να χαράξει την Προεδρία της. Στόχος, όπως αναφέρει, είναι η αλλαγή νοοτροπίας και η παραγωγή έργου, μιλώντας για λανθασμένες και αναχρονιστικές πρακτικές και συμπεριφορές που υπάρχουν στη Βουλή και τονίζει ότι θα πρέπει το νομοθετικό σώμα να αποκτήσει ξανά την αξιοπρέπειά του.
Η κ. Δημητρίου υπογραμμίζει ότι η διαφάνεια θα πρέπει να αποτελεί τον βασικό πυλώνα πάνω στον οποίο η Βουλή θα πρέπει να χτίσει την προσπάθεια επανάκτησης της αξιοπιστίας της. Αποκαλύπτει τους σχεδιασμούς της, όσον αφορά τις νομοθετικές αλλαγές που η ίδια θα θέσει σε προτεραιότητα ενώπιον της Βουλής, όπως είναι η αλλαγή του τρόπου εκλογής του Προέδρου του σώματος. Όπως αποκαλύπτει, έχει ήδη ετοιμαστεί πρόταση ενώ έχει επίσης ανατεθεί και μελέτη η οποία θα εξετάσει τον τρόπο εκλογής των Προέδρων Βουλής σε άλλα κοινοβούλια χωρών, καθώς επίσης και της εκλογής του Προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σαφής προειδοοποίηση Αννίτας για τήρηση των κανονισμών της Βουλής
Ανοίγει επίσης το κεφάλαιο του Πόθεν Έσχες και το πώς αυτό μπορεί μέσα από ρυθμίσεις να γίνει ένα εργαλείο διαφάνειας και ουσίας και όχι αντικείμενο κουτσομπολιού για την οικονομική κατάσταση των βουλευτών και των άλλων πολιτειακών αξιωματούχων.
Η Αννίτα Δημητρίου αγγίζει και το καυτό θέμα των προεδρικών εκλογών, δηλώνοντας και αυτή ότι τον πρώτο λόγο έχει ο πρόεδρος του κόμματος. Δεν περιορίζεται όμως μόνο στη βάση των προνοιών του καταστατικού, αλλά προχωρώντας ένα βήμα παρακάτω, προσδίδει στον Αβέρωφ Νεοφύτου τα χαρακτηριστικά του ηγέτη που μπορεί να ηγηθεί της παράταξης αλλά ταυτόχρονα και να αναλάβει το πηδάλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τοποθέτηση με ξεκάθαρη αναφορά στήριξης του προέδρου του ΔΗΣΥ υποδεικνύοντας χαρακτηριστικά ότι «χρειάζονται τολμηρά βήματα μπροστά που όμως πρέπει να τύχουν σωστού χειρισμού για να διασφαλίζουν κοινωνική αποδοχή και μακρόπνοη προοπτική».
– Κερδίσατε τις εντυπώσεις με την εκλογή σας, τώρα είναι η ώρα της ουσίας. Ποιες οι προτεραιότητες σας ως Πρόεδρος της Βουλής και ποιοι οι στόχοι σας για την Προεδρία σας στη Βουλή;
– Οι πιθανές εντυπώσεις κρατάνε λίγο. Αυτό που προσωπικά με ενδιαφέρει είναι, στη Βουλή των Αντιπροσώπων, με συνέργειες και συνεργασίες να παράξουμε έργο και να αλλάξουμε νοοτροπίες.
Έχω αναλάβει έναν καταρρακωμένο και απαξιωμένο θεσμό και πρωταρχικός μου στόχος είναι να επαναφέρουμε το κύρος και το όραμα του. Χρειάζεται να «επιστρέψουμε» τη Βουλή στους πολίτες και να προβάλουμε το έργο που παράγεται ούτως ώστε οι πολίτες να το βλέπουν, να το κρίνουν και να το αναγνωρίζουν.
Η πλήρης διαφάνεια είναι το μοναδικό αντίδοτο για την αξιοπιστία μας. Η Βουλή αντιπροσωπεύει τον λαό και έτσι πρέπει να ενεργεί: με ποιότητα, διαφάνεια, λογοδοσία και με το βλέμμα στο μέλλον.
Παράλληλα, χρειάζεται να μιλήσουμε και να προωθήσουμε την ίδια τη δημοκρατία, τη συμμετοχή, τη συμπεριληπτικότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα ως πρακτική και στάση ζωής, θωρακίζοντάς την απέναντι στους κινδύνους και διευρύνοντας το αποτύπωμά της στη νέα γενιά.
– Δύσκολα και πολλά τα ανοικτά μέτωπα. Την περασμένη Τετάρτη είχατε και μια σύσκεψη για θέματα λειτουργίας της Βουλής. Τι θέλετε να αλλάξετε; Δεν ακολουθούνται οι κανονισμοί; Υπάρχει μια εικόνα αναρχίας;
– Δεν επιλέγω ποτέ να είμαι αφοριστική. Όχι, στη Βουλή δεν επικρατεί αναρχία αλλά ναι, υπάρχουν λανθασμένες και αναχρονιστικές πρακτικές και συμπεριφορές που στο χέρι μας είναι να τις αλλάξουμε. Χρειάζεται απαρέγκλιτα να τηρούνται οι κανονισμοί με αυστηρότητα. Η Βουλή απαιτείται να λειτουργεί ως πρότυπο, περιθωριοποιώντας συμπεριφορές που δεν έχουν χώρο στον οίκο της δημοκρατίας.
Σε αυτή την προσπάθεια είμαι σίγουρη ότι θα έχω δίπλα μου υποστηρικτές το σύνολο των βουλευτών αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό της Βουλής. Για το λόγο αυτό οι κανονισμοί της Βουλής αναβαθμίζονται και ανανεώνονται συνεχώς, μέχρι να φτάσουμε στο επίπεδο που θα μας ικανοποιεί αλλά και που αρμόζει στο κύρος του θεσμού.
– Μιλήσατε για Βουλή της συναίνεσης και της συνεργασίας στην πρώτη ομιλία σας ως Πρόεδρος του σώματος. Υπάρχει έδαφος για συναίνεση και συνεργασία; Υπάρχει διαφωνία για τον τρόπο χειρισμού της γνωμάτευσης για την κρατική χορηγία, είχαμε το θέμα με την Επιτροπή Άμυνας… Μπορείτε να κάνετε πράξη αυτή την εξαγγελία;
– Είναι απαραίτητη η συναίνεση και συνεργασία, δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Ακόμα και στα θέματα στα οποία αναφέρεστε, οι όποιες αποφάσεις λαμβάνονται είναι αποτέλεσμα συναίνεσης έστω και αν υπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Εξάλλου αυτές είναι απόλυτα θεμιτές και αναμενόμενες στο κατεξοχήν δημοκρατικό σώμα.
Μέχρι στιγμής οφείλω να δηλώσω ότι είμαι απόλυτα ικανοποιημένη με το κλίμα συναίνεσης. Σας διαβεβαιώ προσωπικά ότι θα κάνω ό,τι μπορώ ούτως ώστε μέσω του διαλόγου να βρίσκουμε πάντοτε την ορθή και δίκαια, και όχι τη χρυσή, τομή για να λειτουργεί σωστά το κοινοβούλιο και να λαμβάνουμε τις σωστές αποφάσεις για το σύνολο των πολιτών.
– «Πόθεν Έσχες». Ουσία ή απλά για το θεαθήναι; Προκλητικό ενίοτε σε κάποιες περιπτώσεις… Πώς το σχολιάζετε;
– Το πρώτο βήμα για να μπορέσουμε να διορθώσουμε ή να βελτιώσουμε ένα ζήτημα είναι η παραδοχή. Χρειάζεται έτσι να παραδεχθούμε ότι το νομικό πλαίσιο που διέπει το «πόθεν έσχες» είναι ελλιπές και χρειάζεται να αυστηροποιηθεί ούτως ώστε να μην επιδέχεται αμφισβήτηση και κυρίως να μην καταλήγει η συζήτηση σε ανούσιο κουτσομπολιό.
Το ζητούμενο δεν είναι σε καμία περίπτωση να γνωρίζουμε την οικονομική ή όχι ευμάρεια των βουλευτών αλλά αν δικαιολογούνται επαρκώς τα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει ο κάθε βουλευτής σύμφωνα με τα εισοδήματα που λαμβάνει.
Το συντομότερο δυνατόν θα έχουμε ενώπιον της Βουλής μια νέα νομοθετική ρύθμιση που θα ενισχύσει το υφιστάμενο πλαίσιο, στο πλαίσιο της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της επανάκτησης του κύρους του θεσμού.
Ήδη η Επιτροπή Θεσμών έχει προχωρήσει ήδη αρκετά το όλο ζήτημα και έχει κάνει σημαντική δουλειά. Ευελπιστώ ότι σύντομα η ολομέλεια θα έχει ενώπιον της νέο πλαίσιο προς ψήφιση.
– Ανακαλύψατε κενά και αδυναμίες ως Επιτροπή για το Πόθεν Έσχες. Θα συνεδριάσει ξανά η Επιτροπή ή πλέον είναι θέμα της Επιτροπής Θεσμών;
– Η Επιτροπή για το Πόθεν Έσχες συνήλθε σύμφωνα με τις διατάξεις της υφιστάμενης νομοθεσίας και προέβη σε έλεγχο συμμόρφωσης ως προς την υποχρέωση κατάθεσης των δηλώσεων, όπως και για την ορθότητα του περιεχομένου τους.
Αφού διεξήλθε όλες τις αιτήσεις που είχε μπροστά της διεπίστωσε ανομοιομορφία στον τρόπο παράθεσης των στοιχείων και αποφάσισε συγκεκριμένες ενέργειες προς επίτευξη της δέουσας ομοιομορφίας και δημοσιοποίηση τους.
Η Επιτροπή για το Πόθεν Έσχες αποφάσισε επίσης να υποβάλει στην αρμόδια Επιτροπή Θεσμών όλες τις παρατηρήσεις και εισηγήσεις της για να ληφθούν υπόψη στην οριστικοποίηση της νέας ρύθμισης, αφού εκκρεμεί το κεφαλαιώδες ζήτημα της ευρύτερης αναθεώρησης και έχει προηγηθεί σημαντική επεξεργασία εκ μέρους της Επιτροπής Θεσμών.
Η Βουλή να αποτελεί πρότυπο λειτουργίας
– Τι κενά και αδυναμίες αντιμετωπίσατε σε σχέση με τον τρόπο λειτουργίας της Βουλής; Και δεν εννοώ μόνο το κοινοβουλευτικό έργο αλλά την υπηρεσιακή λειτουργία του Σώματος. Υπάρχει μία αντίληψη στην κοινωνία για έναν γραφειοκρατικό και δυσκίνητο οργανισμό…
– Η Βουλή υπηρεσιακά είναι πλέον ένας μεγάλος οργανισμός με πολλές και διαφορετικές υπηρεσίες που, από το 2019, λειτουργεί με συνταγματικά προβλεφθείσα οικονομική αυτονομία.
Είναι φυσικό να παρουσιάζει κενά και αδυναμίες στη διαχείριση, που οφείλονται μεταξύ άλλων σε παρωχημένα μοντέλα διοίκησης αλλά και στο ευρύτερο πλαίσιο λειτουργίας της Δημόσιας Υπηρεσίας.
Παρόλα αυτά, οφείλω να αναγνωρίσω ότι το προσωπικό εργάζεται με υψηλό αίσθημα ευθύνης και συναίσθησης της σημαντικής αποστολής που επιτελεί, ιδιαίτερα όταν βρίσκεται ενώπιον αυξημένων απαιτήσεων και μεγάλου όγκου εργασίας.
Η ποιότητα όμως του παραγόμενου νομοθετικού έργου δεν εξαρτάται μόνο από τους λειτουργούς της Βουλής: καθορίζεται και από την ποιότητα των κειμένων που κατατίθενται και που πολλές φορές πάσχουν πολλαπλά. Για τον λόγο αυτό έχει λεχθεί ότι χρειάζεται χρόνος γλωσσικής, συντακτικής, νομοτεχνικής και νομικής επιμέλειάς τους.
Όσον αφορά κενά και αδυναμίες σε καθαρά υπηρεσιακό επίπεδο, έχω δηλώσει από την πρώτη στιγμή ότι πρέπει να εργαστούμε προς την κατεύθυνση του εξορθολογισμού των στρεβλώσεων και των παγιωμένων καταστάσεων. Έτσι θα εξαλειφθούν εργασιακές αδυναμίες και αχρείαστες τριβές που παρεμποδίζουν την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος.
Επιπρόσθετα, θα προχωρήσουμε στην εμπέδωση της οικονομικής αυτονομίας βάσει της θέσπισης μηχανισμών εσωτερικού ελέγχου όπως και αντικειμενικών κριτηρίων διοικητικού ελέγχου, αξιολόγησης, ανέλιξης και κάλυψης αναγκών σε ανθρώπινους πόρους.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων χρειάζεται να αποτελεί πρότυπο εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας σε διοικητικό και κοινοβουλευτικό επίπεδο. Αρκετά βήματα πρέπει να γίνουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Πρόταση και αλλαγή του τρόπου εκλογής
– Πάντως φαίνεται ότι το θέμα της κρατικής χορηγίας των κομμάτων δεν θα κλείσει σύντομα. Παλιές αμαρτίες που παιδεύουν τη σημερινή Βουλή;
– Η απόφαση της σύσκεψης αρχηγών είναι ξεκάθαρη. Η Βουλή ψηφίζει νόμους, δεν τους εφαρμόζει, ούτε και τους ερμηνεύει. Το ζήτημα για την Βουλή δεν είναι λογιστικό και τα κόμματα έχουν διαφορετικές απόψεις.
Όντως η νέα Βουλή βρέθηκε προ μιας κατάστασης την οποία η ίδια δεν προκάλεσε και σίγουρα μπορούσε η ίδια να χειριστεί διαφορετικά. Θεσμική υποχρέωση της Βουλής είναι ο εξορθολογισμός του νομοθετικού πλαισίου και στόχος, πριν από την ψήφιση του προϋπολογισμού το 2022, το θέμα να είναι ρυθμισμένο ώστε να μην σημειωθούν στο μέλλον ανάλογα φαινόμενα. Αν ένα κόμμα κριθεί ότι δικαιούται να πάρει από τώρα και ένα άλλο ότι πρέπει να επιστρέψει ποσά λόγω του εκλογικού αποτελέσματος, η διαδικασία αυτή θα αναληφθεί από το Υπουργείο Οικονομικών όπως το ίδιο έχει πληροφορήσει τη Βουλή. Δηλαδή, αν δεν εισπράξει αυτά που κρίνεται ότι πρέπει να αποδοθούν, το Υπουργείο θα προβεί σε αποκοπές από την χορηγία του 2022
– Κεφαλαίο εκλογή Προέδρου Βουλής. Έγινε μεγάλη συζήτηση αμέσως μετά τις βουλευτικές εκλογές. Θα το αγγίξετε ή θα το θυμηθούμε μετά από πέντε χρόνια πάλι;
– Ο τρόπος εκλογής του/της εκάστοτε Προέδρου της Βουλής είναι παράδοξος και κατά την άποψη μου και αναχρονιστικός. Ήδη από την πρώτη συνεδρία της νέας Βουλής ήταν ξεκάθαρη η καθολική απαίτηση να ρυθμιστεί κανονιστικά με ειδική ρύθμιση στον Κανονισμό της Βουλής. Οφείλω να ενημερώσω ότι έχει ήδη ετοιμαστεί σχετική πρόταση που συνοδεύεται από μελέτη για το συνταγματικό και ιστορικό υπόβαθρο του θέματος. Εκεί θα μελετηθούν και τα ισχύοντα για την εκλογή του/της Προέδρου της Βουλής σε ξένα κοινοβούλια όπως και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Την πρόταση θα θέσω σύντομα ενώπιον της Σύσκεψης Αρχηγών και ακολούθως ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για την αναθεώρηση του κανονισμού, με στόχο την οριστική και ρητή κανονιστική ρύθμιση του.
Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να αναφέρω ότι σε κάθε περίπτωση θα διαφυλάσσεται η – βάσει του συντάγματος- αυτονομία του σώματος να καθορίζει τις διαδικασίες λειτουργίας του. Εκεί επιβάλλεται ο καθορισμός του τρόπου εκλογής να αποφασιστεί συναινετικά και μάλιστα χωρίς έξωθεν παρεμβάσεις τόσο όσο αφορά την ακολουθητέα διαδικασία όσο και για τον χρόνο λήψης της απόφασης.
– Το στοίχημα των μεταρρυθμίσεων θα βοηθήσει η Βουλή να κερδηθεί; Τοπική Αυτοδιοίκηση, Δικαιοσύνη, Δημόσια Υπηρεσία και πολλά άλλα…
– Αδιαμφισβήτητα! Όλες οι μεταρρυθμίσεις που συμπεριλαμβάνονται και στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελούν προτεραιότητα για την Βουλή των Αντιπροσώπων. Ήδη οι αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές εργάζονται προς αυτήν την κατεύθυνση.Αρκετές συζητήσεις βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο από την προηγούμενη κοινοβουλευτική θητεία και είμαι βέβαιη ότι όλες και όλοι οι συνάδελφοι/σσες θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια σε διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για να συγκεραστούν οι απόψεις και να προχωρήσουμε το συντομότερο δυνατόν στις μεταρρυθμίσεις. Οι μεταρρυθμίσεις θα εξαλείψουν χρόνιες παθογένειες της κρατικής λειτουργίας, θα εκσυγχρονίσουν θεμελιώδεις λειτουργίες που ταλαιπωρούν τη ζωή του πολίτη και θα αναβαθμίσουν την ποιότητα της ζωής του. Όχι άδικα η κοινωνία τις θεωρεί απαραίτητες για την επαναφορά της εμπιστοσύνης της προς τους θεσμούς.
Ο λόγος ανήκει στον Αβέρωφ που είναι πολιτικός της πράξης…
– Αν και Πρόεδρος της Βουλής είναι γνωστό ότι προέρχεστε από την πολιτική παράταξη του ΔΗΣΥ. Από ιδρύσεως του ο ΔΗΣΥ διεκδικεί τις προεδρικές με τον εκάστοτε πρόεδρο του. Θεωρείτε ότι αυτή θα είναι η επιλογή και το 2023 και ότι θα πρέπει να ακολουθηθούν οι διαδικασίες του κόμματος;
– Από την ίδρυσή του ο ΔΗΣΥ διεκδικεί τις προεδρικές εκλογές με τον εκάστοτε πρόεδρο του και η πρακτική αυτή στέφθηκε με επιτυχία. Γλαύκος Κληρίδης και Νίκος Αναστασιάδης εκλέχθηκαν για δύο θητείες στο ανώτατο αξίωμα.
Ο πρόεδρος του κόμματος έχει σε κάθε περίπτωση τον πρώτο λόγο. Δεν είναι μόνο καταστατική αλλά και δεοντολογική επιταγή. Ακόμα και στην περίπτωση του Ιωάννη Κασουλίδη το 2008, τον πρώτο λόγο είχε ο πρόεδρος. Έτσι, για την επιλογή του κόμματος για το 2023 τον λόγο έχει ο νυν πρόεδρος και βεβαίως πρέπει να ακολουθηθούν οι ανάλογες κομματικές διαδικασίες.
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου είναι ένας πολιτικός της πράξης που έχει αποδείξει την ικανότητά του να ηγείται αποτελεσματικά, να μη φοβάται τα ρίσκα και να δίνει λύσεις στα δύσκολα.
Τόσο τα μέλη του κόμματος όσο και η κοινωνία ευρύτερα αναζητούν στον εκάστοτε Πρόεδρο της Δημοκρατίας πολιτική εμπειρία, αποδεδειγμένη ικανότητα στον σχηματισμό συμμαχιών και συναινέσεων και μια αποτελεσματική ομάδα στην οποία να στηριχθεί για να κυβερνήσει.
Οι προκλήσεις δεν λείπουν από τον τόπο μας, εσωτερικές και εξωτερικές. Χρειάζονται τολμηρά βήματα μπροστά που όμως πρέπει να τύχουν σωστού χειρισμού για να διασφαλίζουν κοινωνική αποδοχή και μακρόπνοη προοπτική.
