Γκρινιάζουν πολλοί επειδή η Κύπρος, η Ευρώπη, η Αμερική, η Κίνα –κανένας ουσιαστικά- δεν ήταν προετοιμασμένος για μια πανδημία.
Έχουν δίκαιο να γκρινιάζουν ή απλώς στρουθοκαμηλίζουν; Βλέπουν το μακροχρόνιο κοινό καλό ή το βραχυπρόθεσμο ατομικό; Βλέπουν τη μεγάλη εικόνα –το δάσος, την ανθρωπότητα, την κοινωνία- ή τη μικροσκοπική -το δένδρο, το άτομο, τον κορωνοϊό; Θα πλήρωναν το τίμημα για προετοιμασία για κάθε λογής ρίσκο;
Καμιά κοινωνία δεν προγραμματίζει για το χείριστο. Ο άνθρωπος μαθαίνει από μικρός (ίσως μάλιστα να γεννιέται προγραμματισμένος) να επιβιώνει, ΞΕΧΝΩΝΤΑΣ τα κακά του παρελθόντος,να βλέπει με αισιοδοξία το μέλλον. Προτιμά την πρόσκαιρη ευημερία, παρά οτιδήποτε λιγότερο χάριν του μέλλοντος (σε αντίθεση με τα …μυρμήγκια)!
Καμιά κοινωνία δεν είναι προετοιμασμένη για ένα μελλοντικό μεγάλο σεισμό ή ένα τσουνάμιή μια …πυρηνική έκρηξη. Ή για τη -ΣΗΜΕΡΙΝΗ-μόλυνση του περιβάλλοντος (Πεκίνο, Νέο Δελχί…) ή την κυκλοφοριακή συμφόρηση (Λευκωσία, Λεμεσός…) με όλατα κακά συνεπακόλουθα της.
Δυστυχώς για τους πολλούς -για τον μέσο πολίτη κάθε κοινωνίας- οι απώλειες της όποιας κρίσης είναι απλώς μια ακόμη στατιστική- όσο κι αν το τονίζει ο ταπεινός καθηγητής Σ. Τσιόδρας κάθε μέρα, μόνο για το στενό περιβάλλον των θυμάτων, η απώλεια έχει …ψυχή! Κάθε μέρα ακούμε πέντε–έξι αριθμούς: τεστ για κορωνοϊό, θετικά κρούσματα, νοσήσαντες, εισελθόντες σε νοσοκομείο, διασωληνωθέντες και καταλήξαντες –ανώνυμα …φυσικά!
Τα ΜΜΕ ασχολούνται με πηχυαίους τίτλους,με το αεροπλάνο που χάθηκε αύτανδρο με 100-200 θύματα, ελάχισταόμως με τις χιλιάδες των αυτοκινητιστικών θυμάτων, του καρκίνου, της καρδιοπάθειας…

Ίσως αυτός να είναι ο λόγος που οι «συνειδητοποιημένες» κοινωνίες, όπως η Σουηδική, είναι οπαδοί της «ευημερίας» της “αγέλης” σε αντιδιαστολή με την «ευημερία» του “ατόμου”.
Το ποιος έχει δίκαιο είναι καθαρά θέμα φιλοσοφίας καικουλτούρα: η ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ αυτοσυντήρηση της αγέλης σε αντιδιαστολή με τη ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΑ αυτοσυντήρηση του ατόμου.
Ποιος μπορεί να προβλέψει πού οδεύει η ανθρωπότητα; Και αν ακόμη κάποιοι λίγοι (ο YuvalNoahHarari; ο StevenPinker; ο Fukuyama;) μπορεί να προβλέπουν σχετικά σωστά, να θέτουν τις σωστές ερωτήσεις και να αποπειρώνται να δώσουν συμβουλές και απαντήσεις, ποια πλειοψηφία τους πιστεύει; Εκείνη που ψηφίζει τον αλλοπρόσαλλο Τραμπ, τον θεοκρατικό Χαμενεΐ, τον λαϊκιστή Μπότζιο, τον νεοσουλτάνο Ερντογάν,τον παντοδύναμο XiJinping που δεν μπορεί να επιβάλει την απαγόρευση …βρώσης άγριων ζώων, τον αφανή πρόεδρο της «νούσιμης» Ελβετίας;Ή, στον αντίποδα, οι πλειοψηφίες της Ιταλίας και της Ισπανίας που ψηφίζουν …ακυβερνησία;
Οι δικοί μας δεν είναι άξιοι ιδιαίτερης αναφοράς!Δικαιολογούνται (τουλάχιστον) ελλείψει οικονομίαςκλίμακας/μεγέθους και της συνεπακόλουθης κυριαρχίας της …μετριότητας σε πολλούς τομείς του δημοσίου! Ενώ οι προαναφερθέντες «μεγάλοι» θα έπρεπε να γνωρίζουν …περισσότερα!
Ας αναλογιστεί ο καθένας μας, ανάλογα με το τι γνωρίζει και τι πιστεύει αλλά και τι προσδοκά, ποια θεωρία και προσέγγιση προτιμά: της αγέλης ή του ατόμου – το ατομικό και το οικογενειακό ή το εθνικό συμφέρον; Με άλλα λόγια τουανθρώπου ως ατόμου ή ως είδους!Τη Σπάρτη της …αγέλης (και του …Καιάδα) ή την Αθήνα του …ατόμου;
Είναι όμως πράγματι κατάμαυροτο ερώτημα -είτε η μια θεωρία είτε η άλλη-ή μήπως μαυρόασπρο:
·    ευθύνη της πολιτείας: η ευημερία του συνόλου/της αγέλης στο επιτελικό, ρυθμιστικό, εποπτικό, ασφαλιστικό, προστατευτικό… επίπεδοκαι
·    ευθύνη του ατόμου: η ευημερία του ιδίου, της οικογένειας, των υπαλλήλων του στις ατομικές επιλογές, δραστηριότητες, δικαιώματα και νομικές και ηθικές υποχρεώσεις;
Η αντιδιαστολή των δύο θεωριών θα συνεχισθεί επ’ άπειρον!
Ας διερωτηθούμε όμως: όσοι επιλέξουν την αγέλη με περισσότερα θύματα, θα παραμείνουν οικονομικά βιώσιμοι; Για πόσο, αφού όλοι είμαστε “διασυνδεδεμένοι” μεταξύ μας και με όλο τον υπόλοιπο κόσμο;Για πόσο θα “συντηρήσουν” την οικονομίατους, αν παραλύσουν οι οικονομίες των διασυνδεδεμένων χωρών;
Σίγουρα, στο ατομικό και στο οικογενειακό επίπεδο υγείας, ο καθένας μας είναι οπαδός της θεωρίας του …ατόμου! Και αυτές τις μέρες: στην ατομική και οικογενειακή φυσική και οικονομική επιβίωση!
Τέλος, στην απομόνωση μας,ας διερωτηθούμε: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΩΣ ΕΙΔΟΣ, ΣΕ ΤΙ …ΥΠΟΤΑΣΣΕΤΑΙ; Στις θεωρίες της ΔΙΚΗΣ ΤΟΥ ΑΓΕΛΗΣ ή ΤΟΥ ΔΙΚΟΥ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ή μήπως στον περιβάλλοντα κόσμο που εκδικείται μικροκοσμικά μέσω …ιών, …μικροβίων και …βακτηρίων;

 
***
Εν τω μεταξύ, οφείλουμε όλοι να τηρούμε τους νόμους και τις εντολές τωνκυβερνώντων που η πλειοψηφία ανέδειξε! Η ευθύνη για την αξιολόγηση και διαχείριση του κινδύνου και ο προγραμματισμός και η πρόνοια για την επόμενη μέρα πέφτουν στις πλάτες τους και οφείλουν να είναι έτοιμοι είτε για τον έπαινο είτε για την τιμωρία -τουλάχιστον της λήθης!
Η αντιμετώπιση των κρίσεων δεν σηκώνει ψευτοεπαναστάσεις του καναπέ!
 
*ΣυγγραφέαςμετηνΚοραλίατουβιβλίου Executive Excellence: Combine Leadership and Management to Create and DELIVER Value (2019)