Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, δυο Κούρδοι εμφανίστηκαν στη Λευκωσία και ζήτησαν πολιτικό άσυλο. Πήρα συνεντεύξεις από αυτούς και δεν θα ξεχάσω πόση εντύπωση μου έκανε η ιστορία τους, αλλά και η περιπέτεια τους μέχρι να φτάσουν στην Κύπρο από την κοιλάδα Μπεκάα της Συρίας.
Ήταν πρωτοφανής για την Κύπρο η υπόθεση των πολιτικών προσφύγων και όντως, οι άνθρωποι εκείνοι ήταν κυνηγημένοι από την Τουρκία και σίγουρα αν δεν έβρισκαν πολιτικό άσυλο, θα κατέληγαν στο εκτελεστικό απόσπασμα ή θα εξαφανίζονταν σε κάποια μπουντρούμια.
Σήμερα, αυτό το σοκ του 1980 μοιάζει αστείο. Η Κύπρος είναι γεμάτη δήθεν πολιτικούς πρόσφυγες. Ζητούν πολιτικό άσυλο, μετανάστες που δεν έχουν κανένα πολιτικό πρόβλημα στη χώρα τους, ούτε διώκονται για τα φρονήματα τους. Δέκα με δώδεκα χιλιάδες άνθρωποι αυτή τη στιγμή αιτούνται στην Κύπρο άσυλο. Σε καμιά άλλη χώρα του κόσμου, δεν υπάρχουν τέτοιοι αριθμοί.
Το τεράστιο πρόβλημα των μεταναστών, τεράστιο και για τους ίδιους αλλά και για την Κυπριακή Δημοκρατία, δεν αντιμετωπίζεται με την κατασκήνωση στην πλατεία Ελευθερίας, που είναι σίγουρο ότι σύντομα θα οδηγήσει σε σύγκρουση αυτών των ανθρώπων είτε με την κυπριακή Αστυνομία, είτε με την κυπριακή κοινωνία. Ούτε ασφαλώς με τις απειλές να πέσουν κάποιοι από την πολυκατοικία να αυτοκτονήσουν σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Και δεν δικαιολογούνται όσοι παριστάνοντας τους προοδευτικότερους όλων μας, (ως να είμαστε όλοι οι υπόλοιποι ρατσιστές και μόνο εκείνοι κατανοούν τα προβλήματα!) ενθαρρύνουν τις διαμαρτυρίες των μεταναστών και καταγγέλλουν συνεχώς και αδιαλείπτως την Κυπριακή Δημοκρατία για ρατσιστική συμπεριφορά.
Αλλά, δεν δικαιολογείται ούτε η κυβέρνηση, για την αμηχανία της. Γιατί, μόνο αμηχανία την χαρακτηρίζει, όταν επαναλαμβάνει συνεχώς πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα των παράνομων μεταναστών και πόσο μεγαλύτερο όσων αιτούνται πολιτικό άσυλο. Ασφαλώς και είναι μεγάλο το πρόβλημα, αν δεν ήταν δεν θα το συζητούσε κανένας.
Όλα τα πιο πάνω τα έγραφα σε αυτή τη στήλη στις 13 Μαϊου του 2006. Ναι, του 2006. Και απολογούμαι που δεν προειδοποίησα εξ αρχής τον αναγνώστη ότι διαβάζει παλιό κείμενο. Όμως, εκτός από μερικά στοιχεία της εποχής -ότι για παράδειγμα, αιτούνται άσυλο δέκα με δώδεκα χιλιάδες άνθρωποι αυτή τη στιγμή- το μόνο που άλλαξε είναι η διόγκωση του προβλήματος και η ανικανότητα του κράτους να το διαχειριστεί. Τα τελευταία πέντε χρόνια κατατέθηκαν περισσότερες από 61 χιλιάδες αιτήσεις για την παραχώρηση πολιτικού ασύλου. Το 2022, σε όλη την ΕΕ ο μέσος όρος αιτούντων άσυλο ανά εκατομμύριο κατοίκων ήταν 1.973. Στην Κύπρο οι αιτητές ανά εκατομμύριο κατοίκων ήταν 23.864.
Είναι γνωστά αυτά κι αν τα επαναλαμβάνω είναι για να μην ξεχνάμε το μέγεθος του προβλήματος. Το οποίο το κυπριακό κράτος φρόντισε να το μεταφέρει και στα χωριά. Το 2009, έγραφα σε αυτή τη στήλη για τις εκκλήσεις που έκανε η τότε δήμαρχος Λευκωσίας, ζητώντας επέμβαση της Αστυνομίας για να μπει μια τάξη στην ανεξέλεγκτη κατάσταση της παλιάς Λευκωσίας. Ήταν μετά από επεισόδια μεταξύ εκατοντάδων αλλοδαπών γύρω από το τέμενος Ομεριέ. Ούτε εκεί λύθηκε το πρόβλημα, ούτε αλλού, αντίθετα επεκτάθηκε σε όλη την Κύπρο.
Διότι το μεγαλύτερο πρόβλημα από όλα είναι η ανικανότητα του κράτους. Αυτή είναι που προκαλεί την αλυσίδα των προβλημάτων γύρω από το μεταναστευτικό. Όταν, για παράδειγμα, σε μια κοινότητα όπως η Χλώρακα, το κράτος προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα με τους μετανάστες από το 2020 και δεν το λύνει, τα επεισόδια των ημερών είναι η κορύφωση αυτής της ανικανότητας.
Παρουσιάζοντας τα προβλήματα τον περασμένο Ιούνιο, το υπουργείο Εσωτερικών έλεγε ότι για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, τους τελευταίους μήνες , ο αριθμός των μεταναστών που έφυγαν από την Κύπρο ήταν μεγαλύτερος από τον αριθμό των μεταναστών που κατέφθασαν στην Κύπρο. Ποιοι είναι αυτοί οι αριθμοί; 1.646 μετανάστες ήρθαν στην Κύπρο, ενώ 1.788 έφυγαν. Όμως, αυτό θα είχε νόημα πριν είκοσι χρόνια, όχι σήμερα. Σήμερα, το κράτος έχασε τον έλεγχο και έδωσε χώρο για να τον πάρουν ψευτοπαλληκαράδες με ρόπαλα και κουκούλες.
