Η πρόσφατη έκθεση της Περιβαλλοντικής Αρχής (Αύγουστος 2025) για την πρόοδο και τον βαθμό συμμόρφωσης των έργων της Α΄ φάσης για τη βελτίωση του οδικού δικτύου στο Εθνικό Δασικό Πάρκο (ΕΔΠ) Ακάμα δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών: Η διαχείριση του έργου υπήρξε προβληματική, η περιβαλλοντική νομοθεσία εφαρμόστηκε πλημμελώς και οι κρατικοί φορείς που όφειλαν να προστατεύσουν έναν από τους πολυτιμότερους φυσικούς μας θησαυρούς, αποδείχτηκαν, τουλάχιστον, ανεπαρκείς.
Πρώτος και βασικός υπεύθυνος, το Τμήμα Δασών, το οποίο παραβίασε νομικά δεσμευτικούς και ουσιώδεις όρους της περιβαλλοντικής έγκρισης που εκδόθηκε το 2021. Αντί να εφαρμόσει τους όρους που είχαν τεθεί, το Τμήμα Δασών επέλεξε να εκτελέσει έργα χωρίς ουσιαστική μέριμνα για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως αυθαίρετα τοιχία και υπερεκσκαφές δρόμων, επιφέροντας αλλοίωση προστατευόμενων περιοχών και φυσικών τοπίων, όπως αυτό στην παραλία της «Τοξεύτρας».
Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι η εμμονική άρνηση του Τμήματος Δασών να αναγνωρίσει τις παραβάσεις, παρά το γεγονός ότι όλες ανεξαιρέτως οι συναρμόδιες αρχές και τα μέλη της Ad-hoc Επιτροπής για την Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση, αναγνώρισαν εξαρχής τις παραβάσεις και την ανάγκη αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος και τοπίου. Κάτι το οποίο έπραξε επίσης το ΕΤΕΚ, η Επίτροπος Περιβάλλοντος, η Ελεγκτική Υπηρεσία, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και το Υπουργικό Συμβούλιο με σχετικές αποφάσεις του.
Το γεγονός ότι οι καταγγελίες για τις παραβάσεις όρων υποβλήθηκαν αρχικά από περιβαλλοντικές οργανώσεις, καταδεικνύει την αδράνεια άλλης μίας αρμόδιας Αρχής και συγκεκριμένα του Τμήματος Περιβάλλοντος, το οποίο εκ των πραγμάτων δεν επιτέλεσε τον εποπτικό του ρόλο, αφού οι αυθαιρεσίες εντοπίστηκαν από φορείς της κοινωνίας πολιτών.
Η πρόσφατη Έκθεση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης, η οποία εκδόθηκε τον Αύγουστο 2025 σε συνέχεια προηγούμενης σχετικής έκθεσης που εκδόθηκε τον Μάρτιο 2024, κινείται προς την ορθή κατεύθυνση, θέτοντας 19 όρους για σκοπούς συμμόρφωσης του Τμήματος Δασών. Η αφαίρεση του αγωγού υδροδότησης, η κατεδάφιση των τοιχίων αντιστήριξης, η διάνοιξη των περασμάτων διέλευσης της άγριας πανίδας και η αποκατάσταση των οικοτόπων, είναι όλα θετικά βήματα, αλλά έρχονται αφού προκλήθηκε ήδη σοβαρή ζημιά. Σε κάθε περίπτωση, είναι απαραίτητο αυτά τα μέτρα να υλοποιηθούν πλήρως και να παρακολουθούνται συστηματικά.
Παρ’ όλα αυτά, δεν παύουν να υφίστανται σημαντικές εκκρεμότητες, όπως η επαναξιολόγηση των ασύμβατων υδραυλικών έργων, και σοβαρά κενά, όπως η μη έκδοση των αναγκαίων διαταγμάτων προστασίας και διαχείρισης των περιοχών του Δικτύου Natura 2000 στην Χερσόνησο Ακάμα, ως αποτέλεσμα της οποίας η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται ήδη στο εδώλιο του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Περιβαλλοντική Αρχή προτείνει τον διορισμό περιβαλλοντικού ελεγκτή και τη δημιουργία μηχανισμού παρακολούθησης. Πολύ σωστά. Αλλά το ερώτημα παραμένει, γιατί όλα αυτά δεν έγιναν εξ αρχής;
Ο Ακάμας δεν είναι ούτε τουριστικό προϊόν, ούτε πεδίο πειραματισμών. Αποτελεί ένα μοναδικό οικοσύστημα και καθρέφτη της ικανότητάς μας (ή μη) να διαχειριζόμαστε τη φυσική μας κληρονομιά, με σεβασμό στην ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία. Οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν πλήξει την ανεπανόρθωτα αξιοπιστία του Τμήματος Δασών, έχουν καταρρακώσει την έννοια της περιβαλλοντικής διακυβέρνησης και έχουν εκθέσει το σύστημα περιβαλλοντικής παρακολούθησης ακόμη και δημόσιων έργων.
Η ευκαιρία για αποκατάσταση υπάρχει, αλλά χρειάζεται πολιτική βούληση, διαφάνεια, λογοδοσία και πάνω απ’ όλα σεβασμός σε μία τόσο σημαντική περιοχή προστασίας της φύσης. Κάτι το οποίο δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται το Τμήμα Δασών, όπως προκύπτει από σχετική ανακοίνωση του, ενώ, παράλληλα, το υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος συνεχίζει να επιδεικνύει αδικαιολόγητη ανοχή σε απαράδεκτες νοοτροπίες, πράξεις και συμπεριφορές.
