Έχει δίκαιο ο υπουργός Οικονομικών όταν λέει πως η μελέτη -νομικής δέουσας επιμέλειας (LEGAL DUE DILIGENCE REPORT)- που έκαναν οι Curtis, Mallet-Prevost, Colt and Mosle LLP αμφιβάλλει ότι η ηλεκτρική διασύνδεση με την Ελλάδα είναι βιώσιμη οικονομικά.
Για την ακρίβεια, ο αμερικανικός νομικός οίκος υποστηρίζει ότι τα έγγραφα που παραλήφθηκαν από τον ΑΔΜΗΕ δεν παρέχουν αξιόπιστες αποδείξεις ότι το έργο είναι οικονομικά εφικτό.
Ο κ. Κεραυνός έχει επίσης δίκαιο όταν λέει πως αυτή η μελέτη δεν είναι μυστική. Ετοιμάστηκε με υπόδειξη του Υπουργικού Συμβουλίου και όταν παραλείφθηκε, Νοέμβριο 2024, απεστάλη από τον Γιώργο Παπαναστασίου στο Υπουργείο Ενέργειας της Ελλάδας και στον ΑΔΜΗΕ. Μάλιστα, ήταν τόσο σοβαρές οι παρατηρήσεις του νομικού οίκου, που χρειάστηκε να ταξιδέψει στην Αθήνα ο υπουργός Ενέργειας για να τις συζητήσει με τον τότε υπουργό Θόδωρο Σκυλακάκη και στελέχη του ΑΔΜΗΕ.
Επιπλέον, εκείνη η μελέτη, τμήματα της οποίας είχε δημοσιεύσει ο Φιλελεύθερος σε σειρά κειμένων τον Δεκέμβριο του 2024, έκανε αναφορά και στον παράγοντα Τουρκία, τον οποίο θεωρούσε την κύρια πρόκληση που αντιμετωπίζει ο Great Sea Interconnector για να εξασφαλίσει χρηματοδότηση.
Όλα αυτά, όμως, είναι γνωστά εδώ και 10 μήνες. Και μέσα σε αυτούς τους μήνες θα βρούμε δεκάδες δηλώσεις του Προέδρου, του κυβερνητικού εκπροσώπου και του υπουργού Ενέργειας που τόνιζαν πως το έργο πρέπει να γίνει και θα γίνει. Μόλις στις 6 Οκτωβρίου ’25, ο κ. Χριστοδουλίδης είχε δηλώσει στο huffingtonpost.gr ότι «φυσικά και θα γίνει το καλώδιο» και όταν ρωτήθηκε αν είναι βιώσιμο, είπε πως από τη στιγμή που εγκρίθηκε και χρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ «βεβαίως και είναι βιώσιμο».
Μετά και τη χθεσινή νέα διαφοροποίηση του κ. Κεραυνού, στη διάρκεια συνεδρίας της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, κανένας δεν πρέπει να ξαναπεί πως δεν υπάρχει διγλωσσία στην Κυβέρνηση. Ο υπουργός Οικονομικών δεν θέλει να προχωρήσει το έργο, επειδή φοβάται μεγάλη οικονομική ζημιά. Και το λέει ο άνθρωπος πολύ συχνά. Και είναι ο μόνος στην Κυβέρνηση που εκφράζει τη συγκεκριμένη θέση δημόσια.
Και, παρόλο που δικαιολογείται 100% να ανησυχεί για πιθανή οικονομική περιπέτεια, δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται ο υπουργός πως η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ήδη συμφωνήσει στην κατασκευή του έργου και έχει δεσμευτεί στην εξόφληση της δαπάνης κατά 63% από τους Κύπριους καταναλωτές και κατά 37% από τους Ελλαδίτες. Ο κ. Κεραυνός συμπεριφέρεται λες και θα πάρουμε σήμερα την απόφαση αν θα γίνει ή όχι το έργο.
Στην πραγματικότητα, «το πουλλίν επέτασεν». Η προηγούμενη Κυβέρνηση στήριξε το έργο και το αποδέκτηκε χωρίς να κάνει η ίδια μελέτες δέουσας επιμέλειας για τον τότε φορέα υλοποίησης, ούτε μελέτη βιωσιμότητας. Αρκέστηκε σε μελέτες της EuroAsia. Όπως και η ΕΕ. Και ήρθε η σημερινή Κυβέρνηση και υπέγραψε το Πλαίσιο Κατανόησης με την Ελλάδα, για να ρυθμίσει τη ροή χρημάτων προς τον ΑΔΜΗΕ μέχρι τη λειτουργία της διασύνδεσης.
Η μελέτη των Curtis που επικαλείται ο κ. Κεραυνός δεν έγινε για να κριθεί η βιωσιμότητα της διασύνδεσης. Έγινε για να μας βοηθήσει να αποφασίσουμε αν θα αγοράσουμε μετοχές στον GSI. Αν μας συμφέρει να γίνουμε μέτοχοι στον GSI, όπως τον είχε σχεδιάσει ο ΑΔΜΗΕ, στη βάση της Συμφωνίας Παραχώρησης (του έργου) που είχε καταθέσει στη ΡΑΕΚ. Και οι Curtis μάς είπαν λίγο-πολύ «ούτε να το σκέφτεστε». Και από τότε κόπηκε κάθε δημόσια συζήτηση για αγορά μετοχών από το κράτος.
Όμως το έργο δεν ναυάγησε ακόμα. Και ο ΥΠΟΙΚ δείχνει να μην δίνει σημασία στις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Κύπρος έναντι του ΑΔΜΗΕ αλλά και έναντι της ΕΕ. Και οι οποίες οδηγούν σε σημαντικό οικονομικό βάρος, ούτως ή άλλως: Τα περιβόητα 125 εκατ. ευρώ μέχρι το 2029, αν το έργο προχωρήσει (και άλλα πολλά μετά τη λειτουργία του), ή τα μισά από τα έξοδα, αν το έργο ματαιωθεί χωρίς ευθύνη του ΑΔΜΗΕ.
Και μπορεί μέχρι τώρα η ΡΑΕΚ να αναγνώρισε μόνο 82 εκατ. ως πραγματικά έξοδα του ΑΔΜΗΕ, από τα 300 που ζητά ο φορέας υλοποίησης, αλλά σταδιακά θα τα εγκρίνει όλα όσα γίνουν. 300-350-400, όσα θα είναι την ώρα του τέλους. Και από αυτά θα πληρώσουμε τα μισά. Και αν υπάρξουν και αιτήματα αποζημιώσεων από εργολάβους, η ζημιά θα μεγαλώσει.
Συνεπώς, θα ήταν πιο βοηθητικό προς όλους αν ο κ. Κεραυνός, αντί να περιορίζεται να λέει πως το έργο δεν είναι βιώσιμο, στέλνοντας ίσως το παραπλανητικό μήνυμα πως «αν την κάνουμε τώρα με ελαφρά πηδηματάκια δεν θα πληρώσουμε σεντ», να πει απλά πως πρέπει να σταματήσει ό,τι γίνεται για το καλώδιο, να φορτωθούμε το βάρος αυτής της ευθύνης και να πληρώσουμε τη ζημιά που μας αναλογεί. Για να αποφύγουμε μια μεγαλύτερη, ίσως, σε περίπτωση που παρεμποδίσει το έργο η Τουρκία.
Δεν είναι όμως αυτή η θέση της Κυβέρνησης, όπως εκφράζεται δημόσια από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Και είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό θέμα για να θεωρείται θεμιτή η πλήρης δημόσια διαφωνία του Προέδρου με τον υπουργό Οικονομικών.
