Τον Οκτώβρη του 2018, με το κοντέρ του Κυπριακού να καταγράφει ήδη 44 χρόνια από την εισβολή, με δεκάδες γύρους διαπραγματεύσεων, κρίσιμες καμπές, συγκλίσεις, αδιέξοδα, καθώς και ένα καθοριστικής σημασίας δημοψήφισμα, ο Νίκος Αναστασιάδης είχε εκφράσει την ευχή, «να διοργανωθεί μια Ημερίδα με επιστήμονες, έτσι ώστε να εξεταστούν θέματα ομοσπονδίας, συνομοσπονδίας, αποκέντρωση εξουσιών, πόσο αποδυναμώνεται η ομοσπονδία ή πόσο ενδυναμώνεται η βιωσιμότητα της λύσης. Θεωρώ ότι θα ήταν μια καλή αφορμή να ακουστούν και από επιστημονικής άποψης οι γνώμες εκείνων που μελετούν και εμβαθύνουν εις ανάλογα θέματα, και όχι πολιτικές σκοπιμότητες…».
Την περίοδο εκείνη είχαν πυροδοτηθεί διάφορες συζητήσεις από την πρόταση που ο ίδιος είχε κάνει ενώπιον του εθνικού συμβουλίου για χαλαρή ομοσπονδία, την ίδια στιγμή που το φως της δημοσιότητας έβλεπαν στοιχειοθετημένες πληροφορίες για το φλερτ του με τα δύο κράτη. Για τα οποία μίλησε πολλές φορές και σε πολλούς, τόσο στο εξωτερικό, όσο και στην Κύπρο. Ο Πρόδρομος Προδρόμου είχε κάνει λόγο για βολιδοσκοπήσεις του προέδρου -«Η Τουρκία μιλά για δύο κράτη, εσείς τι λέτε;»- ενώ ο Ανδρέας Μαυρογιάννης για «ιδεοθύελλα». Ακόμα, όμως, και στο θέμα της χαλαρής – αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, ο Νίκος Αναστασιάδης εμφανιζόταν να παλινδρομεί. Το 2010 είχε επικρίνει τον Δημήτρη Χριστόφια, επειδή «συμφώνησε στη δημιουργία ενός υπερσυγκεντρωτικού κράτους», ενώ ο ίδιος πρότεινε «αποκέντρωση» και «λιγότερη εξάρτηση της μιας κοινότητας από αποφάσεις της άλλης». Δυο χρόνια μετά, το 2012, είχε χαρακτηρίσει «ψευδές και κακόβουλο» δημοσίευμα της Χουριέτ που τον εμφάνιζε να είχε ταχθεί, σε συναντήσεις του, υπέρ της χαλαρής και αποκεντρωμένης ομοσπονδίας. Και, ξανά μανά, το 2018 επανέφερε την πρόταση για «χαλαρή ομοσπονδία». Που όταν την παρουσίασε στη Συμμαχία Πολιτών, ο αντιπρόεδρος της είχε πει πως «περιέχει στοιχεία συνομοσπονδιακά και στοιχεία δύο κρατών».
Μια φορά, η Ημερίδα που ο Νίκος Αναστασιάδης είχε ευχηθεί να γίνει, ώστε «να ακουστούν και από επιστημονικής άποψης οι γνώμες εκείνων που μελετούν και εμβαθύνουν εις ανάλογα θέματα», δεν έγινε ποτέ. Απεναντίας, λίγο καιρό αργότερα, ο ΔΗΣΥ πραγματοποίησε ημερίδα ενημέρωσης με ομιλητή τον Αλέκο Μαρκίδη και παρόντες πολλά παλαιά στελέχη της λεγόμενης Κληριδικής σχολής, όπου επεξηγήθηκε η ΔΔΟ και υπογραμμίστηκε η ανάγκη προσήλωσης σ’ αυτή. Χαρακτηριστική δε, η εξής αναφορά του Σωκράτη Χάσικου: «Πρώτα από όλα πρέπει να ξέρουμε εμείς οι ίδιοι τι θέλουμε. Και όταν λέω εμείς οι ίδιοι, συμπεριλαμβάνω και τον Δημοκρατικό Συναγερμό και την Προεδρία». Το 2018, λοιπόν, 44 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, ο μεν πρόεδρος ευχόταν να συζητήσουμε αυτά τα θέματα σε ημερίδα, για να ακουστούν και από επιστημονικής άποψης οι γνώμες εκείνων που μελετούν και εμβαθύνουν εις ανάλογα θέματα, ο δε κυβερνών ΔΗΣΥ και η παλιά φρουρά του, διαπίστωνε ότι δεν ξέρουμε τι θέλουμε.
Η αφορμή για να καταγραφούν τα πιο πάνω, δεν είναι άλλη από την πρωτοβουλία που η πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, εξήγγειλε προ ημερών. Μίλησε για διάλογο με την κοινωνία «για το πλαίσιο και τις προοπτικές λύσης» και αναφέρθηκε στις «σχετικές αναφορές στις εκθέσεις του Γενικού Γραμματέα», με στόχο «η κοινωνία να ενημερωθεί και να μπορέσει και η ίδια να συμμετάσχει σ’ αυτή την προσπάθεια». «Είναι αναγκαίο να μιλήσουμε επιτέλους με ειλικρίνεια στους πολίτες, καθιστώντας τους κοινωνούς, στις επιδιώξεις μας σε σχέση με τη βάση λύσης του κυπριακού», τόνισε η Αννίτα Δημητρίου
Κάλλιο αργά παρά ποτέ, είναι η φράση που λένε σε τέτοιες περιπτώσεις. Άλλωστε, ό,τι μαθαίνει ο καθένας σ’ αυτή τη ζωή, μόνο κέρδος είναι. Ας ενημερωθούμε, λοιπόν, εν έτει 2023, για όσα συμφωνήσαμε τη δεκαετία του ‘70 και συζητάμε εδώ και δεκαετίες. Υπάρχει, βεβαίως, και μια άλλη φράση, όχι τόσο δημοφιλής: «ο γάιδαρος απέθανε κι εσύ του φωνάζεις ντε».
